برنامه عملياتي ايمني حمل و نقل دانش‌آموزان
مقدمه:
در اجراي مصوبه «الزام شهرداري تهران به ارائه لايحه ايمني حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان» – ابلاغي به شماره
160/2455/9536 مورخ 1397/4/10 و در راستاي تحقق «تردد امن» و «رفت و آمد بي‌خطر» دانش‌آموزان به مدرسه و پيشگيري از وقوع سوانح رانندگي و ارتقاي ايمني در مسيرهاي تردد دانش‌آموزان و گذرگاه‌هاي محل وقوع مدارس و به منظور ترويج فرهنگ استفاده از حمل‌و‌نقل فعال، پياده روي و استفاده از دوچرخه در مسير خانه و مدرسه و با هدف جلب همكاري و مشاركت مؤثر دستگاه‌هاي مرتبط در ارائه خدمات جابجايي دانش‌آموزان، برنامه عملياتي به شرح زير به تصويب مي‌رسد:
ماده يكم (۱):
اصطلاحات به كار رفته در اين مصوبه داراي معاني زير مي‌باشد:
الف) ايمن‌سازي: مجموعه اقدامات، تمهيدات و راهكارهاي ايمني ترافيك كه به منظور كاهش حوادث و سوانح رانندگي در محدوده معابر مجاور مدارس اجرا مي‌شود.
ب) اقدامات آرام‌سازي سطح يك: مجموعه اقدامات آرام‌سازي غير فيزيكي كه با انجام آن‌ها در محلي صحيح مي‌توان ايمني تردد در مسير را افزايش و سرعت وسايل نقليه را به نحو مناسبي كاهش داد.
پ) اقدامات آرام سازي سطح دو: به مجموعه اقدامات آرام سازي فيزيكي اطلاق مي‌شود كه در آن با اعمال تغييرات و انجام عمليات اجرايي و فيزيكي در سطح و حاشيه معبراز سرعت تردد و حجم وسايل نقليه كاسته شده و در نتيجه ايمني كاربران سواره و پياده افزايش مي‌يابد.
ت) آرام‌سازي ترافيك: به مجموعه اقدامات فيزيكي يا غير فيزيكي كه در معابر به منظور كاهش سرعت و حجم تردد وسايل نقليه و تأمين ايمني عبور و مرور كاربران حمل و نقل‌هاي غير موتوري انجام مي‌شود، اطلاق مي‌گردد.
ث) آيين‌نامه:آيين‌نامه اجرايي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان مدارس موضوع تصويب نامه شماره ۸۹۳۷۰/ت ۳۲۶۸۰ك مورخ 1387/6/3كميسيون امور زير بنايي، صنعت و محيط زيست هيات دولت.
ج) پروانه فعاليت شركت: مجوزي است كه توسط شهرداري تهران (حسب مورد سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران يا شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) به شركت متقاضي ارائه دهنده خدمات سرويس مدرسه (پس از احراز شرايط مندرج در اين مصوبه) به منظور حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان براي مدت يك سال تحصيلي داده مي‌شود.
چ) پليس مدرسه: دانش‌آموزي است كه پس از فراگيري آموزش‌ها و مهارت‌هاي لازم توسط پليس راهنمايي و رانندگي با لباس ويژه و تجهيزات تعيين شده، براي عبور ايمن دانش‌آموزان از عرض سواره رو معابر مامور مي‌گردد ( بند ۱۷ ماده يكم (۱) آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي).
تبصره:
ضوابط و مقررات مربوط به پليس مدرسه مطابق ترتيبات مقرر در دستورالعمل پليس مدرسه پيوست مصوبه چهلمين جلسه شوراي عالي هماهنگي ترافيك كشور مورخ 1381/02/14 و ترتيبات پيش‌بيني شده در اين مصوبه است.
ح) حريم شهر: محدوده قانوني و خدماتي مناطق ۲۲ گانه شهر تهران طبق مصوبات آخرين ضوابط شهرسازي و طرح تفصيلي شهر تهران.
خ) خدمات حمل‌و‌نقل دانش آموزي: هرگونه خدمات سفر به منظور جابجائي دانش‌آموزان از محل سكونت به مدرسه و بالعكس.
د) خودروي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان: ناوگان اتوبوس، ميني‌بوس، تاكسي، ون و ساير وسايل حمل‌و‌نقل با حداقل ظرفيت ۴ نفر كه مشخصات آن با مصوبات مربوط به ناوگان حمل‌و‌نقل عمومي شهري و جاده‌اي مطابقت داشته باشد. اين خودروها علاوه بر آن‌كه مجهز به علائم مميزه و تجهيزات شناسايي ناوگان حمل‌و‌نقل دانش‌آموزي مطابق ماده (۸) دستورالعمل اجرايي مي‌باشند، بايد توسط شركت‌هاي مجاز در سامانه الكترونيكي ثبت و پس از اخذ مجوز خودروي سرويس مدرسه»، برچسب تردد دريافت نمايند. همچنين خودروي سرويس مدرسه مجاز به سوار كردن دانش‌آموزان بيش از ظرفيت قانوني نمي‌باشند.
