"طرح راهبردي ـ ساختاري (جامع) شهر تهران (1385)"
(مشتمل بر گزارشات الحاقي ممهور به مهر شوراي اسلامي شهر تهران)

1- محدوده شهر تهران به وسعت 616 كيلومترمربع، با مختصات جغرافيايي معين، طبق نقشه مربوطه در اسناد طرح، تعيين و تثبيت مي‌شود. شهرداري تهران موظف است با توجه به محدوده 25 ساله شهر تهران در طرح جامع اول (1349)، محدوده شهر در طرح جامع دوم (1371) و تراز 1800 متر در پهنه شمالي شهر و مصوبات كميسيون ماده (5) شهر تهران و با عنايت به اقدامات انجام‌شده تاكنون و ساخت‌وسازهاي موجود و حقوق مكتسبه و قانوني اشخاص و ضمن رعايت اصل حفاظت از ميراث طبيعي و محيط‌زيست، ظرف مدت حداكثر شش ماه از تاريخ تصويب اين سند، اين محدوده را تدقيق و نقشه‌هاي با مقياس 1:2000 آن را تهيه و به ترتيب، به تأييد شوراي اسلامي شهر تهران و كميسيون ماده (5) شهر تهران رسانده، بعد از مهر و امضاء دبيرخانه شوراي‬عالي شهرسازي و معماري ايران ملاك عمل قرار دهد. اين محدوده به‌ هيچ‌ وجه قابل‌ تغيير نخواهد بود، مگر با نظر و تصويب شوراي‬عالي و بعد از پيشنهاد مشترك كميسيون ماده (5) و شوراي اسلامي شهر تهران.

1- چشم‌انداز توسعه بلندمدت شهر تهران، كه سيماي مطلوب شهر در افق طرح و ميثاقي براي توسعه پايدار كلان‌شهر تهران و پايتخت كشور است، هماهنگ با چشم‌انداز بيست‌ساله كشور، مبتني بر آرمان‌هاي زير است:
1-2 تهران: شهري با اصالت و هويت ايراني ـ اسلامي و سامان‌يافته براي رشد و تعالي انسان.
2-2 تهران: شهري دانش‌پايه، هوشمند و جهاني.
3-2 تهران: شهري سرسبز و زيبا، شاداب و سرزنده با فضاهاي عمومي متنوع و گسترده.
4-2 تهران: شهري امن و مقاوم در برابر انواع آسيب‌ها و مقاوم در برابر مخاطرات و سوانح.
5-2 تهران: شهري پايدار و منسجم با ساختاري مناسب براي سكونت، فعاليت و فراغت.
6-2 تهران: شهري روان با رفاه عمومي و زيرساخت‌هاي مناسب همراه با تعديل نابرابري‌ها و تأمين عادلانه كليه حقوق شهروندي.
7-2 تهران: كلان‌شهري با عملكردهاي ملي و جهاني و با اقتصاد مدرن و مركزيت امور فرهنگي ـ پژوهشي و سياسي در سطح كشور و حداقل يكي از سه شهر مهم و برتر منطقه آسياي جنوب غربي.

2- راهبردهاي توسعه پايدار و همه‌جانبه شهر تهران براي تحقق چشم‌انداز توسعه، به‌ قرار زير است:
1-3- ارتقاء نقش و جايگاه شهر تهران در سطوح فراملي، ملي و منطقه‌اي (مجموعه شهري تهران).
1-1-3- تبديل تهران به شهري دانش‌پايه (دروازه ورودي ايران به عصر اطلاعات)، هوشمند و جهاني با افزايش سهم اقتصاد مدرن و دانش‌پايه و تأمين فضا، زيرساخت‌ها و ارتباطات لازم در آن، براي ارتقاء زيست‌پذيري و فعاليت‌پذيري شهر در سطح جهاني و منطقه‌اي.
2-1-3- تداوم مركزيت سياسي ـ اداري كشور و مديريت و نظارت عالي بر فرآيندهاي توسعه ملي همراه با تعادل بخشي و تمركززدايي در ارتباط با وظايف حكومت مركزي و انتقال دستگاه‌هاي دولتي و ضرورتي بر حضور و استقرار آن‌ها در تهران نيست.
3-1-3- ساماندهي يكپارچه مجموعه شهري تهران با الگويي چندمركزي به‌ منظور تمركززدايي و كاهش وابستگي سكونت‌گاه‌هاي پيراموني به شهر تهران و ايجاد محيطي قابل زندگي براي كليه ساكنان مجموعه شهري تهران.

3-1-3 توسعه برنامه‌ريزي‌شده، هدايت‌شده و حمايت‌شده شهرك‌هاي اقماري كلان‌شهر تهران كه در فاصله مناسبي از تهران قرار دارند و عمده مسائل و رفع نيازهاي آن‌ها مستقل از تهران است با اولويت به شهرهاي جديد پرديس، پرند، هشتگرد و ايوانكي.
2-3- ساماندهي و صيانت از محدوده و حريم شهر تهران.

الف) ساماندهي و صيانت از محدوده و جلوگيري از هرگونه گسترش شهر.
1-2-3- جلوگيري از گسترش كلان‌شهر تهران و تثبيت مرز محدوده آن از شمال، جنوب، شرق و غرب شهر.
2-2-3- مرز محدوده شهر تهران فصل مشترك حد كالبدي شهر و حريم شهر تهران است.
شهرداري تهران موظف به مشخص كردن خط محدوده با علائم ويژه و ثابت به‌ خصوص در محدوده شمالي شهر و اطلاع‌رساني لازم براي هرگونه دخل و تصرف مغاير، در اين خصوص است.
3-2-3- شهرداري تهران ضمن علامت‌گذاري مرز محدوده شهر، به‌ منظور حفاظت مؤثر و هويت‌بخشي به محدوده شهر، موظف به ايجاد و ساماندهي كمربند سبز شهر به‌ موازات خط محدوده شهر با مجموعه‌اي از كاربري‌هاي سبز (پارك‌هاي جنگلي و شهري، باغات مثمر و غيرمثمر و ...) است. بدين منظور كليه نهادهاي ذي‌ربط ازجمله اداره كل منابع طبيعي و ساير نهادها و مراجع و دستگاه‌هاي دولتي و عمومي موظف به تخصيص اين اراضي در محدوده‌هاي مذكور براي ايجاد كمربند سبز مي‌باشند (به‌استثناي محدوده مناطق حفاظت‌شده سازمان حفاظت محيط‌زيست).
4-2-3- تحديد ساخت‌وسازهاي مسكوني در مجاورت مرز محدوده شهر و تخصيص اراضي مجاور خط محدوده به عملكردهايي ويژه از جمله براي فعاليت‌هاي تفرجي، فراغت و گردشگري و يا چندمنظوره با حداقل سطح اشغال و تراكم و غلبه فضاي سبز و باز.

