ساماندهي منابع آلاينده ديزل در محيط كارگاهي و عمراني شهر تهران

ساماندهي منابع آلاينده ديزل در محيط كارگاهي و عمراني شهر تهران

ماده‌واحده:

در اجرای بند (ب) ماده واحده مصوبه «الزام شهرداری تهران به ساماندهی موتورهای دیزل با کاربرد زمینی، ماشین آلات عمرانی و ناوگان خدمات و حمل و نقل عمومی و خدمات شهری» شورای اسلامی شهر تهران- ابلاغی به شماره 34449/2281/160 مورخ22/12/1395 و با عنایت به مواد (2)، (6)، (17)، و (29) «قانون هوای پاک» مصوب 25/04/1396 مجلس شورای اسلامی و آیین نامه­های مربوطه و همچنین با لحاظ ماده (3) «آیین‌نامه اجرایی نحوه انجام معاینه و صدور برگ معاینه فنی خودرو» مصوب 19/09/1393 هیأت وزیران و دستورالعمل مربوطه، شهرداری تهران مکلف است از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این مصوبه، نسبت به انجام مفاد زیر اقدام نماید:

1- کلیه مالکین ماشین آلات عمرانی دیزلی و موتور دیزل زمینی مورد استفاده در عملیات ساخت و ساز اماکن، ابنیه، راه­ها، تونل­‌ها و کارگاه‌های ساختمانی در سطح شهر تهران موظفند نسبت به اخذ تأییدیه «گواهی محیط زیستی» برای ماشین آلات مذکور اقدام نمایند. شهرداری تهران (ستاد مرکزی معاینه فنی و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران) موظفند حداکثر ظرف 3 ماه از تاریخ لازم­الاجرا شدن این مصوبه نسبت به طراحی و فعال سازی سامانه‌ای ویژه با قابلیت ثبت مشخصات پروژه عمرانی و ساخت و ساز شهری که در آن موتورهای دیزل زمینی تحت بهره­ برداری قرار دارند، اقدام نمایند. این سامانه می‌بایست به گونه‌ای طراحی شود تا متقاضی با امکان ثبت کامل مشخصات پروژه بتواند نسبت به دریافت نوبت مراجعه بازدید به شکل برخط اقدام نموده و در عین حال با دریافت کد رهگیری (از طریق سامانه ویژه یا سامانه پیامکی) از روند پذیرش درخواست خود آگاه شود.

2- شهرداری تهران (ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران) موظف است با بهره‌­گیری از اطلاعات درج شده در سامانه مزبور نسبت به کنترل برخورداری و یا اعتبار گواهی محیط زیستی تحت راهبری در پروژه عمرانی اقدام و در صورت نیاز نسبت به اعزام واحد سیار مجهز به محل و پایش میزان کدری دود موتورهای دیزل زمینی و در صورت نیاز، سنجش سطح آلایندگی آن ها حسب ضوابط و حدود مجاز (ابلاغی سازمان حفاظت محیط زیست) اقدام نموده و در صورت احراز شرایط جهت صدور گواهی محیط زیستی اقدام نماید.

3- به منظور کنترل آلودگی صوتی تولید شده توسط ماشین آلات دیزل زمینی در پروژه‌های ساختمانی شهری و عمرانی، دستگاه‌های مذکور می بایست بر اساس دستورالعمل پیوست این مصوبه و مطابق مشخصات فنی و استانداردهای ذکر شده، الزامات محیط زیستی را دارا باشند.

4- معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران موظف است در ظهر پروانه ساختمانی یک بند با موضوع رعایت الزامات محیط زیست و «لزوم برخورداری تاییدیه گواهی محیط زیستی ماشین آلات موتوری دیزلی» درج و نسبت به اجرای آن مطابق مفاد دستورالعمل این مصوبه اقدام نماید.