ذ) دستورالعمل اجرايي: دستورالعمل اجرايي آيين‌نامه حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان مدارس ابلاغي به شماره ۵۴۹۰۱ مورخ مصوب 1397/4/3 وزير كشور.
ر) رانندگان خودروهاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان: رانندگان تحت پوشش شركت‌هاي مجاز كه گواهي صلاحيت رانندگي خودروهاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان را از شهرداري تهران (حسب مورد سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران يا شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) اخذ نموده اند و اجازه فعاليت با خودروي داراي برچسب معتبر و علائم مميزه را دارند.
ز) روش‌هاي فعال سفر: جابه‌جايي‌هايي كه با استفاده از فعاليت‌هاي فيزيكي انسان (توان بالقوه) مانند پياده روي و دوچرخه سواري صورت مي‌گيرد.
ژ) شركت‌هاي پيمانكار: شركت‌هاي مجازي كه جهت ارائه خدمات حمل‌و‌نقل دانش آموزي با ادارات آموزش و پرورش در شهرها و مناطق تابع استان‌ها (كارفرما) قرارداد منعقد مي‌نمايند.
س) شركت‌هاي متقاضي: اشخاص حقوقي متقاضي انجام خدمات امور حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان كه طبق فراخوان مرجع صدور پروانه فعاليت، شناسايي مي‌شوند.
ش) شركت‌هاي مجاز: شركت‌هايي كه داراي پروانه فعاليت معتبر از شهرداري تهران (حسب مورد سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران يا شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) مي‌باشند. اين شركت‌ها در صورت عقد قرارداد با مدارس تحت عنوان شركت پيمانكار شناخته مي‌شوند.
ص) علائم مميزه: علائم مشخص كننده خودروهاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان است كه هرساله زيرنظر سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران توسط شركت‌هاي مجاز سرويس مدارس جهت استفاده در خودروهاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان تهيه و توزيع مي‌گردد.
ض ) كاربري‌هاي آموزشي: به كليه مراكز آموزشي از جمله كودكستان، دبستان و دبيرستان اطلاق مي‌شود.
ط ) كارگروه ايمن‌سازي: كارگروه ايمن‌سازي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان مستقر در مناطق ۲۲گانه شهرداري تهران كه مسئوليت برنامه‌ريزي و هماهنگي اقدامات ايمن‌سازي مدارس و مراكز آموزشي را برعهده دارد.
ظ) كنترل تقاطع: نحوه تنظيم عبور و مرور و حفظ ايمني عابران پياده و وسايل نقليه در تقاطعات كه به وسيله نصب علايم عمودي و افقي و چراغ‌هاي راهنمايي با تجهيزات هوشمند كنترل رمپ‌ها انجام مي‌شود.
ع) گذربان مدرسه: داوطلباني متشكل از اولياي دانش‌آموزان و همكاران مدارس كه پس از سپري نمودن دوره آموزشي لازم نزد پليس راهنمايي و رانندگي و مجهز شدن به وسايل لازم، به صورت داوطلبانه و نوبتي نسبت به كنترل معابر اطراف مدارس و تأمين امنيت عبور و مرور دانش‌آموزان در ساعات مربوطه اقدام مي‌كنند
غ) گواهي صلاحيت رانندگان خودرو سرويس مدرسه: گواهي و مجوزي كه توسط شهرداري يا ادارات تابعه آن از قبيل سازمان تاكسيراني يا شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه جهت افراد واجد صلاحيت رانندگي با خودروهاي سرويس مدرسه به عنوان خودروي حمل‌و‌نقل عمومي مطابق شرايط مذكور در اين آيين‌نامه براي مدت يك سال صادر مي‌گردد.
ف) مجوز خودرو سرويس مدرسه: مجوزي كه توسط شهرداري يا ادارات تابعه آن از قبيل سازمان تاكسيراني يا شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه به خودروهاي واجد شرايط جهت ارائه خدمات سرويس مدرسه صادر و جابجايي دانش‌آموزان به عنوان خودروي حمل‌و‌نقل عمومي وفق ماده (۳۳) آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي منوط به دارا بودن آن مي باشد.
ق) مراقبين سرويس مدارس: افرادي هستند كه جهت حفاظت از دانش‌آموزان در مقابل حوادث احتمالي، كمك به سوار و پياده شدن و عبور از خيابان و كمك به رانندگان در خودروهاي اتوبوس، ميني‌بوس و ون حضور دارند. شرايط احراز صلاحيت مراقبين و ضوابط مربوط به نحوه فعاليت ايشان مطابق ماده (۹) دستورالعمل اجرايي خواهد بود.
ماده دوم (۲):
به منظور شناسايي وضعيت ايمني، اولويت‌بندي اقدامات ايمن‌سازي، اتخاذ تصميم در خصوص نحوه اجراي طرح‌هاي ايمن‌سازي، ايجاد هماهنگي‌هاي لازم بين دستگاهي، تشخيص اقدامات ضروري و تدابير فوري جهت ايمن‌سازي گذرگاه‌هاي پرخطر و همچنين نظارت مستمر بر وضعيت ايمني و تردد دانش‌آموزان «كارگروه ايمن‌سازي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان» در هر منطقه شهرداري با حضور اشخاص ذيل تشكيل مي‌شود.