ب) ساماندهي و صيانت از حريم شهر.
5-2-3- لزوم اعمال ضوابط و مقررات يكپارچه براي كليه مراكز جمعيت و فعاليت واقع در حريم شهر و عدم تعيين حريم جداگانه براي كانون‌هاي جمعيتي و كليه سكونت‌گاه‌هاي موجود در حريم شهر تهران از طريق تهيه طرح جامع حريم شهر.
6-2-3- ممنوعيت تبديل شهرها، روستاها و شهرك‌هاي موجود و آتي در حريم شهر تهران، به شهرهاي مستقل و همچنين ممنوعيت ايجاد هرگونه مركز سكونتي جديد اعم از شهرك، مجتمع مسكوني و نظاير آن‌ها و هرگونه تخصيص و تفكيك اراضي در حريم به‌ منظور واگذاري آن براي سكونت افراد، اعضاي تعاوني‌ها، ارگان‌هاي دولتي و غيردولتي، نظامي و انتظامي، ضمن اصلاح قانون تعاريف محدوده و حريم شهرها و روستاها مصوب دي‌ماه 1384.
7-2-3- برخورد جدي و همه‌جانبه و بدون اغماض با هرگونه تخلف در ساخت‌وساز در مرزهاي محدوده شهر و حريم آن و جلوگيري از هرگونه فعل‌ و انفعال غيررسمي و غيرقانوني و برخورد با تمامي اشخاص متخلف اعم از حقيقي و حقوقي، تعاوني‌هاي مسكن وابسته به دستگاه‌هاي دولتي، عمومي، قوه قضائيه، شهرداري، نيروهاي مسلح (نظامي و انتظامي) و نهادهاي انقلاب اسلامي. نهادها، ستادها و مؤسسات عمومي كه املاك و اراضي بزرگ در نقاط مختلف شهر در اختيار دارند، حق واگذاري و فروش اراضي و املاك خود را جز با اجازه رسمي و قانوني شهرداري و كميسيون ماده (5) در محدوده و حريم شهر تهران و برخلاف كاربري‌هاي مصوب ندارند.
8-2-3- استقرار كاربري‌ها و هرگونه مركز و يا پهنه فعاليت جديد (اعم از كارگاه، كارخانه، ناحيه صنعتي، مجتمع صنعتي و ساماندهي كارگاهي، شهرك صنعتي و مانند آن) در محدوده حريم شهر تهران صرفاً در چارچوب ضوابط و مقررات طرح جامع حريم كه بر اساس راهبردهاي مصوب طرح جامع شهر تهران خواهد شد، مجاز است.
9-2-3- ساماندهي نظارت بر حريم تهران، با اعمال سياست‌گذاري و مديريت يكپارچه، به عهده شهرداري تهران است. بر اين اساس شهرداري تهران موظف است كه درآمدهاي حاصله از توسعه و عمران و نظارت بر ساخت‌وسازهاي مجاز و قانوني حريم را در قالب برنامه‌وبودجه‌هاي مصوب ساليانه خود، صرفاً در حريم شهر تهران، هزينه نمايد.
10-2-3- محدوده حريم شهر تهران كه در دويست و چهل و نهمين جلسه شوراي اسلامي شهر تهران (مورخ 1385/5/1) به تصويب رسيده، به وسعت 5924 كيلومترمربع طبق نقشه پيوست، شامل شهرستان‌هاي كنوني تهران، شميرانات، ري، اسلامشهر، رباط‌كريم و بخشي از شهرستان شهريار (بخش قدس و بخش مركزي به‌ استثناي دهستان جوقين) است، كه بر اين اساس، تقسيمات كشوري محدوده حريم شهر تهران در استان تهران، توسط وزارت كشور، اصلاح و اعمال مي‌شود.
3-3- توسعه اجتماعي و ساماندهي اسكان جمعيت.
1-3-3- جمعيت شهر تهران در افق طرح با توجه به رشد طبيعي جمعيت آن و تجزيه‌ و تحليل نتايج آخرين سرشماري نفوس و مسكن كشور (1385) و با فرض نرخ رشد 1/02 در سال (ناشي از نرخ باروري حداقل) معادل 8/7 نفر پيش‌بيني مي‌گردد. ليكن برنامه‌ريزي‌هاي طرح براي تأمين نيازهاي سكونت و خدمات شهري جمعيت ساكن و شاغل (جمعيت روزانه) و با فرض نرخ رشد 1/20 در سال (ناشي از نرخ باروري پايين) معادل 9/1 ميليون نفر برآورد شده است.
2-3-3- تثبيت وسعت نهايي كاربري‌هاي خالص مسكوني در محدوده شهر به مساحت 180 كيلومترمربع و سرجمع در تمامي پهنه‌هاي چهارگانه، ضمن اجتناب از گرايش‌هاي حاكم بر توسعه اسكان جمعيت به زيان تنزل كيفيت زندگي و ساماندهي اسكان‌هاي غيررسمي و حاشيه‌نشيني در بافت‌هاي شهري و هاله‌هاي پيراموني.
3-3-3- ارتقاء وضعيت مسكن شهر تهران در جهت تأمين 25 مترمربع سرانه متوسط زيربناي مفيد مسكوني تا حداكثر 30 مترمربع به‌ نحوي‌كه اين سرانه در سطح محل‌هاي از 17/5 مترمربع كمتر نباشد.
4-3-3- تعديل نابرابري‌ها و تأمين خدمات و فضاهاي عمومي مورد نياز جمعيت شهري تهران به‌ويژه در مناطق جنوبي و مركزي شهر و ساماندهي وضعيت توزيع فضاهاي خدماتي و تجاري با عملكرد محلي متناسب با نياز شهروندان.
5-3-3- تأمين امنيت و سلامت در عرصه‌هاي سكونت با ساماندهي شبكه‌هاي دسترسي مناسب و حركت پياده براي تردد آرام در محلات و بين محلات مسكوني.
6-3-3- جلب مشاركت عمومي براي ارتقاء كيفيت زندگي و حمايت از شوراها و نهادهاي مردمي، با رويكرد محله‌محوري، براي اداره امور شهر به‌ صورت محلي و مشاركتي در سطح محلات، نواحي و مناطق شهري.
4-3- توسعه اقتصادي و رونق فعاليت شهر تهران.
1-4-3- جايگزيني منابع پايدار درآمد براي تأمين هزينه‌هاي اداره شهر با كاهش تدريجي سهم درآمد از ساخت‌وساز مسكوني (رويه فروش تراكم قبلي)، به‌ ويژه با رونق اقتصادي شهري در پهنه‌هاي فعاليت و دستيابي به حداكثر تنوع اقتصادي در اين پهنه‌ها.
2-4-3- جلوگيري از سوداگري و كسب‌وكار غيرمولد در مسكن و زمين شهري، از طرق مختلف از جمله؛ وضع و اخذ عوارض بر هرگونه نقل‌ و انتقال مازاد بر يك‌ بار بر روي اراضي و املاك و خانه و آپارتمان در شهر تهران و حريم آن توسط شهرداري و با تصويب شوراي اسلامي شهر تهران، به‌ منظور كنترل نرخ تورم و جلوگيري از افزايش قيمت‌هاي زمين و مسكن در تهران و به‌ويژه به نفع اقشار آسيب‌پذير.
3-4-3- حفظ و پالايش پهنه‌هاي فعاليت كنوني و گسترش عرصه‌هاي فعاليت در قلمرو شهر تهران و پيرامون آن.
4-4-3- ايجاد مركزي خدماتي ـ اداري و تجاري با عملكرد جهاني در پهنه مركزي به‌ منظور ايجاد فضاي لازم براي حضور شركت‌هاي فراملي و خدمات مولد جهاني و بازاريابي تخصيص فضا براي جذب بنگاه‌هاي بين‌المللي فعال در كشورهاي منطقه، اسلامي و آسياي ميانه و غربي.
5-4-3- تأمين فضاي مورد نياز براي پارك‌هاي علمي و فناوري و استفاده از پهنه‌هاي داراي مزيت براي تشكيل خوشه‌هاي تخصصي از بنگاه‌هاي علمي و پژوهشي و همچنين جايگزيني تدريجي صنايع متوسط و كوچك با فن‌آوري بالا به‌جاي صنايع بزرگ آلاينده و انبارهاي موجود.
5-3- بهبود وضعيت شبكه‌هاي ارتباطي و نظام حمل‌ونقل و ترافيك.
1-5-3- توسعه و ساماندهي سيستم حمل‌ونقل همگاني به‌ويژه استفاده از سيستم‌هاي حمل‌ونقل ريلي سريع با اولويت مترو و ارجحيت سرمايه‌گذاري براي ايجاد شبكه مصوب و پيشنهادي براي مترو.
2-5-3- ساماندهي شبكه بزرگراهي برون‌شهري و درون‌شهري با تأكيد بر اصلاح نظام سلسله مراتبي شبكه دسترسي‌هاي درون‌شهري و در جهت دستيابي به نظام حمل‌ و نقل واحد در مجموعه شهري تهران.
3-5-3- پرهيز از گسترش شبكه بزرگراهي و تأكيد بر تسهيل و سامان‌يابي ارتباط محلات با شبكه‌هاي بزرگراهي و اصلي شهر تهران.
4-5-3- احداث دروازه‌هاي مناسب در مبادي ورودي شهر با ارائه خدمات موردنياز و تجهيز فضاهاي مناسب براي مديريت بحران و انتقال كاربري‌ها و فعاليت‌هاي تشديدكننده ترافيكي (انبارها، پايانه‌ها و ...) به دروازه‌هاي ورودي.
5-5-3- توقف روند رو به رشد سهم وسايل نقليه شخصي و سپس كاهش سهم استفاده از وسايل نقليه شخصي در نظام حركت و حمل‌ونقل شهر تهران، به‌ ويژه اعمال محدوديت براي تردد در محدوده مركزي، ارزشمند و ويژه شهر و حذف خودروهاي فرسوده در كوتاه‌ترين زمان ممكن.
6-5-3- گسترش حركت پياده و دوچرخه در پهنه‌هاي مستعد شهر.
7-5-3- تعديل تقاضاي سفر از طريق ساماندهي و ارائه خدمات عمومي در مراكز شهري، پايانه‌ها و ايستگاه‌هاي مترو و تجهيز هر چه سريع‌تر ايستگاه‌هاي مترو به‌ عنوان فرصتي ارزشمند براي ساماندهي شهر و توسعه ict در جهت تحقق شهر الكترونيك.
8-5-3- اعمال سياست‌هاي خاص توسعه پاركينگ با هدف كاهش سفر با اتومبيل‌هاي شخصي در حوزه مياني و در اطراف رينگ مياني شهر و نقاط مستعد تبادل سفر و توسعه پاركينگ عمومي در حوزه‌هاي شرقي و غربي.
9-5-3- جلوگيري از حذف پاركينگ در هرگونه ساخت‌وساز و ممنوعيت اخذ وجه در قبال كسري پاركينگ به هر ميزان در هنگام صدور پروانه و گواهي‌هاي عدم خلاف و پايان كار، توسط شهرداري و كميسيون‌هاي ماده صد.
10-5-3- واگذاري اختيارات شوراي هماهنگي ترافيك استان تهران در خصوص تهران و شهرهاي واقع در حريم و حوزه نفوذ آب به كارگروه يا كميته‌اي كه با مسئوليت مديريت شهري تهران تشكيل خواهد شد.
6-3- حفاظت از محيط‌ زيست و ايمن‌سازي شهر تهران از سوانح طبيعي (زلزله، سيل و ...)