5- کارشناسان بازدید نواحی شهرداری موظفند در بازدیدهای ادواری و مستمر از پروژه‌های ساختمانی، الزامات محیط زیستی تعیین شده در دستورالعمل پیوست این مصوبه را کنترل و نسبت به بررسی اعتبار تاییدیه گواهی محیط زیستی ماشین آلات دیزل و ثبت و ضبط اطلاعات و تصویر مدارک مربوطه در مستندات کارگاهی اقدام نمایند. کارشناسان مزبور می‌بایست در صورت مشاهده استفاده از تجهیزات و ماشین آلات آلاینده فاقدگواهی محیط زیستی و در صورت استفاده از موتور دیزل زمینی، تا زمان رفع مشکل از فعالیت ماشین آلات مربوطه جلوگیری نمایند. به منظور کنترل بیشتر در این زمینه مسئولیت نظارت عالیه بر عهده اداره محیط زیست و توسعه پایدار مربوط به هر منطقه شهرداری خواهد بود.

6- شهرداری تهران موظف است در شرایط خصوصی پیمان پروژه‌های عمرانی شهری، موضوع رعایت الزامات محیط زیستی تعیین شده در دستورالعمل پیوست این مصوبه و «لزوم برخورداری گواهی محیط زیستی تجهیزات موتوری دیزلی» را درج نماید.

7- در صورت استفاده از تجهیزات فاقد گواهی محیط زیستی یا عدم رعایت الزامات دستورالعمل پیوست در استفاده از موتور دیزل زمینی، تا زمان رفع مشکل، ضمن توقف فعالیت ماشین آلات مربوطه، آخرین صورت وضعیت در دست بررسی (حداکثر تا 10 درصد مطالبات) تعلیق شده و در صورت عدم رفع، حداکثر تا 3 درصد از رقم مطالبات یا سایر تضامین پیمان به شرح فرمول قید شده در دستورالعمل پیوست کسر خواهد شد. همچنین برای پیمانکارانی که دستورالعمل پیوست این مصوبه را رعایت نمایند، در شاخص‌ها و امتیازهای تشویقی فنی برای شرکت در سایر پروژه‌ها لحاظ خواهد شد.

8- ادارات محیط زیست و توسعه پایدار مناطق بیست و دوگانه شهرداری تهران با هماهنگی دستگاه اجرایی و نظارت مقیم در پروژه‌های عمرانی یا منطقه مربوطه، مکلفند نسبت به بررسی رعایت الزامات محیط زیست و اعتبار گواهی محیط زیستی ماشین آلات دیزل مورد استفاده در پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز شهری و همچنین رعایت تمهیدات استاندارد صوت در صورت استفاده از ماشین آلات و موتور دیزل زمینی، اقدام نموده و در صورت عدم اعتبار گواهی محیط زیستی ماشین آلات دیزل و موتورهای زمینی مطابق ضوابط تعیین شده در دستورالعمل اقدام و گزارش وضعیت مزبور را طی صورتجلسه‌ای جهت بررسی ودرج در پرونده پیمانکار به معاونت فنی و عمرانی منطقه و سازمان مجری ارسال نمایند و در مورد ساختمان‌های عمومی و خصوصی مراتب در پرونده‌های شهرسازی درج گردد.

9- ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران مکلف است در سامانه موضوع بند (1) این مصوبه، امکان ثبت و درخواست شهرداری تهران مبنی بر تست مجدد تجهیزات دیزل در حال استفاده در پروژ‌های ساختمانی شهری و عمرانی را فراهم نماید و ستاد مکلف است 15 روز قبل از اتمام زمان اعتبار گواهی محیط زیستی تجهیزات موضوع این مصوبه، نسبت به ارسال پیامک آگاه سازی به مالک و پیمانکار استفاده کننده، جهت تست دوره‌ای مجدد اقدام کند.

10- این مصوبه به انضمام دستورالعمل اجرایی پیوست آن برای کلیه واحدهای اجرایی ذیربط شهرداری تهران لازم الاجرا بوده و موظف به عملیاتی نمودن بخش‌های مرتبط و همکاری با شرکت کنترل کیفیت هوا به عنوان دبیرخانه این مصوبه می‌باشند.

_پیوست:

پیوست مصوبه «ساماندهی منابع آلاینده دیزل در محیط‌های کارگاهی و عمرانی شهر تهران»

هدف :

هدف از تدوین این دستورالعمل کنترل و کاهش آلاینده ها و پیامدهای محيط زيستی‌ ناشی از فعالیت موتورهای دیزل زمینی و ماشین آلات راهسازی و عمرانی و شهری و اقدامات پيشگيرانه و كنترلي جهت كاهش آلودگي‌ و همچنین ارتقا کیفیت محیط زیست می‌باشد.