١. شهردار منطقه (رئيس كارگروه)
۲. معاون حمل‌و‌نقل و ترافيك منطقه (دبير كارگروه)
٣. معاون فني و عمراني منطقه
۴. معاون امور اجتماعي و فرهنگي منطقه
۵. معاون امور شهري و فضاي سبز منطقه
۶. رئيس راهنمايي و رانندگي منطقه
۷.رئيس آموزش و پرورش منطقه
۸.مديران اتوبوسراني و تاكسيراني مستقر در منطقه
9. شهرداران نواحي مربوطه
10.مسئول روابط عمومي منطقه (حسب مورد)
۱۱. نماينده انجمن اوليا و مربيان مدارس منطقه
۱۲. نماينده شركت‌هاي مجاز مربوط به آن منطقه
۱۳. دبير كميته بحران يا مسئول hse منطقه
تبصره:
جلسات كارگروه مذكور از ابتداي مرداد ماه تا پايان آبان ماه هر سال، هر دو هفته يك بار و در ديگر ماه‌هاي سال به صورت ماهانه برگزار مي‌شود. شهرداران مناطق موظف به ايجاد تشكيلات مناسب جهت «كار گروه ايمن‌سازي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان» و پيگيري مستمر وظايف و عملكرد كارگروه در سطح منطقه مي‌باشند.
ماده سوم (۳):
شهرداري تهران موظف است ظرف مدت سه ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه، مدارسي را كه فاقد شرايط ايمني و در موقعيت خطرناك قرار دارند، شناسايي و به اداره كل آموزش و پرورش شهر تهران اعلام نمايد.
ماده چهارم (4):
شهرداري مكلف است ساز و كارهاي لازم جهت نظارت بر مكان‌يابي مدارس بر مبناي عارضه سنجي ترافيكي و ايمني مسيرهاي تردد را پيش‌بيني نموده و اداره كل آموزش و پرورش شهر تهران نسبت به اخذ مجوزهاي لازم از شهرداري تهران براي صدور پروانه فعاليت مدارس در پهنه‌هاي آموزشي (صرفا مدارس) حداكثر ظرف مدت شش (۶) ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه اقدام نمايد.
ماده پنجم (5):
كارگروه ايمن‌سازي در هر منطقه، ترتيبي اتخاذ نمايد تا زمان شروع سال تحصيلي و بازگشايي مدارس با اجراي طرح «گذرگاه‌هاي امن مدرسه» امكان پياده روي به مدرسه و عبور امن از معابر و تقاطع‌هاي منتهي به مدارس از طريق حضور گذربآن‌هاي مدرسه در اين محل‌ها در ساعات رفت و آمد دانش‌آموزان در مسير خانه و مدرسه در اولويت قرار گيرد.
تبصره يكم (۱):
تهيه نقشه معابر، تقاطع و گذرگاه‌هاي منتهي به مدارس با در نظر گرفتن محدوده هر مدرسه و نيز تعيين ساعات حضور و نحوه بكارگيري افراد داوطلب، بر عهده مديريت مدرسه و انجمن اولياء و مربيان و ارائه آموزش‌هاي لازم به افراد داوطلب و تهيه تجهيزات و امكانات لازم به منظور اجراي طرح بر عهده شهرداري با همكاري اداره راهنمايي و رانندگي خواهد بود.
تبصره دوم (۲):
كارگروه ايمن‌سازي از طريق همكاري با اداره راهنمايي و رانندگي، ترتيبي اتخاذ نمايد كه عبور ايمن دانش‌آموزان از عرض سواره رو معابر اطراف مدارس از طريق «پليس مدرسه» فراهم گردد. شهرداري تهران موظف است كليه تجهيزات و لوازم مورد نياز پليس مدرسه از قبيل جليقه، پرچم، تابلوي ايست، سوت و غيره را به تعداد دانش‌آموزان پليس مدرسه تهيه و از طريق كارگروه ايمن‌سازي در اختيار مدارس قرار دهد.
تبصره سوم (۳):
كليه مدارس شهر تهران مكلفند در اجراي «دستور العمل پليس مدارس»، مصوب چهلمين جلسه شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور، به ازاي هر بيست (۲۰) دانش آموز، يك (۱) دانش آموز را كه داراي شرايط مقرر براي پليس مدرسه است با اخذ رضايت كتبي از والدين ايشان جهت آموزش و فراگيري مهارت‌هاي لازم در خصوص پليس مدرسه به كارگروه ايمن‌سازي معرفي نمايند. كارگروه مذكور موظف به برگزاري دوره‌هاي آموزشي و مهارت افزايي با همكاري پليس راهنمايي و رانندگي جهت دانش‌آموزان، اعطاي گواهي شركت در دوره‌هاي آموزشي و اتخاذ تدابير لازم به منظور بكارگيري آن‌ها خواهد بود.
تبصره چهارم (4):
و سازمان حمل‌و‌نقل و ترافيك شهرداري تهران موظف است ضمن تدوين دستورالعمل اجرايي اين ماده و ابلاغ آن به كارگروه‌هاي ايمن‌سازي، نسبت به ارائه آموزش‌هاي لازم و انجام هماهنگي‌هاي ضروري به منظور اجرايي شدن طرح‌هاي موضوع اين ماده در مدارس شهر تهران اقدام نمايد.