الف) راهبردهاي بهبود و ارتقاء وضعيت محيط‌زيست.
1-6-3- تضمين پايداري مناطق حفاظت‌شده و تنوع زيستي اكوسيستم‌ها، حفظ باغات و اراضي كشاورزي و توسعه فضاهاي سبز درون و پيرامون شهر.
2-6-3- پالايش اراضي صنعتي، انتقال صنايع مزاحم و مراكز آلوده‌كننده صنعتي و پايانه‌هاي حمل‌ونقل عمومي به خارج از شهر.
3-6-3- جلوگيري از آلودگي هوا و صدا با تحديد حمل‌ونقل شخصي و تغيير در مشخصات وسايل نقليه سنگين از نظر توليد صدا، گسترش حمل‌ونقل عمومي به‌ ويژه توسعه شبكه مترو و ارتقاء تكنولوژي توليد و مصرف سوخت مناسب با حداقل آلايندگي.
4-6-3- ايجاد ساختار سازماني مناسب براي مديريت دفع پسماندهاي خطرناك، بيمارستاني و نخاله‌هاي ساختماني و اعمال روش‌هاي مناسب و جديد براي دفع زباله با كمترين آسيب‌رساني به محيط‌زيست.

ب) راهبردهاي ايمن‌سازي در برابر خطر زلزله.
5-6-3- شناسايي مشخصات مكاني و مكانيزم‬‌هاي رفتاري گسل‌هاي اصلي و فرعي شهر تهران، ايمن‌سازي و اعمال ضوابط طراحي و اجراي مربوط به حريم گسل‌هاي اصلي و فرعي در ساختمان‌هاي مسكوني، عمومي و دولتي جديدالاحداث موجود و تأسيسات زيربنايي و ساير شريان‌هاي حياتي شهر تهران.
6-6-3- محدوديت ساخت‌وساز در عرصه‌هايي با شرايط ناپايداري ژئوتكنيكي، مستعد لغزش و شيب‌هاي بسيار تند به‌ ويژه در ارتفاعات شمالي تهران و اعمال ضوابط و مقررات ساخت‌وساز اصولي و مقاوم در كل پهنه‌هاي شهر و هرگونه ساخت‌وساز شهري.
7-6-3- استفاده از اراضي تحت اختيار نهادها و سازمان‌هاي عمومي و دولتي، نظامي و باز (ساخته‌نشده)، براي كاركردهاي فراغت و گردشگري و چندمنظوره شهري با سطح اشغال حداقل و تراكم ساختماني محدود و تجهيز مناسب اين فضاها براي استفاده در شرايط بحران.

ج) راهبردهاي ايمن‌سازي در برابر خطر سيل.
8-6-3- حفاظت از حوزه‌هاي آبخيز بالادست و تهيه طرح‌هاي اجرايي آبخيزداري و كنترل سيلاب در ارتفاعات مشرف به تهران.
9-6-3- تعيين محدوده‌هاي داراي پتانسيل سيل‌خيزي در سيلاب‌روهاي اصلي شهر و تدوين ضوابط و مقررات ساخت‌وساز در انواع كاربري‌ها با در نظر گرفتن خطر سيل‌خيزي.
10-6-3- افزايش نفوذ آب باران در اراضي شهري و اصلاح سيستم زهكشي و جمع‌آوري آب‌هاي سطحي.
7-3- بهبود سيستم مديريت بحران و ارتقاء كيفيت دفاع غيرعامل شهر تهران.

1-7-3- تأمين امنيت براي شهر تهران به‌عنوان مركز حكومتي كشور و ايجاد مركزيتي امن براي اداره حكومت در شرايط بحران، ضمن كاهش ميزان وابستگي حكومت مركزي به تهران با تعديل اهميت و حساسيت تهران در ابعاد مختلف به‌ ويژه انتقال مركزيت نظامي از تهران به مركز يا مراكز مناسبي در كشور.

2-7-3- ساماندهي فضايي‌ـ‌كالبدي شهر تهران مبتني بر اصول پدافند غيرعامل براي حفاظت از شهروندان و دارايي همگاني و خصوصي در برابر بلاياي طبيعي و غيرطبيعي (عمليات نظامي دشمن و كليه رويدادهاي زيان‌بار) با اتخاذ روش‌هاي نوين و كارآمد، از جمله مكان‌يابي محدوده و ايجاد تأسيسات مناسب و ايمن (پناهگاه عمومي و ...) و تغيير برخي از كاربري‌هاي غيرضرور نظامي ضمن رعايت ملاحظات دفاعي ـ امنيتي و با هماهنگي دستگاه‌هاي ذي‌ربط و تدوين و رعايت معيارها و اصول فني پدافند غيرعامل در طراحي، نظارت و اجرا.

3-7-3- تأمين و افزايش ايمني اماكن مهم، مراكز حساس و شريان‌هاي حياتي شهر و ارتقاء قابليت‌هاي تهران در شرايط بحران و مقاوم كردن شهر در برابر تهديدات طبيعي و غيرطبيعي با گسترش زيرساخت‌ها و سازه‌هاي امن و مقاوم و با تعدد و تفرق مناسب در شهر.

4-7-3- تجهيز و بهره‌گيري چندمنظوره از مراكز شهري (در كليه سطوح از محلي تا فراشهري) دروازه‌ها و پايانه‌هاي درون‌شهري، ايستگاه‌ها و تونل‌هاي مترو، پاركينگ و تأسيسات عمومي شهر براي شرايط بحران با پيش‌بيني لازمه براي اسكان و تأمين نيازهاي ضروري و اضطراري (آب، دارو، آذوقه و ...).

5-7-3- ايمن‌سازي شهر در برابر آتش‌سوزي و ساير حوادث انسان‌ساخت با توسعه و تزريق مناسب و سلسله مراتبي مراكز آتش‌نشاني و پايگاه‌هاي امداد در محدوده شهر.

6-7-3- ساماندهي مشاركت شهروندان در محلات شهري و بكارگيري نيروهاي مردمي با رويكرد محله‌محوري در مديريت بحران، ضمن ارتقاء توان دفاعي و آستانه مقاومت مردم در برابر انواع مخاطرات.
8 ـ 3- بهبود و ارتقاء وضعيت و ساماندهي كالبدي شهر تهران (سازمان فضايي شهر).

1-8-3- انسجام‌بخشي به كالبد شهر با عدم گسترش عرصه كنوني آن و تثبيت حد شمالي و شرقي شهر در دامنه‌هاي البرز شمالي و ارتفاعات شرقي با حفاظت آن و حد جنوبي شهر به دشت‌هاي جنوب تهران به‌ عنوان ‌هاله‌اي سبز براي تمايز كالبدي شهر تهران از شهرهاي پيراموني.

2-8-3- محدوديت گسترش سكونت در پهنه غربي شهر (مناطق 21 و 22) به‌ عنوان عرصه تمايز كالبدي تهران از پهنه شهري كرج و تثبيت عملكرد مناطق مذكور با غلبه فعاليت‌هاي صنعتي پالايش‌شده، خدمات مولد، تجاري و گردشگري و فناوري اطلاعات.

3-8-3- ساماندهي كالبد شهر تهران با اتكاء بر ساختار طبيعي و بسترهاي زيست‌محيطي آن به‌ويژه رود‌ـ‌دره‌هاي ارزش تداوم آن‌ها به‌طرف جنوب، به‌ عنوان عناصر و محورهاي بارز براي استخوان‌بندي شهر.

4-8-3- هويت بخشي به كالبد شهر با تأكيد بر هويت محله‌اي و توجه اساسي به ساختار تاريخي به‌ ويژه پهنه ارزشمند مركزي كه متشكل و محصول پيوند و فرايندهاي گسترش سه هسته تاريخي تهران، ري و تجريش است با تأكيد بر تقويت هويت محله‌اي.

5-8-3- تعادل بخشي به الگوي استقرار سكونت و فعاليت متناسب با الزامات طبيعي و تاريخي شهر و جلوگيري از گسيختگي و دوگانگي فضايي با پي‌ريزي ساختاري منسجم، زيست‌پذير و توسعه‌پذير.

6-8-3- ارجحيت منافع عمومي بر منافع خصوصي در تأمين عدالت كالبدي ـ فضايي شهر و اولويت به تقويت فضاهاي عمومي در ساماندهي فضايي شهر تهران.

7-8-3- پالايش مركز قديمي تهران و ارتقاء سطح و كيفيت عملكردي آن براي عملكردهاي فرهنگي، گردشگري، كسب‌وكار، ساماندهي، هدايت و تقويت روند شكل‌گيري مراكزي مكمل براي مركز قديمي با عملكردهاي شهري و فراشهري در شمال و جنوب پهنه مركزي تهران.

8-8-3- توزيع متعادل خدمات و كاهش تقاضاي سفر با توزيع مركزيت‌ها با عملكردهاي فرامنطقه‌اي در شهر.

9-8-3- استفاده از فرصت اراضي خالي بزرگ، اراضي سبز طبيعي، باغات و فضاهاي باز باقيمانده شهر و بازيافت اراضي فرسوده و با عملكردهاي مزاحم و نامناسب براي رفع كمبودهاي اساسي شهر در زمينه توسعه فضاهاي عمومي، خدماتي، فعاليت و گذران اوقات فراغت و تفرج.