1- دامنه کاربرد و مفاهیم:

اين دستورالعمل در كليه کارگاه­ها و کارخانه‌های ساختمانی و عمرانی شهر تهران لازم الاجرا می‌باشد.

1-1- پیشگیری از آلودگی محیط زیست: استفاده از فرآيندها، روش‌های کاری، فن‏آوری‏ها، مواد، محصولات، خدمات يا انرژي (به صورت جداگانه يا ترکيبي از آن‌ها) که موجب پيشگيري، کاهش يا کنترلِ ايجاد، پخش يا تخليه هرگونه آلاینده يا مواد زاید به منظور کاهش پيامدهاي نامطلوب بر محیط‏زيست شود.

2-1- سيستم مديريت ‏محيط زيستی: بخشي از سيستم مديريت hse سازمان که براي توسعه و اجراي خط مشي hse سازمان و مديريت جنبه‌هاي ‏محيط زیستي مورد استفاده قرار مي‏‌گيرد.

3-1- عملکرد محیط زیستی: نتایج قابل اندازه‌گیری جنبه‌های محيط زیستي یک فعالیت شامل آلودگی خاک، آب و هوا.

4-1- موتورهای دیزل: موتورهایی که با سوخت دیزل کار می کنند و به دو صورت زمینی(ثابت) یا ماشین‌آلات عمرانی و ساختمانی مورد بهره­برداری قرار می‌گیرند.

5-1- گواهی محیط زیستی: گواهی است که حسب آن احراز شرایط و الزامات محیط زیستی جهت انتشار حد مجازکدری دود برای موتورهای دیزلی را تائید و تصدیق می نماید. این گواهی دارای مدت اعتبار مشخص بوده و از سوی ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران به شکل فیزیکی یا الکترونیکی صادر می‌شود.

6-1- موتورهای دیزل زمینی: موتورهایی هستند که با سوخت دیزل کار نموده و جهت تأمین انرژی مورد نیاز ژنراتورهای برق در کارگاه‌های ساختمانی و پروژه‌های عمرانی و شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

7-1- سامانه ویژه ثبت اطلاعات: سامانه‌ای که با نظارت و درخواست ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران توسط سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران در بسترweb طراحی شده و وظیفه ثبت اطلاعات کارگاه‌های ساختمانی و پروژه عمرانی دارای دیزل و ماشین آلات کارگاهی، ثبت اطلاعات موتورهای دیزل زمینی مورد کاربری در پروژه، مشخصات مجری پروژه عمرانی، مشخصات متقاضی دریافت گواهی محیط زیستی، نوبت دهی، اطلاع­رسانی و صدور کد پیگیری و صدور گواهی محیط زیستی را عهده­ دار خواهد بود. نتایج مربوط به صدور یا عدم صدور گواهی به همراه تاریخ اعتبار آن با قابلیت گزارش گیری در بانک اطلاعاتی این سامانه ثبت و ذخیره می‌شود.

8-1- آلودگي هوا: عبارت است از انتشار یک یا چند آلاینده اعم از آلاینده‌های جامد، مایع، گاز، پرتوهای یون ساز و غیریون ساز، بو و صدا در هوای آزاد به صورت طبیعی یا انسان ساخت، به مقدار و مدتی که کیفیت هوا را به گونه­ای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجود زنده، فرآیندهای بوم شناختی و آثار و ابنیه زیان آور بوده یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی می‌گردد.

9-1- آلودگی صوتی(براساس آیین نامه اجرایی ماده 29 قانون هوای پاک مصوب 21/6/97 هیات وزیران) : پخش و انتشار هر گونه صدا و ارتعاش بیش از حد مجاز.

2- مسئولیت‌ها:

1-2- مسئولیت تدوین و به روز رسانی بخشنامه ها و بازنگری دستورالعمل امور پیمانکاران شهرداری بر عهده معاونت فنی و عمرانی و برای ساختمان‌های خصوصی و عمومی بر عهده معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران می‌باشد.