ماده ششم (6):
شهرداري تهران مكلف است با همكاري آموزش و پرورش و پليس راهور نسبت به برگزاري دوره‌هاي آموزشي و مهارت افزايي مربوط به ايمني حمل‌و‌نقل و آمد و شد دانش‌آموزان مطابق جدول شماره يك (۱) براي دانش‌آموزان، اولياي دانش‌آموزان، رانندگان سرويس مدارس و مراقبين در هر سال تحصيلي اقدام نمايد. هماهنگي‌هاي لازم در رابطه با برگزاري دوره‌هاي مزبور از طريق كارگروه ايمن‌سازي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان انجام خواهد گرفت.
تبصره:
محتواي دوره‌هاي آموزشي و مهارت افزايي توسط شهرداري تهران (سازمان حمل ونقل و ترافيك) با همكاري آموزش و پرورش و پليس راهنمايي و رانندگي تهران متناسب با نوع مخاطب تهيه و هر ساله بروزرساني خواهد شد. اجراي دوره‌ها در خصوص رانندگان توسط شهرداري تهران (حسب مورد سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران با شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) و در خصوص دانش‌آموزان و اولياي ايشان توسط پليس راهنمايي و رانندگي با هماهنگي كارگروه ايمن‌سازي مطابق جدول ذيل خواهد بود.
| جدول شماره (۱) - عناوين دوره‌هاي آموزشي |
| رديف | عناوين دوره‌ها | مخاطب | ساعت آموزشي ونحوه عناوين دوره‌ها | اقدام كننده |
| 1 | اصول اخلاق حرفه‌اي، قوانين و مقررات با تاكيد بر تخلفات حادثه‌‌ساز و ارتباط موثر با دانش‌آموزان، كمك‌هاي اوليه و مديريت بحران و آشنايي با خدمات نوين | رانندگان سرويس مدارس و مراقبين سرويس | 4 ساعت-حضوري | شهردار تهران با همكاري پليس راهور و آموزش و پرورش |
| 2 | آشنايي با مقررات و ايمني عبور و مرور و مقررات سرويس مدارس و مهارت‌هاي ارتباطي | دانش‌آموزان | در قالب بروشور و سخنراني، كارگاه‌هاي آموزشي يا ساير شيوه‌هاي آموزشي | آموزش و پرورش با همكاري شهرداري تهران و پليس راهور |
| 3 | مديريت زمان، آشنايي با كودك و نوجوان، ايمني عبور و مرور و ارتباط موثر | والدين | در قالب بروشور و سخنراني، كارگاه‌هاي آموزشي يا ساير شيوه‌هاي آموزشي | آموزش و پرورش با همكاري شهرداري تهران و پليس راهور |
ماده هفتم (۷):
شهرداري تهران مكلف است ظرف سه ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه نسبت به اجراي برنامه عملياتي ايمن‌سازي با تاكيد بر روش‌هاي فعال سفر مدرسه (دوچرخه و پياده) اقدام نمايد. فرآيند عملياتي اقدامات ايمن‌سازي مطابق پيوست شماره (۱) اين مصوبه و مشتمل بر موارد ذيل است:
اقدامات سطح يك (1) : شامل اقدامات معمول و منظم مشتمل بر اقدامات ضروري از قبيل خط كشي، نصب تابلوي هشداردهنده و تابلوي اخباري عبور دانش‌آموز، تابلوي احتياط و تابلوي محدوديت سرعت، اجراي كف‌نويسي(احتياط - مدرسه)، هم‌سطح سازي گذر اصلي مقابل درب ورود و خروج مدرسه و هم‌سطح سازي و پيوستگي گذرگاه‌هاي عرضي تردد دانش‌آموزان خواهد بود كه مطابق بخش اول پيوست شماره (۲) اين مصوبه جهت كليه مدارس شهر تهران انجام مي‌شود. شهرداري موظف است قبل از بازگشايي مدارس ملزومات ايمن‌سازي سطح يك (۱) را جهت كليه مدارس اجرا نموده و در طول سال نسبت به نگهداري آن‌ها در وضع مطلوب اقدام نمايد.
اقدامات سطح دو (۲): شامل اقداماتي است كه انجام آن‌ها تابع ضوابط و دستورالعمل‌هاي ويژه است. اين اقدامات شامل آرام سازي با استفاده از شيوه‌هاي فيزيكي و هندسي، هم سطح سازي و مناسب سازي در شعاع ۲۵۰ متري مدارس، نصب چراغ چشمك زن، ايجاد پهلوگاه و محل استقرار سرويس‌ها، نصب پل عابر پياده، اصلاح هندسي و رفع گره‌هاي ترافيكي، چراغ راهنمايي و مديريت جهات حركتي مي‌باشد. شهرداري تهران (معاونت حمل‌و‌نقل و ترافيك) موظف است انجام اين اقدامات را مطابق بخش دوم پيوست شماره (۲) اين مصوبه در چارچوب برنامه‌هاي ساليانه به مناطق 22 گانه ابلاغ و بر اجراي آن‌ها نظارت نمايد.