9-3- ارتقاء كيفيت كارايي محيط شهري با پهنه‌بندي نحوه استفاده از اراضي و ساماندهي ساخت‌وساز در انواع كاربري.

1-9-3- پهنه‌بندي سطح شهر به‌ منظور جلوگيري از تداخل نامناسب كاربري‌ها، تعيين عرصه‌هاي استقرار عملكردها و كاربري‌هاي مجاز براي پاسخ‌گويي به مردم و سازمان‌ها (صدور مجوز ساخت و بهره‌برداري) و كنترل و نظارت بر ساخت‌وساز.

2-9-3- اعمال سياست‌هاي ترويجي ـ تشويقي و تدريجي در جهت كاهش سطح اشغال زمين در هرگونه بهره‌برداري و ساخت در كليه پهنه‌هاي استفاده از زمين.

3-9-3- اعمال سياست‌هاي تشويقي براي تجميع اراضي به‌ ويژه در بافت‌هاي مسكوني در جهت كاهش سهم ريزدانگي پلاك‌هاي مسكوني در سطح شهر.

4-9-3- هدايت و كنترل ميزان تراكم مجاز ساختمان‌هاي مسكوني و اعمال سياست‌هاي مناسب براي تخصيص تراكم بيشتر در پهنه‌هاي كار و فعاليت و مختلط.

5-9-3- ساماندهي احداث ساختمان‌هاي مسكوني با اعمال ضوابط توأمان تراكم و طبقات و هدايت و كنترل سرانه مفيد واحدهاي مسكوني و تعداد مجاز واحدهاي مسكوني در احداث ساختمان‌هاي مسكوني شهر.

10-3- احياء كمربند شمالي شهر و حفاظت فعال از ميراث طبيعي، تاريخي و فرهنگي شهر تهران.

1-10-3- حفاظت و ساماندهي كوهساران و كوهپايه‌هاي پيراموني شهر با ايجاد كمربند سبز، تجهيز رود ـ دره‌ها و هدايت و مداخله در نحوه استفاده از اراضي كوهسار درون‌شهري و پيراشهري.

2-10-3- حفاظت و ساماندهي جريان‌هاي طبيعي آب (مسيل‌ها، رودهاي فصلي و آبراهه‌هاي مهم) در محدوده شهر و ايجاد فضاهاي تفرجي جذاب و با طراوت در حاشيه جريان‌هاي سطحي آب شهر.

3-10-3- حفاظت، گسترش و ساماندهي باغات و اراضي مزروعي، تپه‌هاي سرسبز شهري (لويزان، غزال، سرخه‌حصار، عباس‌آباد، پرديسان و چيتگر) و پهنه طبيعي تاريخي بي‌بي شهربانو و چشمه‌علي.

4-10-3- احياء مراكز و ساماندهي بافت و پهنه‌هاي تاريخي شهر و هسته‌هاي سكونتي ارگانيك شهر (بافت‌هاي روستايي ارزشمند).

5-10-3- توسعه گورستان‌هاي جديد در شمال شرق و شمال غرب تهران و حفاظت و ساماندهي گورستان‌هاي تاريخي و محلي، مقبره‌ها، امام‌زاده‌ها و محوطه‌هاي باستاني.

6-10-3- همكاري و مشاركت شهرداري در ساماندهي، توسعه و تجهيز مساجد به‌عنوان بارزترين نشانه هويتي در كليه سطوح از مقياس محله تا شهر، با دستگاه‌هاي ذي‌ربط.

11-3- ساماندهي و ارتقاء هويت سيما و منظر شهري (طراحي شهري) تهران در جهت احياء معماري و شهرسازي ايراني ـ اسلامي.

1-11-3- مداخله براي ساماندهي فضاهاي شهري ازنظر كيفيت‌هاي محيطي و انتظام بصري، هويت‌بخشي و پاسخ‌گويي به نيازهاي رواني و عاطفي شهروندان.

2-11-3- ارتقاء كيفيت محيط شهري با توسعه عرصه‌هاي عمومي، ايجاد سرزندگي در محيط شهري و تقويت نشانه‌هاي هويتي شاخص شهر و ساماندهي مبلمان و تجهيزات شهري.

3-11-3- ارتقاء كيفيت معماري شهر تهران با ساماندهي نماها و سيما و منظر شهر همراه با اعمال اصول ايمني و زيبايي، انسجام‌بخشي به كالبد محله‌ها و ايجاد تركيبات شكلي و حجمي مناسب براي ابنيه خاص شهر.

4-11-3- احياء معماري و شهرسازي ايراني ـ اسلامي در هرگونه تحولات و مداخلات كالبدي شهر.

12-3- توسعه فضاهاي سبز، عمومي، تفرجگاهي و گردشگري.

1-12-3- توسعه فضاهاي سبز شهري با مقياس عملكردي شهري، منطقه‌اي، ناحيه‌اي و محلي براي تأمين حداقل ده مترمربع سرانه فضاي سبز در شهر تهران با توزيع متعادل در سطح شهر.

2-12-3- حفاظت، ساماندهي و بهره‌برداري از قابليت‌هاي پارك‌هاي جنگلي با ارتقاء عملكرد براي ايجاد فضاهاي مناسب تفرج، گذران اوقات فراغت، بازي و ورزش، پذيرايي و اقامت و مديريت بحران.

3-12-3- ساماندهي رودخانه و مسيل كن به‌ عنوان يك محور سبز شمالي ـ جنوبي شهري و گردشگري با مداخله هماهنگ و يكپارچه.

4-12-3- تخصيص پهنه‌هاي ويژه‌اي از سطح شهر براي تفرج و گردشگري به‌ويژه در كرانه‌هاي پيراشهري تهران شامل حريم شمال شرقي، شرقي، جنوبي (بي‌بي شهربانو) و شمال غربي (منطقه 22).

5-12-3- بهره‌برداري از شهر آفتاب به‌ عنوان يكي از قطب‌هاي گردشگري فراشهري تهران با عملكردهاي ملي و فراملي (نمايشگاه بين‌المللي تهران و ...).

6-12-3- مكان‌يابي فضاهاي مناسب شهري براي استقرار مراكز اقامت و پذيرايي با استانداردهاي جهاني.

13-3- تأمين نيازها و ساماندهي خدمات شهري تهران.

1-13-3- افزايش سرانه مجمع خدمات شهري شامل سرانه‌هاي خدمات آموزشي، درماني و بهداشتي، فرهنگي، مذهبي، ورزشي، گردشگري (تفريحي و پذيرايي) و تأسيسات و تجهيزات شهري با مقياس‌هاي محله‌اي، ناحيه‌اي، منطقه‌اي و شهري به حدود دو برابر (حدود 13 مترمربع) تا افق طرح.

2-13-3- توزيع متعادل خدمات شهري متناسب با مقياس خدمات در سطح شهر و تأمين حداقل 5 مترمربع سرانه خدماتي در سطوح محلات و نواحي.

3-13-3- ساماندهي سلسله مراتبي خدمات شهري، هماهنگ با سلسله‌مراتب مراكز شهري از مقياس خرد، با عملكرد محله‌اي و با محوريت مسجد تا مقياس‌هاي ناحيه‌اي، منطقه‌اي، شهري و فراشهري.

4-13-3- پرهيز از شيوه‌هاي منسوخ و ناكارآمد براي تخصيص زمين و تأمين كاربري‌هاي خدماتي به‌ صورت تجميع‌شده و با هم‌جواري‌هاي مناسب در مقياس حداقل يك بلوك براي انواع خدمات در محلات و نواحي.

5-13-3- ساماندهي و توسعه فضاهاي آموزشي، فرهنگي، مذهبي، ورزشي با ايجاد پرديس‌ها و مجموعه‌هاي مناسب در اراضي ذخيره شهري و كاربري‌هاي نامتجانس كنوني.

14-3- بهسازي، نوسازي و بازسازي بافت‌هاي فرسوده شهر تهران.

1-14-3- لزوم مداخله در بافت‌هاي فرسوده با تأكيد بر توانمندسازي و سازمان‌دهي تشكل‌هاي محل‌هاي براي مشاركت به شيوه‌هاي امكان‌پذير ضمن ايجاد مديريت‌هاي واجد شرايط و نهادسازي براي اين مداخلات با رويكرد حفظ، تداوم سكونت و هويت محله‌اي.

2-14-3- تهيه طرح‌هاي ويژه توسعه يكپارچه براي محلات و بافت‌هاي فرسوده شهر، با رويكرد اقتصادي مؤثر و رعايت ملاحظات زيست‌محيطي، اجتماعي و فرهنگي و در شرايط تراز صفر و با انجام مطالعات امكان‌سنجي مورد نياز قبل از تهيه طرح مداخله با بهره‌برداري از عرصه‌هاي ذخيره نوسازي شهري به‌ طور هم‌زمان در قالب طراحي واحد.

3-14-3- اعمال سياست‌هاي تشويقي مؤثر براي تجميع اراضي و ساماندهي در بهسازي و نوسازي بافت‌ها و ابنيه فرسوده.

4-14-3- اعمال سياست‌هاي ترغيبي براي بهسازي با مشاركت مردم در محدوده‌هايي كه نيازمند مقاوم‌سازي با حمايت، حفاظت، نگهداري، مراقبت، استحكام‌بخشي و تعمير است.