2-2- مسئولیت نظارت و پیگیری بر حسن اجرای این دستورالعمل در مناطق، سازمان ها و شرکت‌های هدف بر عهده شهرداران، مدیران عامل سازمان ها و شرکت ها و در پروژه ها بر عهده سرپرست کارگاه می‌باشد.

3- گردش کار –بخش اول:

الزامات مربوط به پروژه‌های عمرانی و پیمانکاران طرف قرارداد شهرداری:

1-3- استانداردهای آلایندگی هوا برای موتورهای دیزلی

با عنایت به اهمیت بررسی دوده در اگزوز موتورهای دیزلی، تست این موتورها مطابق با جدول ذیل انجام خواهد شد:

جدول شماره یک (1) ـ حد مجاز کدری سنجی

تبصره یکم (1) :

آزمون کدری سنجی موتورهای دیزلی مورد استفاده در کارگاه‌های عمرانی بر عهده ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران می‌باشد.

2-3- استاندارد‌های آلودگی صوتی برای موتورهای دیزل زمینی

منابع تولید صدا از یک دیزل ژنراتور عبارتند از:

1-2-3- صدای مکانیکی موتور

2-2-3- صدای اگزوز

3-2-3- صدای فن خنک­کننده

4-2-3- صدای آلترناتور (ترکیبی از حرکت هوای خنک و اصطکاک ناشی از سیم­پیچ الکتریکی)

5-2-3- صدای حاصل از جریان القایی

6-2-3- صدای ناشی از ارتعاشات مکانیکی و قطعات ساختاری

3-3- منابع ایجاد آلودگی صدا ناشی از ساخت و ساز در محل پروژه ها می تواند با رعایت نکات زیر کنترل و کاهش یابد:

1-3-3- استفاده از موانع آکوستیک ( این موانع می توانند شامل: ورقه­های از جنس فولاد یا دیوارهای بتنی که بین آنها با شن و ماسه پر شده است، ورقه­های فولادی سبکتر مناسب برای محوطه باشند )

2-3-3- محصور کردن تجهیزات پرسرو صدای ثابت

3-3-3- استفاده از عایق صوتی ( این عایق­ها می توانند شامل: فوم آکوستیک، فوم پلی اورتان، فایبر گلاس و امثال آن‌ باشند)

4-3-3- استفاده از اتصالات قابل ارتجاع بر روی خطوط سوخت­رسانی و اگزوز و کانال­های انتقال برق در هنگام استقرار موتور دیزل ژنراتور در کارگاه جهت کاهش ارتعاش

5-3-3- نصب کاهنده صدای فن با تنظیم جریان هوا با زاویه 90 درجه هنگام ورود و خروج هوا به منبع تغذیه

6-3-3- نصب کاهنده صدای اگزوز ( این کاهنده ها در سه سطح مسکونی، صنعتی و بحرانی/ بیمارستانی وجود دارد)

7-3-3- قرار گرفتن در حداکثر فاصله از منبع ( با دو برابر شدن فاصله از منبع، صدا به میزان 6 دسی بل کاهش می یابد)

8-3-3-کاهش صدا از طریق تعمير و نگهداري مناسب ماشين‌آلات و تجهيزات

4-3- حد مجاز آلودگی صوتی : با عنایت به اهمیت بررسی آلودگی صوتی موتورهای دیزل زمینی در سطح شهر، تست موتورهای دیزل زمینی مطابق با جدول ذیل انجام می‌شود:

جدول شماره (2) ـ حد مجاز آلودگی صوتی

تبصره دوم (2) :

کنترل آلایندگی صوتی موتورهای دیزل در کارگاه‌های عمرانی بر عهده سرپرست کارگاه و اداره محیط زیست مناطق 22 گانه شهرداری و سازمان/شرکت مربوطه می‌باشد.