تبصره:
شهرداري تهران موظف است اقدامات ايمن‌سازي سطح دو (۲) كليه مدارس و مراكز آموزشي مناطق ۲۲ گانه را براساس فرم‌هاي بازديد مندرج در بخش دوم پيوست شماره (۲) اين مصوبه، تكميل نموده و پس از اولويت‌بندي و تصويب در كارگروه ايمن‌سازي، براساس برنامه زمان بندي مشخص شده نسبت به انجام موارد مصوب حداكثر ظرف مدت شش ماه اقدام نمايد.
اقدامات سطح سه (۳): شامل اقدامات ويژه در مورد مدارس پرحادثه و داراي اولويت ايمن‌سازي است كه خطر تصادف دانش‌آموزان در محدوده آن‌ها به طور قابل توجهي بيش از ساير مدارس مشابه در آن منطقه مي‌باشد. انجام اقدامات ويژه مستلزم ارائه طرح ايمن‌سازي است. طرح ايمن‌سازي براساس اعلام منطقه به معاونت حمل ونقل و ترافيك شهرداري تهران توسط اداره كل مهندسي و ايمني ترافيك تهيه و جهت اجرا به منطقه ابلاغ مي‌گردد.
تبصره يكم (1):
كليه مدارسي كه حداقل يكي از دانش‌آموزان آن‌ها در سال تحصيلي گذشته در سفر از خانه به مدرسه يا بالعكس به هر يك از شيوه‌هاي حمل‌و‌نقل در محدوده مدرسه دچار تصادف منجر به جرح شديد يا فوت شده است در شمار مدارس جهت طرح ايمن‌سازي ويژه دسته بندي مي‌شوند كه فهرست آن‌ها همه ساله از سوي آموزش و پرورش به كار گروه ايمن‌سازي ارسال مي‌شود.
تبصره دوم (۲):
كليه مدارس شهر تهران مشمول بررسي براي انجام اقدامات سطح دو (۲) و اقدامات ويژه مدارس پر حادثه مي‌باشند. اين بررسي‌ها توسط شهرداري منطقه انجام و نتيجه در كارگروه ايمن‌سازي حمل و نقل دانش‌آموزان ارائه مي‌گردد.
تبصره سوم (۳):
شهرداري تهران موظف است ضمن انجام هماهنگي‌هاي لازم با كارگروه‌هاي ايمن‌سازي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان مناطق ظرف مدت شش ماه پس از لازم‌الاجراشدن اين مصوبه، مدارس مشمول اقدامات سطح دو (۲) و اقدامات ايمن‌سازي ويژه مدارس پر حادثه را به همراه جدول اقدامات و اعتبارات درخواستي جهت تأمين اعتبار به شوراي اسلامي شهر تهران ارسال و هرساله اعتبارات مورد نياز جهت اقدامات ايمن‌سازي به شرح مفاد اين مصوبه را پيش‌بيني و طي رديف اعتباري ۲۰۴۱۴۰۲ در لايحه بودجه پيشنهادي شهرداري تهران جهت تصويب به شوراي اسلامي شهر تهران ارائه نمايد.
ماده هشتم (۸):
شهرداري تهران موظف است با هدف تامين ايمني و رفاه دانش‌آموزان، هر ساله با انجام فراخوان شناسايي و صدور پروانه فعاليت شركت‌هاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان نسبت به مديريت، ساماندهي و نظارت بر ارائه خدمات سرويس مدارس اقدام نمايد. شركت‌هاي متقاضي انجام امور حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان مي‌بايست واجد شرايط مقرر در اين ماده بوده و صرفا از طريق به كارگيري رانندگان داراي شرايط مندرج در جدول شماره (۲) و خودروهاي واجد شرايط مندرج در جدول شماره (۳) اقدام به ارائه خدمات سرويس حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان نمايند.