5-14-3- حمايت و نظارت بر نوسازي در بافت‌هايي كه نيازمند توان‌بخشي و مداخله محدود با اعمال سياست‌هاي تشويقي است از طريق ايجاد و به‌كارگيري نهادهاي مديريتي مناسب و مورد نياز.

6-14-3- بازسازي بافت‌هاي بسيار فرسوده كه نيازمند مداخله مؤثر به‌ويژه تأمين خدمات و زيرساخت‌ها با تجهيز منابع مالي و سرمايه‌گذاري است با به‌ كارگيري كارگزاران ذيصلاح، ضمن عدم اخذ عوارض در قبال تأمين كليه زيرساخت‌ها و خدمات مورد نياز در بافت و تحويل آن‌ها به شهرداري.

15-3- اصلاح نظام ماليه و نظام مديريت (ساختار و تشكيلات) شهري تهران.

1-15-3- انجام مهندسي مجدد، ساماندهي و اصلاح ساختار، سازمان و تشكيلات مديريت شهري تهران با حذف سازمان‌هاي موازي و ارتقاء نقش سازمان‌هاي كارآمد و توانمند.

2-15-3- ارتقاء جايگاه حوزه شهرسازي و معماري در تشكيلات شهرداري تهران به‌منظور دستيابي به رويكرد توسعه و عمران پايدار شهر بر اساس طرح‌هاي توسعه شهري مصوب و ضوابط و مقررات آن‌ها و امكان‌پذيري مديريت جامع كنترل كيفيت در ساخت‌وسازهاي شهري و ارتقاء هويت سيما و منظر شهري تهران با برقراري مديريت منظر شهري.

3-15-3- توانمندسازي محلات كم‌درآمد شهري تهران و ساكنان آن‌ها براي رفع نيازهاي سكونتي از طريق نهادسازي مشاركتي و ايجاد تعاوني‌هاي خوديار در سطح محلات و ايجاد و گسترش شركت‌هاي توسعه و عمران محلي.

4-15-3- ظرفيت‌سازي در سازمان مديريت شهري تهران با ايجاد نهاد مستقل و توانمند براي مديريت ساخت‌وساز و تأمين مسكن امن، سالم و متناسب با استطاعت مالي خانوارهاي كم‌درآمد شهري و نظارت بر احداث و عرضه مسكن اجاره‌اي و كوچك با هدف رفع مشكل مسكن اقشار آسيب‌پذير.

5-15-3- ساماندهي نظام مالي و مديريت منابع مالي با اصلاح ساختار درآمد ـ هزينه شهر و توسعه و تعميق نظام بودجه‌اي و تعهدي به‌ جاي نظام ناكارآمد نقدي و نگهداري حساب‌ها.

6-15-3- بسترسازي براي اجراي مناسب و عادلانه قانون نوسازي شهر، از طريق تدوين ارزش واقعي املاك و بهاي خدمات و تهيه نرخ‌هاي منطقه‌بندي به‌روز در پهنه‌ها و پلاك‌هاي همگن و مختلف استفاده از اراضي، به‌ويژه با توجه به ارزش‌افزوده ناشي از توسعه و عمران شهر و تعيين نوع استفاده از اراضي در طرح‌هاي مصوب جامع و تفصيلي.

7-15-3- بازنگري و اصلاح نظام تشخيص و وصول درآمد و رسيدن به درآمد پايدار شهري از طريق كاهش سهم درآمد از ساخت‌وساز و افزايش سهم درآمد از دوره بهره‌برداري ساختمان‌ها و اماكن مختلف شهر و دريافت شارژ شهرنشيني (عوارض نوسازي) عادلانه در قالب انواع عوارض به‌ويژه ساماندهي عوارض ساختمان‌هاي تجاري با رويكرد كاهش عوارض ساخت‌وساز در هنگام صدور پروانه و افزايش عوارض كسب و پيشه متناسب با نوع شغل و در زمان بهره‌برداري و در يك فرايند تدريجي، دائمي و پايدار.

8-15-3- تعيين "تراكم پايه مالي" توسط شوراي اسلامي شهر تهران، به‌عنوان حقوق مكتسبه مالكيت زمين در كل سطح شهر در كليه پهنه‌هاي چهارگانه استفاده از زمين و براي كليه كاربري‌ها و با لحاظ عوامل مختلف اقتصادي، اجتماعي و كالبدي و ضمن اعمال سياست‌هاي تشويقي و بالعكس و اخذ عوارض ساخت‌وساز در هنگام صدور پروانه، نسبت به مازاد آن تا حد "تراكم مجاز ساختماني" پيش‌بيني‌شده در ضوابط و مقررات نحوه استفاده از اراضي در اين طرح.

9-15-3- انتقال حق توسعه از قطعاتي كه ساخت‌وساز در آن‌ها بر اساس مقررات استفاده از اراضي در پهنه‌بندي طرح جامع تهران محدود بوده و تراكم پايه مالي بيشتر از تراكم ساختماني مجاز زمين و يا حقوق مكتسبه ايجادشده قبلي بيش از آن (تراكم پايه مالي) است، مجاز مي‌باشد. ساخت‌وساز در قطعات دريافت‌كننده اين انتقال صرفاً بر اساس ضوابط و مقررات استفاده از اراضي از نظر كاربري و تراكم مجاز صورت خواهد گرفت و اين انتقال، حقي براي بهره‌برداري از زمين و هرگونه ساخت‌وساز بر خلاف ضوابط ملاك عمل ايجاد نخواهد كرد.

10-15-3- تبديل تمام يا بخشي از اخذ انواع عوارض شهري، به‌ويژه عوارض ساخت‌وساز در انواع ساختمان‌ها و مستحدثات شهري به انجام دادن پروژه‌هاي عمران شهري توسط سازندگان با هدايت و نظارت شهرداري.

4-"سازمان فضايي شهر تهران"، كه نشانگر سيماي آتي شهر تهران در افق طرح و بر اساس چشم‌انداز و راهبردهاي توسعه است. به‌منظور انسجام، زيست‌پذيري و توسعه‌پذيري شهر با ساختاري غيرمتمركز و چند اندامي، مبتني بر الگويي شبكه‌اي از محورها و سلسله مراتبي از مراكز، سامان مي‌يابد.

1-4- "ساختار شبكه‌اي شهر تهران"، هماهنگ با ساختارهاي طبيعي و تاريخي و نظام‌هاي حركت و عملكرد، متشكل از پنج محور شمالي ـ جنوبي و سه محور شرقي ـ غربي است كه ضمن تسهيل امكان حركت و جابجايي بهتر در سطح شهر و كاهش تقاضاي سفر، سامان‌يابي عناصر بزرگ مقياس با كاركردهاي شهري و فراشهري تهران را فراهم مي‌سازد.

2-4- در "سازمان فضايي شهر تهران"، به‌ منظور تمركززدايي از مركز شهر و تعديل نظام شعاعي در ساختار فعلي شهر، با پالايش مركز اصلي آن و افزايش چشمگير سهم نظام شبكه‌اي در ساختار شهر با توزيع مركزيت و استقرار نظام سلسله مراتبي مطلوب، شبكه‌اي از مراكز در سطوح و مقياس مختلف براي تهران و تا افق طرح به‌ قرار زير سامان‌يافته و تجهيز مي‌شوند:

1-2-4- مراكز شهري و فراشهري تهران (در پهنه مركزي شهر)
- مركز شهري تجاري ـ تفرجي تجريش
- مركز فراشهري رسانه‌اي ـ هنري (صداوسيما و پيرامون)
- مركز فراشهري اجتماعي ـ فرهنگي تهران (تپه‌هاي عباس‌آباد)
- مركز فراشهري فعاليت‌هاي نوين شهر تهران (شمال محور انقلاب)
- مركز فراشهري تاريخي و تجاري تهران (بازار و محدوده تهران ناصري)
- مركز اقتصادي جهاني تهران (پهنه‌اي حدفاصل بعثت و شوش حدفاصل ميدان راه‌آهن تا فدائيان اسلام)
- مركز شهري تاريخي ـ مذهبي (ري).

2-2-4- مراكز شهري با عملكرد حوزه شهري و فرامنطقه‌اي
- مركز ارتباطات جهاني (برج يادمان)
- مركز خدماتي ـ تجاري حوزه غربي تهران (ميدان آزادي)
- مركز خدماتي ـ تجاري حوزه شرقي تهران (دوشان تپه)
- مركز خدمات شهري فرامنطقه‌اي جنوب غربي (يافت‌آباد)
- مركز خدمات شهري فرامنطقه‌اي جنوب شرقي (ميدان بسيج)
- مركز خدمات شهري فرامنطقه‌اي شرق (كوهك)
- مركز خدمات شهري فرامنطقه‌اي شمال غرب (پونك)
- مركز خدمات شهري فرامنطقه‌اي شمال غرب (پونك)
- مركز خدمات شهري فرامنطقه‌اي شمال شرق (اقدسيه).

3-2-4- مراكز با عملكرد منطقه‌اي، ناحيه‌اي و محله‌اي
- 40 مركز با عملكرد منطقه‌اي
-200 مركز با عملكرد ناحيه‌اي
- مراكز با عملكرد محله‌اي و با تأكيد بر محوريت مساجد در محلات.
4-2-3- ساير مراكز شهري با عملكرد ويژه به شرح پيوست دوم اين مصوبه.