5-3- ساز و کار تشویق و تنبیه پیمانکاران پروژه‌های شهرداری تهران:

الف- در موارد زیر پیمانکاران مشمول تنبیه و جریمه می‌شوند:

1ـ عدم اخذ و ارائه گواهی‌های محیط زیستی وبرگ معاینه فنی ماشین آلات عمرانی، خودروهای نقلیه راه سازی

2ـ عدم اخذ و ارائه گواهی‌های محیط زیستی موتورهای دیزلی

ب- تنبیه و جریمه پیمانکاران در سطوح زیر انجام می‌گردد :

1ـ جلوگیری از فعالیت ماشین آلات و موتورهای دیزلی فاقد معاینه فنی و گواهی محیط زیستی

2ـ تعلیق آخرین صورت وضعیت در دست بررسی حداکثر تا 10 % از مطالبات و سایر تضامین پیمان

3ـ کسر از مطالبات پیمانکار حداکثر تا 3 % مبلغ اولیه مطالبات و سایر تضامین پیمان مطابق الگوی ذیل:

در کلیه قراردادهای پیمان­‌های فنی و عمرانی ذیل بندهای قرارداد، موضوع جرایم استفاده از ماشین آلات غیر مجاز و فاقد گواهی درج و با توجه به تعداد و نوع ماشین آلات و همچنین مدت پیمان، محاسبه می‌گردد. از تقسیم هزینه در نظر گرفته شده ( هزینه ماشین آلات درج شده در قرارداد) بر مدت پیمان و تعداد ماشین آلات مبلغ تقریبی روزانه برای هر ماشین (با توجه به دسته بندی ماشین آلات) مورد استفاده بدست می‌آید. میزان جریمه در کارگاه به شرح فرمول زیر محاسبه می‌گردد.

هزینه روزانه(در نظر گرفته شده در قرارداد) ماشین مورد نظر× تعداد روزهای فاقد گواهی= جریمه کسر شده

ج- سازوکار تشویق و تنبیه پیمانکاران شهرداری تهران ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل در شورای عالی فنی شهرداری تهران تصویب و به اجرا گذارده می‌شود.

4- گردش کار –بخش دوم:

پروژه‌های بخش خصوصی و عمومی (ساخت و سازهای شهری)

1-4- شهرداری تهران مکلف است در زمان بازدیدهای ادواری و مستمر از پروژه‌های ساختمانی نسبت به کنترل مطلوبیت شرایط محیط زیستی تجهیزات و ادوات مورد کاربری و بررسی اعتبار گواهی محیط زیستی ماشین آلات عمرانی و موتورهای دیزلی اقدام نموده و نسبت به ثبت و ضبط اطلاعات مربوطه در مستندات کارگاهی به نحو مقتضی اقدام نمایند.

2-4- در صورت مشاهده استفاده از تجهیزات فاقد گواهی محیط زیستی (اتمام مدت اعتبار) از ادامه فعالیت موتورهای دیزلی تا زمان دریافت گواهی محیط زیستی جلوگیری به عمل آید و در صورت عدم تمکین از دستور توقف فعالیت این تجهیزات، ضمن جلوگیری از صدور هرگونه گواهی، مشمول جریمه نیز می‌گردد. جریمه مذکور از قرار مبلغ دو میلیون ریال بابت هر روز فعالیت موتورهای دیزلی فاقد اعتبار معاینه فنی محیط زیستی تعیین می‌گردد.

3-4- در مفاد مستندات صدور پروانه ساختمانی مربوط به احداث ساختمان، عبارتی تحت عنوان "برخورداری از گواهی محیط زیستی تجهیزات موتوری ماشین آلات عمرانی (دیزلی) بکار گرفته شده در پروژه" ، اضافه شده و به اطلاع و امضای مالک رسانده شود. همچنین در صورت استفاده از موتور دیزل زمینی، به منظور کنترل آلودگی صوتی تولید شده توسط این ماشین آلات می­بایست دستگاه مذکور در اتاقک جاذب صوت یا تجهیزات مشابه استاندارد با تائید مهندس ناظر محصور گردد.

4-4- رعایت استانداردهای آلایندگی هوا برای موتورهای دیزلی

- با عنایت به اهمیت بررسی دوده در اگزوز موتورهای دیزلی، تست موتورهای دیزلی مطابق با جدول شماره یک (1) این دستورالعمل انجام خواهد شد.

تبصره سوم (3):

کنترل و تست آلایندگی هوای ماشین آلات مستقر و موتورهای دیزلی در کارگاه‌های عمرانی ساختمان‌های عمومی و خصوصی بر عهده ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران می‌باشد و پایش استانداردهای آلودگی صوتی موتورهای دیزل زمینی مطابق با جدول شماره دو (2) این دستورالعمل انجام خواهد شد.