| جدول شماره(2) |
| رديف | شرايط راننده وسيله نقليه سرويس حمل و نقل دانش‌آموزي |
| 1 | دارا بودن حداقل سن (23) سال شمسي |
| 2 | دارا بودن گواهينامه معتبر رانندگي با وسيله مربوط كه حداقل يك سال از تاريخ دريافت آن گذشته باشد |
| 3 | نداشتن سابقه ارتكاب تصادف منجر به فوت مطابق ماده (12) دستورالعمل اجرايي |
| 4 | داشتن تاهل (به استثناي زنان سرپرست خانوار) |
| 5 | ارائه گواهي سللامت جسمي و رواني و عدم اعتياد به مواد مخدر و مشروبات الكلي |
| 6 | نداشتن سو پيشنيه موثر كيفري به تاييد مراجع صالج قضايي و عدم اشتهار به سو شهرت |
| 7 | سپري نمودن دوره آموزشي مطابق ماده (17) دستورالعمل اجرايي |
| 8 | التزام به رعايت شئونات اسلامي و حسن خلق |
| 9 | نداشتن محروميت يا محدوديت‌هاي رانندگي |
| جدول شماره (3) |
| رديف | شرايط راننده وسيله نقليه سرويس حمل و نقل دانش‌آموزي |
| 1 | مطابق شرايط مورد اعلام توسط شهرداري تهران(حسب مورد سازمان تاكسيراني يا شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) در خصوص نوع، مدل و ساخت خودرو |
| 2 | دارا بودن معاينه فني معتبر با توجه به شرايط معاينه فني خودروهاي عمومي |
| 3 | دارا بودن بيمه شخص ثالث و سرنشين متناسب با حداكثر ظرفيت خودرو |
| 4 | چراغ گردان زرد بر روي ناوگان و روشن بودن آن در هنگام سوار و پياده شدن دانش‌آموزان |
| 5 | مجهز بودن به وسايل كمك‌هاي اوليه و وسايل اطفا حريق و نيز علايم مميزه و تجهيزات شناسايي ناوگان |
| 6 | مجهز بودن به سيستم گرمايشي سرمايشي مناسب |
| 7 | مجهز بودن به وسايل ايمني از جمله كمربند سرنشينان جلو و عقب |
| 8 | مجهز بودن اتوبوس و ميني‌بوس مدرسه با بازوي نگهدارنده در جلوي خودرو براي جلوگيري از حركت عرضي دانش‌آموزان و همچنين بازوي ايست جهت توقف ساير خوردروها |
تبصره يكم (1):
تعيين شرايط مربوط به نوع، مدل و سال ساخت خودرو توسط سازمان تاكسيراني و شركت واحد اتوبوسراني با در نظر گرفتن مشخصات فني و ايمني وسايل نقليه قابل اختصاص به سرويس مدرسه به عنوان خودروي حمل‌و‌نقل عمومي و با در نظر گرفتن شرايط لازم جهت حذف تدريجي خودروهاي غير مناسب صورت خواهد گرفت.
تبصره دوم (۲):
صدور گواهي «صلاحيت رانندگي» و «مجوز خودروي سرويس مدرسه» جهت خودروهاي تا ۱۵ نفر ظرفيت، برعهده سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و جهت خودروهاي بيش از ظرفيت فوق برعهده شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه خواهد بود.
تبصره سوم (۳):
شهرداري تهران (سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) مكلف است تا بيستم (۲۰) اسفند ماه هر سال، تقاضاي اوليه مدارس شهر تهران و اولياي دانش‌آموزان براي سال تحصيلي آينده را در خصوص ناوگان حمل‌و‌نقل دانش آموزي مورد نياز به تفكيك سفرهاي داخل شهر، حريم و خارج از آن در سامانه الكترونيك ثبت نمايد.
تبصره چهارم (4):
شهرداري تهران (سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) مكلف است در نيمه دوم ارديبهشت ماه هر سال فراخوان ثبت نام متقاضيان پروانه فعاليت حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان را از طرق مقتضي منتشر نمايد. شركت‌هاي متقاضي مي‌توانند از تاريخ يكم (۱) خرداد ماه هر سال اقدام به ثبت نام و تحويل مدارك نمايند. همچنين رانندگان متقاضي اخذ مجوز فعاليت خودروي سرويس مدارس مي‌توانند از تاريخ يكم (۱) تير ماه هر سال نسبت به ثبت نام، تحويل مدارك و سنجش صلاحيت به سامانه مزبور مراجعه و نسبت به معرفي خودرو جهت صدور مجوز خودروي سرويس مدرسه اقدام نمايند.
تبصره پنجم (۵):
شهرداري تهران (سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) مكلف است تا پايان شهريور ماه هر سال نسبت به تهيه و توزيع برچسب شناسايي ناوگان دانش آموزي (برچسب الكترونيك) جهت شركت‌ها و پيمانكاران تاييد صلاحيت شده اقدام نمايد.
تبصره ششم (۶):
ادارات كل آموزش و پرورش مكلفند هر سال نسبت به انعقاد قرارداد بر مبناي نرخ مصوب سرويس مدارس در هر سال تحصيلي با شركت‌ها و پيمانكاراني كه پروانه فعاليت حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان را از شهرداري اخذ كرده اند اقدام نموده و يك نسخه از آن را در سامانه مربوطه بارگذاري نمايند.
تبصره هفتم (۷):
استفاده از خدمات اشخاص حقيقي و حقوقي فاقد پروانه فعاليت حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان تخلف محسوب و پليس راهنمايي و رانندگي مطابق تبصره (1) ماده (۹)
قانون رسيدگي به تخلفات رانندگي و بند (۳۵) جدول جرايم تخلفات رانندگي، موضوع تصويب نامه مورخ 1390/7/3 نسبت به اعمال قانون در مورد خودروهاي متخلف اقدام خواهد نمود.
تبصره هشتم (۸):
هزينه صدور گواهي صلاحيت رانندگان»، «مجوز خودروي سرويس مدرسه»، «برچسب الكترونيك» و «پروانه فعاليت شركت» هر ساله ضمن مصوبه تعيين نرخ سرويس مدارس توسط شوراي اسلامي شهر تهران به تصويب رسيده و از متقاضيان اخذ خواهد شد.
تبصره نهم (۹):
شهرداري تهران (سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) مكلف است حداكثر ظرف مدت يك ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه نسبت به تهيه برنامه عملياتي ارتقاي خدمات و ساماندهي شركت‌هاي حمل‌و‌نقل دانش آموزي با هدف ايجاد رقابت و افزايش كيفيت ناوگان سرويس مدرسه اقدام كند.