5- "پهنه‌بندي استفاده از اراضي شهر تهران" سند اصلي هدايت و كنترل تحولات كالبدي و نظارت بر ساخت‌وساز در عرصه‌هاي شهري تهران به‌ منظور جلوگيري از تداخل غيرضروري و نامناسب كاربري‌ها و ارتقاء كيفيت و كارايي محيط شهري است.
بر مبناي اصول و نقشه پهنه‌بندي طرح جامع براي شهر، نقشه‌هاي تفصيلي و ملاك عمل شهر، براي پاسخگويي به مالكين و هرگونه تقاضاي ساخت‌وساز، با تراكم‌هاي ساختماني مجاز، چگونگي ساخت‌وساز و ضوابط دسترسي و تعيين كاربري‌هاي مجاز و قابل‌استقرار، بر اساس و منطبق با اين طرح و اسناد آن، تهيه و تدقيق شده و به تصويب كميسيون ماده (5) شهر تهران خواهد رسيد. استفاده از اراضي در سطح شهر تهران بر اساس ضوابط مشخص در چهار پهنه متمايز "سكونت"، "فعاليت"، "مختلط" و "حفاظت" به‌ قرار زير است:

1-5- "پهنه سكونت"، محدوده‌هايي از شهر با وسعت كل و ناخالص 259 كيلومترمربع است كه كاربري غالب آن مسكوني بوده و به‌ غير از قطعات و پلاك‌هاي خالص مسكوني شامل شبكه معابر و كل و ناخالص دسترسي‌ها و خدمات پشتيبان سكونت است. در اين پهنه به‌ منظور تأمين امنيت و آرامش، استقرار طيفي گسترده از فعاليت‌ها ممنوع و يا مشروط بوده و صرفاً استقرار فعاليت تجاري و خدمات شش‌گانه در مقياس محلات و نواحي مرتبط با نيازهاي اوليه ساكنان مجاز است.

1-1-5- محدوده‌هايي از پهنه مسكوني به دليل ارزش‌هاي طبيعي، تاريخي، فرهنگي، هويتي و يا موقعيت ويژه از شرايط خاصي براي ساخت‌وساز برخوردار بوده و تابع ضوابط و مقررات ويژه است.

2-1-5- پهنه مسكوني برحسب ميزان تراكم زير پهنه‌هاي متمايزي را در برمي‌گيرد كه محدوده آن در چارچوب ضوابط اين مصوبه و جدول پيوست اول آن در طرح تفصيلي تدقيق مي‌شود.

تبصره: در زيرمجموعه اين پهنه، اراضي، املاك و فضاهاي باز نسبتاً بزرگ و مناسب به «ذخيره نوسازي شهري» اختصاص يافته است تا در راستاي بازسازي و نوسازي بافت‌هاي فرسوده شهري به‌عنوان سرريز و تعادل بخشي به جمعيت متراكم و سرانه‌هاي خدماتي اين بافت‌ها و به‌طور هم‌زمان با تهيه طرح‌هاي مداخله در بافت و با تصويب طرح تفصيلي و طراحي شهري اين اراضي در كميسيون ماده (5) شهر تهران مورد بهره‌برداري و استفاده قرار گيرد.

2-5- «پهنه فعاليت»، قسمت‌هايي از شهر با وسعت كل و ناخالص 185 كيلومترمربع است كه وجه غالب آن كار و فعاليت بوده و سهم سكونت در آن بسيار محدود و تابع نظم عمومي كار و فعاليت است. تمايز اين پهنه، براي جداسازي پهنه‌هاي كار و فعاليت در ساير پهنه‌ها (به‌ويژه سكونت) در شهر و ساماندهي آن به‌منظور ارتقاء كيفيت محيط شهري توأم با رونق فعاليت است. اين پهنه در عرصه‌هاي بسيار متراكم فعاليت با دسترسي‌هاي ضعيف، محدوده شده و در مراكز جديد و پهنه‌هاي مستعد و رو به توسعه شهري با دسترسي‌هاي مناسب به معابر اصلي، خطوط و ايستگاه‌هاي اصلي مترو گسترش مي‌يابد.

3-5- «پهنه مختلط»، كه يا از رشد خزنده فضاهاي كار و فعاليت در بافت‌هاي مسكوني در گذشته پديد آمده و در اين طرح سامان‌يافته و يا پهنه‌هايي را شامل مي‌شود كه استعداد استقرار فعاليت‌هاي چندمنظوره كار، فعاليت، سكونت و غيره را دارند. وسعت تقريبي اين پهنه در كل حدود 84 كيلومترمربع خواهد بود.

4-5- «پهنه حفاظت»، متشكل از عرصه‌هاي سبز و باز عمومي و خصوصي
(پارك‌هاي جنگلي و شهري، باغات و اراضي مزروعي و ...) با وسعت كل و ناخالص
77 كيلومترمربع است كه با توجه به نقش و اهميت اين پهنه در ارتقاء كيفيت محيط و سيماي شهري تهران، حفاظت و تجهيز شده و ساخت‌وساز در آن‌ها بسيار محدود و يا ممنوع بوده و عمدتاً براي توسعه گردشگري و تفرج، ايجاد سرزندگي در محيط شهري و تأمين فضاهاي لازمه براي عرصه‌هاي عمومي و چندمنظوره سامان مي‌يابد.

6- ضوابط و مقررات استفاده از اراضي:

الف) تراكم:

1-6- «تراكم ساختماني مجاز»، حدود ساخت‌وساز تا سقف تراكم تعيين‌شده در طرح تفصيلي از 50 درصد تا 330 درصد در پهنه‌هاي مختلف استفاده از اراضي شهر تهران به تفاوت در هر كاربري و متناسب با اندازه قطعه است كه به تفكيك هر پهنه طبق نقشه پهنه‌بندي و بر اساس جدول پيوست اول اين سند است.

تبصره 1: محدوده زير پهنه‌هاي سكونت براي تراكم‌هاي ساختماني مجاز كم، متوسط و زياد، بر اساس مفاد جدول پيوست، در نقشه استفاده از اراضي با استفاده از ميانگين تراكم ساختماني موجود در اين زير پهنه‌ها تعيين گرديده است.

تبصره 2: تراكم ساختماني مجاز در زير پهنه‌هاي حفاظت و باغ مسكوني، تابع ضوابط ويژه بر اساس ضوابط و مقررات طرح جامع تهران است.

تبصره 3: به‌منظور سامان بخشي به سيماي شهر، احداث بنا تا حداكثر 5 طبقه روي پيلوت يا زيرزمين در محورهايي از شهر كه بيش از 60 درصد قطعات آن در بر گذر (با حداقل 12 متر عرض) بر مبناي ضوابط 5 طبقه قبلي ساخته‌شده‌اند هماهنگ با ساختمان‌هاي مجاور مجاز است. اين محورها در طرح تفصيلي تعيين و نحوه برخورد با آن‌ها به تصويب كميسيون ماده (5) خواهد رسيد.

تبصره 4: به‌ منظور دستيابي به سيما و منظر شهري مطلوب، رعايت سقف ارتفاع (طبقات) ساختمان‌ها در كليه پهنه‌ها، طبق ضوابط مصوب اين طرح الزامي و ساخت‌وساز كمتر از آن به هنگام تخريب و نوسازي، پس از صدور پروانه ساخت توسط شهرداري مجاز نخواهد بود و صدور هرگونه گواهي پايان كار منوط به تكميل بنا از نظر ارتفاع و تعداد طبقات مجاز و خاتمه نماي ساختمان طبق ضوابط نماسازي در ساختمان‌هاي شهر خواهد بود.

ب) سطح اشغال:

2-6- سطح اشغال زمين در كليه پهنه‌هاي سكونت حداكثر تا 60 درصد تعيين مي‌گردد.

تبصره 5: افزايش طبقات در پهنه‌هاي سكونت و حداكثر تا سقف تعيين‌شده در جدول پيوست، صرفاً به ازاي كاهش سطح اشغال، مجاز و هرگونه افزايشي در سطح اشغال پهنه‌هاي سكونت، تحت هر عنوان و به هر شكل (بيش از 60 درصد) ممنوع است.

تبصره 6: در محدوده‌هايي از پهنه‌هاي فعاليت و مختلط (محورها و گستره‌هاي تجاري و خدمات) كه در طرح تفصيلي شهر تهران تدقيق مي‌شود، سطح اشغال در طبقه همكف مي‌تواند تا حداكثر 85 درصد (به‌ شرط استفاده عمومي) افزايش يابد. سطح اشغال در طبقات بالاي همكف در اين بناها، حداكثر 45 درصد خواهد بود.

تبصره 7: متناسب با كاهش سطح اشغال زمين در كليه پهنه‌هاي استفاده از زمين، تسهيلات تشويقي تعلق مي‌گيرد كه ضوابط مربوطه حداكثر تا شش ماه پس از تصويب طرح تفصيلي تهيه و به تصويب كميسيون ماده (5) شهر تهران خواهد رسيد.

تبصره 8: تخصيص حداقل نيمي از سطح باز قطعه به فضاي سبز الزامي است.

3-6- سطح اشغال در پهنه‌هاي ارزشمند تاريخي، مشمول ضوابط خاص ميراث فرهنگي براي بافت تاريخي شهر است.

‌ج) تفكيك و تجميع:

4-6- در كليه پهنه‌هاي استفاده از زمين شهر تهران تفكيك اعيان طبق مجوزهاي شهرداري تهران مجاز است و تفكيك عرصه منوط به رعايت حد نصاب تفكيك است كه متناسب با شرايط هر منطقه در طرح تفصيلي تهران مشخص مي‌شود.

تبصره 9: تفكيك اراضي زمين‌هاي بزرگ در كليه پهنه‌ها در حد بلوك مجاز است منوط به اينكه داراي طرحي يكپارچه براي استفاده از اراضي در چارچوب ضوابط و مقررات پهنه‌هاي استفاده از اراضي باشد. در اراضي بزرگ پهنه‌هاي مسكوني با طراحي شهري و تأمين خدمات لازمه مجاز است.

تبصره 10: تفكيك اراضي بزرگ‌مقياس كه تحت مالكيت يا در اختيار دستگاه‌هاي دولتي، عمومي و يا نيروهاي نظامي و انتظامي است با تهيه و اجراي طرح‌هاي موضعي بر اساس راهبردها و كاربري‌هاي پيش‌بيني‌شده براي پهنه‌هاي استفاده از اراضي در طرح جامع مجاز است.

تبصره 11: تفكيك عرصه‌هاي تاريخي موجود و باقيمانده شهر تهران ممنوع است.

5-6- تفكيك اراضي مزروعي و باغات موجود و باقيمانده شهر تهران ممنوع است.

6-6- تجميع اراضي به‌ ويژه در بافت‌هاي فرسوده مسكوني با اعمال سياست‌هاي تشويقي از جمله اعطاي تراكم رايگان، در قالب مازاد بر تراكم پايه مالي و تا سقف تراكم مجاز حمايت مي‌شود كه نحوه و ميزان آن بنا به پيشنهاد شهرداري و پس از تأييد كميسيون ماده (5) شهر تهران به تصويب شوراي اسلامي شهر تهران خواهد رسيد.

‌د) بلندمرتبه‌سازي:

7-6- احداث ساختمان‌هاي بلندمرتبه، محدود به عرصه‌هاي مجاز يا ويژه براي بلندمرتبه‌سازي در برخي از زيرپهنه‌هاي استفاده از اراضي تهران و مشروط به مجاز بودن از نظر مطالعات پهنه‌بندي زلزله و ضوابط و مقررات مربوطه و پهنه‌هاي مجاز زيست‌محيطي مطابق نقشه مربوطه در پيوست اين سند است كه موقعيت و كاربري‌هاي مربوطه و مجاز آن در طرح تفصيلي شهر با ملاحظات پهنه‌هاي مجاز از نظر زلزله و محيط‌زيست مشخص و تدقيق مي‌شود. بر اين اساس نيز ضوابط و مكان‌يابي ساختمان‌هاي بلند با كاربري‌هاي گوناگون، حداكثر تا شش ماه پس از ابلاغ مصوبه طرح جامع، ضمن تجديدنظر اساسي در مصوبه شوراي عالي شهرسازي و معماري (مصوبه 77/11/15 و اصلاحيه 79/3/23) و اعمال اصلاحات لازم، تهيه و پس از تصويب كميسيون ماده (5) شهر تهران، به تصويب شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران خواهد رسيد.

تبصره 12: در ساختمان‌هاي بلندمرتبه، تخصيص حداقل 50 درصد از فضاي باز و يا 35 درصد سطح كل زمين بعد از رعايت برهاي اصلاحي به فضاي سبز عميق، ضروري بوده و هرگونه ساخت‌وساز، اعم از زيرزمين براي تأسيسات، تجهيزات و پاركينگ در نيمي از سطح تخصيص‌يافته براي فضاي سبز ممنوع است.

تبصره 13: تبديل حداقل 60 درصد فضاي باز و سبز در ساختمان‌هاي بلندمرتبه به فضاي عمومي شهري ضمن حفظ حقوق مالكانه، الزامي بوده و تأمين پاركينگ (سكنه و مهمان) به‌ استثناي پاركينگ انتظار (براي سوار و پياده شدن) در فضاي سبز و باز (عمومي شده) مجاز نيست.

تبصره 14: تأمين دسترسي سواره به ساختمان‌هاي احداثي بلندمرتبه در كنار و يا بر بزرگراه‌ها صرفاً از طريق دسترسي‌هاي جانبي، پشتي و يا كنارگذر (كندرو)ها الزامي بوده و دسترسي مستقيم منوط به رعايت فاصله دسترسي‌هاي مجاز بين تقاطع‌ها و خروجي‌ها و ايجاد فضاي باز شهري در جلوي ساختمان طبق ضوابط مرتبط با شبكه معابر و اجازه از سازمان‌هاي ذي‌ربط است.

8-6- احداث ساختمان‌هاي بلندمرتبه (بيش از سي طبقه) در محدوده‌هاي مجاز با توجه به وسعت زمين (حداقل پنج هزار مترمربع زمين با حداقل عرض 40 متر)، حداكثر سطح اشغال 35 درصد بالاي همكف و رعايت ساير مقررات بلندمرتبه‌سازي طرح جامع، منوط به طرح توجيهي و تصويب در كميسيون ماده (5) به‌ صورت پروژه‌هاي ويژه خواهد بود.

9-6- احداث ساختمان‌هاي بلندمرتبه مسكوني و غيرمسكوني در بافت‌هاي فرسوده شهري، به‌ شرط تجميع، رعايت تراكم پهنه‌ها و آزادسازي زمين براي تأمين كمبودهاي خدماتي و فضاي سبز، مجاز بوده و تابع ضوابط خاص طرح‌هاي ويژه مداخله در اين‌گونه بافت‌ها، پس از تصويب در كميسيون ماده (5) شهر تهران است.

10-6- احداث هرگونه ساختمان‌هاي بلندمرتبه در تهران، با رعايت تراكم مجاز، مشروط به افزايش اندازه قطعه، رعايت اشراف با چهار طرف نما و حداقل سايه‌اندازي در اطراف زمين، رعايت فاصله از معبر و ساختمان‌هاي مجاور و تأمين دسترسي‌هاي لازم و 100 درصد پاركينگ، تأمين فضاي سبز و باز كافي و رعايت كليه مقررات ايمني، ايستايي و پايداري (زلزله، آتش‌سوزي و ...) و احداث پناهگاه مجاز است.

هـ) حفاظت از ميراث تاريخي شهر:

11-6- حفاظت از ميراث تاريخي و معاصر شهر تهران شامل حفاظت از كليه آثار ثبت‌شده (282 اثر ثبت‌شده و 332 اثر پيشنهادي براي ثبت) و رعايت حريم مجموعه ثبت داراي حريم (30 اثر) الزامي بوده و هرگونه مداخله در عرصه ممنوع و در حريم (بهسازي، تعمير و مرمت) طبق ضوابط و مقررات سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري است.

تبصره 15: تبديل عملكرد بناهاي ثبت شده به عملكردهاي عمومي با موافقت و رعايت ضوابط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مجاز است.

تبصره 16: حفاظت از حدود 2300 خانه مسكوني واجد ارزش به‌ منظور حفاظت از آثار معماري معاصر شهر تهران و خاطره‌هاي جمعي شهروندان ضروري است.

12-6- تغيير در نماي ابنيه ارزشمند تاريخي، ممنوع و هرگونه اقدام براي ايمن‌سازي اين ابنيه و تغييرات در داخل بنا، منوط به مجوز سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري است.

13-6- حفاظت از كليه عناصر و اجزاي ميراث طبيعي، تاريخي و فرهنگي شهر تهران شامل محوطه‌هاي باستاني، بافت‌ها و مجموعه‌هاي تاريخي، محورهاي طبيعي، پهنه‌هاي تاريخي، باغات قديمي و قنوات و چشمه‌ها الزامي است.

تبصره 17: آزادسازي محوطه‌هاي باستاني شناسايي‌شده در شهر تهران به‌ منظور كاوش و حفاظت الزامي است.

تبصره 18: هرگونه ساخت‌وساز در مجاورت و يا حريم آثار ثبت‌شده با كسب مجوز و رعايت ضوابط و مقررات سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مجاز است.

7- زمينه‌ها (موضوعات) و محدوده‌هايي (موضع‌ها) از شهر تهران نيازمند مطالعات تكميلي و تدقيقي يا برنامه‌ريزي‌هاي عملياتي براي ساماندهي نيازهاي شهر و يا توسعه و عمران شهر از طريق تهيه و اجراي برنامه‌ها و طرح‌هاي موضوعي و موضعي است. برنامه‌ها و طرح‌هاي موضعي و موضوعي، سطح ديگر از اسناد توسعه شهري، پس از طرح جامع (سطح اول) و تفصيلي (سطح دوم) بوده و برنامه عملياتي و اسناد پايه، براي ساماندهي و توسعه و عمران شهري تهران است كه بخشي از آن‌ها تحت عناوين سه‌گانه ذيل، به شرح پيوست دوم اين سند ارائه‌ شده است. سرفصل اين برنامه‌ها و طرح‌ها و عناوين آن‌ها بنا به‌ ضرورت قابل اصلاح و تعداد آن‌ها حسب مورد قابل‌تغيير خواهند بود:

1-7- برنامه‌ها و طرح‌هاي موضوعي توسعه شهري تهران مطالعات، برنامه‌ها و طرح‌هاي موضوعي توسعه شهري تهران، زمينه‌هاي نيازمند برنامه‌ريزي هماهنگ در مقياس شهري را شامل شده كه از اولويت‌ها و عامليت‌هاي متفاوتي برخوردارند.