ماده نهم (9):
صدور پروانه فعاليت جهت شركت‌هاي متقاضي منوط به احراز شرايط ذيل توسط سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه مي‌باشد:
1. ارائه مدارك ثبت شركت در روزنامه رسمي با موضوع حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان و ارائه خدمات سرويس مدرسه
۲. ارائه گواهي عدم سوء پيشينه و عدم اعتياد به مواد مخدر براي مدير عامل و اعضاي هيئت مديره
٣. دارا بودن دفتر ثابت و متناسب با امكان استقرار سيستم‌هاي اپراتوري، ارتباطي و نظارتي با ارائه مستندات سند ملكي و اجاره‌نامه
۴. سپردن تعهد داير بر ارائه سرويس مدرسه مطابق ضوابط لازم‌الاجراو مورد ابلاغ از سوي شهرداري تهران با پذيرش تصميم‌هاي هيأت‌هاي انضباطي و التزام به تعهدات مندرج در بند (ه) ماده (۱۱) دستورالعمل اجرايي
5. ملزم به نصب و بكارگيري تجهيزات سخت افزاري و نرم افزاري و تجهيزات هوشمند مورد نياز در دفتر و در ناوگان حمل‌و‌نقل دانش آموزي وفق نظر سازمان تاكسيراني.
۶. تعداد حداقل ناوگان مجاز ثابت (ملكي/ قراردادي) تحت پوشش شركت در ناوگان درون شهري با مشخص بودن مشخصات و مستندات كامل ناوگان، راننده و راننده‌هاي كمكي توسط سازمان تاكسيراني تعيين مي‌گردد.
ماده دهم (۱۰):
شهرداري تهران (سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) مكلف است حداكثر ظرف مدت دو ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه نسبت به تهيه و اجراي آيين‌نامه‌هاي انضباطي مربوط به تخلفات انضباطي رانندگان سرويس مدارس و شركت‌هاي مجاز ارائه دهنده خدمات سرويس مدرسه، وفق بند (۶) قسمت (ه) تبصره (۲) ماده (۱۱) دستورالعمل اجرايي اقدام نمايد.
تبصره يكم (1):
در خصوص تخلفات حادثه ساز و خطر آفرين رانندگان سرويس مدارس، مطابق قسمت اول ماده (۱۲) دستورالعمل اجرايي رسيدگي خواهد شد.
تبصره دوم (۲):
تخلفات ايمني و تصادفات شركت‌هاي حمل‌و‌نقل مطابق مقررات مذكور در تبصره (۱) ماده (۳۱)
قانون رسيدگي به تخلفات رانندگي و آيين‌نامه اجرايي آن خواهد بود.
ماده يازدهم (۱۱):
شهرداري تهران (شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) موظف است با مشاركت بخش خصوصي و همكاري آموزش و پرورش و در راستاي توسعه حمل‌و‌نقل عمومي و كاهش سفر خودروهاي شخصي، نسبت به راه اندازي اتوبوس يا ميني بوس سرويس مدرسه با توجه به الزامات ذيل اقدام نمايد.
1. مطالعه و شناسايي ميزان تقاضا و تعيين نقاط توليد و جذب سفرهاي آموزشي
٢. تعيين نقاط تجمع دانش‌آموزان در معابر تحت پوشش سرويس جهت استفاده از سرويس‌هاي حمل و نقل عمومي
٣. شناسايي خطوط حمل‌و‌نقل عمومي موجود در مسير گزينه‌هاي پيشنهادي برقراري خط اتوبوس و يا ميني بوس مدرسه
۴. طراحي مسير خط ميني بوس مدرسه با رعايت معيارها (با تاكيد بر حداقل هم پوشاني با خطوط حمل‌و‌نقل عمومي موجود)
۵. تعيين محل ايستگاه‌ها با رعايت معيارها (حداكثر فواصل مابين ايستگاه‌ها و مراكز جذب و توليد سفر ۳۵۰ متر - مجزا بودن محل ايستگاه‌ها از ايستگاه‌هاي حمل‌و‌نقل عمومي موجود - قابليت هم‌سطح سازي محل ايستگاه)
تبصره يكم (۱):
ضوابط و دستورالعمل اجرايي راه اندازي اتوبوس يا ميني بوس مدرسه در كارگروهي متشكل از نمايندگان شهرداري تهران و آموزش و پرورش ظرف دو ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه تنظيم و جهت اجرا به دستگاه‌هاي اجرايي ابلاغ خواهد شد.
تبصره دوم (۲):
ضوابط و مقررات مربوط به حمل‌و‌نقل اردوهاي دانش‌آموزان وفق دستورالعمل مربوطه بوده و از شمول مفاد اين مصوبه خارج است.
ماده دوازدهم (۱۲):
شهرداري تهران موظف است در راستاي حمايت، توانمندسازي و تسهيل زمينه فعاليت و تحصيل توان يابان، نسبت به ارائه خدمات سرويس‌هاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان توان ياب حسب اعلام نياز مدارس استثنائي و با لحاظ متناسب سازي سرويس ارائه شده با وضعيت شخص از طريق شركت‌هاي مجاز ارائه دهنده سرويس مدارس اقدام نمايد.
ماده سيزدهم (۱۳):
شهرداري تهران (سازمان حمل‌و‌نقل و ترافيك) مكلف است با همكاري اداره كل آموزش و پرورش شهر تهران و پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ در راستاي توسعه روش‌هاي فعال سفر، طرح آزمايشي(پايلوت) ترويج دوچرخه سواري ايمن دانش‌آموزان را ظرف سه ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه به اجرا در آورد.
تبصره:
دستورالعمل اجرايي طرح ترويج دوچرخه سواري ايمن دانش‌آموزان، ظرف دو ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه توسط شهرداري تهران با همكاري آموزش و پرورش و پليس راهنمايي و رانندگي شهر تهران تدوين و ابلاغ خواهد شد.
ماده چهاردهم (14):
به منظور تجميع اطلاعات و افزايش نظارت بر اقدامات ايمن‌سازي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان، شهرداري تهران (سازمان حمل‌و‌نقل و ترافيك) موظف است سامانه يكپارچه مديريت بانك اطلاعات و حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان را ظرف حداكثر يك ماه از تاريخ ابلاغ اين مصوبه از مجموعه اطلاعات و اقدامات ايمن‌سازي در مناطق ۲۲ گانه شهرداري تهران از قبيل دستورالعمل‌ها، ضوابط اقدامات اجرايي كوتاه مدت و بلند مدت، پايش ايمني مدارس، اطلاعات مربوط به سرويس مدارس، بخشنامه‌ها، نرخ‌هاي مصوب، دستورالعمل‌هاي اجرايي، اطلاعات برنامه‌هاي آموزشي، محتواي آموزشي ايمني ترافيك)، فيلم ها، انيميشن و استانداردهاي آموزشي ايمني عبور و مرور ايجاد نموده و نسبت به اطلاع رساني عمومي جهت شهروندان از طرق مقتضي اقدام كند.
تبصره:
شهرداري تهران (سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران و شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) موظف است ظرف حداكثر يك ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه، كليه امور مربوط به ثبت نام، بررسي مدارك و سوابق و صدور گواهي صلاحيت رانندگان»، «مجوز خودروي سرويس مدرسه» و «پروانه فعاليت شركت براي اشخاص حقوقي را كه متقاضي دريافت پروانه فعاليت حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان هستند از طريق اين سامانه به انجام رساند.
ماده پانزدهم (15):
شهرداري تهران موظف است در راستاي ترويج فرهنگ استفاده از حمل‌و‌نقل پاك همكاري لازم را با صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران و ساير رسانه‌ها در خصوص طراحي و پخش برنامه‌هاي آموزش محور با مضامين سفر با دوچرخه و پياده جهت سفرهاي آموزشي به عمل آورد.
ماده شانزدهم (۱6):
به «سازمان ملي استاندارد ايران» پيشنهاد مي‌شود نسبت به تعيين و اعلام استانداردهاي ايمني لازم جهت خودروهاي سرويس مدرسه (سواري، اتوبوس و ميني بوس) اقدام نمايد.
تبصره يكم (۱):
شهرداري تهران مكلف است ظرف ۳ ماه از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه پيشنهادهاي مربوط به استاندارد اتوبوس و ميني بوس سرويس مدرسه و استاندارد سواري و ون سرويس مدرسه را به سازمان ملي استاندارد جهت طي مراحل قانوني ارائه كند.
تبصره دوم (۲):
در صورت تصويب استانداردهاي ايمني لازم جهت خودروهاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان از سوي سازمان ملي استاندارد ايران»، شهرداري موظف است شركت‌هاي متقاضي را نسبت به اعمال استانداردهاي اعلامي، در تمام ناوگان سرويس مدارس مكلف كند.
تبصره سوم (۳):
به شهرداري تهران اجازه داده مي‌شود تا زمان تصويب استانداردهاي ايمني خودروهاي حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان، اتوبوس‌هاي بخش خصوصي كه كار سرويس مدارس را انجام مي دهند به علايم ترافيكي و راهنمايي از جمله بازوي نگهدارنده در جلوي خودرو جهت جلوگيري از حركت عرضي دانش‌آموزان و همچنين بازوي ايست جهت توقف ساير خوروها مجهز كند.
ماده هفدهم (۱۷):
كارگروه ايمن‌سازي و شهرداري تهران (حسب مورد سازمان مديريت و نظارت بر تاكسيراني شهر تهران با شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه) مكلفند پس از شروع دوره فعاليت، هر سه ماه يكبار گزارشي از تصميمات اتخاذ شده و اقدامات صورت گرفته را به معاونت حمل‌و‌نقل و ترافيك ارائه نمايد.
ماده هجدهم (۱۸):
شهرداري تهران (معاونت حمل‌و‌نقل و ترافيك) مكلف است گزارش اجراي اين مصوبه را در فواصل زماني شش ماهه و يك ساله مطابق با جداول پيوست شماره سه (۳) اين مصوبه به شوراي اسلامي شهر تهران ارائه نمايد.