2-7- برنامه‌ها و طرح‌هاي موضعي توسعه شهري تهران در مقياس و سطح فرادست مناطق شهر برنامه و طرح‌هاي موضعي توسعه شهر تهران كه محدوده‌هاي نيازمند ساماندهي در مقياس شهري را در برمي‌گيرد، كه ريزطرح‌ها و پروژه‌هاي گوناگون با اولويت‌ها و عامليت متفاوت را شامل مي‌شوند.

3-7- طرح‌ها و پروژه‌هاي موضعي توسعه و عمران شهر در مقياس مناطق، نواحي و محلات شهر تهران
اين طرح‌ها نيز كه مشخصات بخشي از آن‌ها در گزارش مستقل در اسناد طرح جامع و عناوين كلي آن‌ها در پيوست دوم اين مصوبه آمده است و موقعيت و تعاريف آن‌ها در طرح تفصيلي تهران تدقيق مي‌شوند و شامل ريزطرح‌ها و پروژه‌هاي مختلف توسعه و عمران شهري خواهند بود، در دو زمينه اصلي، شامل طرح‌هاي ويژه مداخله در بافت‌هاي فرسوده و ارزشمند (تاريخي) شهر و ساير طرح‌ها و پروژه‌هاي موضعي مي‌باشند.

4-7- شهرداري تهران، موظف است جهت بهره‌وري كافي طرح جامع در مرحله اجرا، مرحله‌بندي انجام مطالعات، تهيه برنامه‌ها و طرح‌هاي موضعي ـ موضوعي مرتبط را از طريق نهاد مذكور در بند (11) اين مصوبه با رعايت اولويت‌هاي مقطعي و لازم و حسب مورد با مشاركت ارگان‌هاي ذي‌ربط تهيه و پس از تصويب مراجع ذي‌ربط در قالب برنامه‌هاي عملياتي به اجراي درآورد.

5-7- برنامه‌ها و طرح‌هاي موضوع بندهاي (1 ـ 7 و 2 ـ 7) فوق كه در فرآيند تدقيق و تكميل طرح جامع، در سطح راهبردي و مقياس 1:10000 تهيه خواهند شد، پس از طي مراحل بررسي و تأييد در مراجع ذي‌ربط، به تصويب نهايي شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران و در مرحله تفصيلي و عملياتي و در مقياس 1:2000 و بالاتر و علاوه بر طرح‌ها و پروژه‌هاي موضوع بند (3 ـ 7)، به تصويب كميسيون ماده (5) شهر تهران خواهند رسيد.

8-طرح جامع تهران، برنامه‌اي است فرادست و بلندمدت (بيست‌ساله)، براي هدايت و توسعه همه‌جانبه، هماهنگ و پايدار شهر تهران تا افق 1405. اين طرح با توجه به ويژگي‌هاي راهبردي ـ ساختاري آن، در پايان هر يك از دوره‌هاي پنج‌ساله (1390 ـ 1395 ـ 1400 ـ 1405) و در فعاليتي مستمر و پيوسته به‌ منظور اعمال بازخوردهاي ناشي از فرآيند تكميل، تدقيق و اجراي و در جهت كارآمدي و تحقق‌پذيري هر چه بيشتر اهداف، راهبردهاي آن و طرح‌هاي اجرائي فرودست اين طرح، متناسب با تحولات، شرايط و مقتضيات زمان و ضمن حفظ اصول كلي و راهبردهاي مصوب آن، توسط "نهاد دائمي مطالعات و تهيه طرح‌هاي توسعه شهري تهران"، مورد بازبيني، اصلاح و تجديدنظر قرار گرفته و پس از بهنگام سازي، براي روزآمدشدن آن، به تصويب مراجع ذي‌ربط خواهد رسيد.

1-8- با توجه به ماهيت راهبردي ـ ساختاري طرح‌هاي جديد توسعه شهري تهران و در راستاي تحقق هدف فوق و به‌ منظور برقراري فرايندي پويا و مستمر در هدايت و راهبري دائمي تحولات كالبدي ـ فضائي و عملكردي شهر تهران و رفع نيازهاي بهنگام مديريت شهري آن و نظارت بر تحقق كامل طرح‌هاي جامع و تفصيلي مصوب شهر و تهيه طرح‌هاي موضعي و موضوعي آن مديريت شهري تهران (شوراي اسلامي شهر و شهرداري)، با همكاري و مشاركت وزارت مسكن و شهرسازي، نسبت به ايجاد رسمي و قانوني "نهاد (دائمي) مطالعات و تهيه طرح‌هاي توسعه شهري تهران" زير نظر شهرداري و در تداوم همكاري‌ها و فعاليت‌هاي گذشته كه در فرآيند تهيه طرح‌هاي جامع و تفصيلي شهر تهران شكل‌ گرفته است اقدام خواهند نمود.

2-8- نهاد مذكور، داراي شورايي فراشهري و بين بخشي، متشكل از نمايندگان تام‌الاختيار وزارتخانه‌هاي مسكن و شهرسازي، كشور و نيرو، سازمان‌هاي مديريت و برنامه‌ريزي، حفاظت محيط‌زيست و ميراث فرهنگي و گردشگري كشور (در سطح معاون)، نماينده تام‌الاختيار قوه قضائيه، استاندار استان تهران، رئيس شوراي اسلامي شهر تهران و دو نفر ديگر اعضاي شورا، شهرداري تهران و دو نفر از معاونين ايشان، فرمانده نيروي انتظامي تهران بزرگ، رئيس سازمان نظام‌مهندسي استان و پنج نفر از متخصصين ذي‌ربط و ذيصلاح از دانشگاه‌ها، مراكز و محافل علمي ـ پژوهشي و حرفه‌هاي و با تخصص، تجربه و دانش لازم در رشته‌هاي مرتبط با توسعه و عمران شهر، كه به پيشنهاد و معرفي شهردار تهران و تصويب شوراي اسلامي شهر تهران تعيين خواهند شد، مي‌باشد.

3-8- رئيس شوراي مذكور، شهردار تهران و رئيس نهاد كه بنا به پيشنهاد شهردار تهران و تأييد توأمان وزير مسكن و شهرسازي و رئيس شوراي اسلامي شهر تهران و با حكم شهردار تهران منصوب خواهد شد، دبير آن خواهند بود.

4-8- با توجه به ماهيت توليد و بهره‌برداري طرح‌هاي توسعه شهري جديد و ضرورت استقرار سيستم مانيتورينگ و بكارگيري سيستم‌هاي كامل پيشرفته gis در انجام مأموريت‌ها و وظايف محوله، "مركز اطلاعات جغرافيايي (مكاني) شهر تهران (tgic)"، با حفظ استقلال حقوقي، زير نظر نهاد انجام‌وظيفه خواهند نمود.

5-8- وظايف و اختيارات نهاد، شورا و رئيس آن در چارچوب اهداف فوق‌الذكر، ساختار و تشكيلات نهاد و مقررات مالي و استخدامي و نحوه تأمين اعتبار و منابع مالي مورد نياز آن، مطابق لايحه، اساسنامه و آئين‌نامه اجرائي خواهد بود كه توسط شوراي اسلامي شهر تهران تهيه و حسب مورد براي تصويب در مجلس شوراي اسلامي، هيئت‌ وزيران و شوراي نهاد ارائه خواهد شد.

6-8- در فرآيند تهيه طرح تفصيلي شهر تهران و ضوابط و مقررات آن، مطابق و بر اساس اين طرح و در اجراي نظام پهنه‌بندي استفاده از اراضي آن، تخصيص و تأمين اراضي براي تأمين فضاهاي خدماتي آموزشي، ورزشي، بهداشتي ـ درماني و فرهنگي ـ مذهبي، توسط هر يك از ارگان‌ها و دستگاه‌هاي مسئول دولتي، ضمن تثبيت خدمات محقق‌شده مذكور و در حال بهره‌برداري فعلي در نقاط مختلف شهر، حسب مورد از طريق برنامه‌ريزي و محاسبه نيازها در مقياس محلات در افق طرح، سطوح فضاهاي خدماتي مورد بهره‌برداري فعلي و در نهايت استخراج كمبودها در هر يك از فضاهاي مربوطه و تملك زمين و احداث فضاي موردنياز طبق برنامه‌هاي عملياتي پنج‌ساله و در فرآيندي مستمر توسط متوليان و دستگاه‌هاي بخشي مسئول و با همكاري شهرداري تهران صورت خواهد گرفت. در همين ارتباط نهاد، با همكاري همه‌جانبه دستگاه‌هاي بخشي و دولتي ذي‌ربط، حسب مورد و در قالب "برنامه‌هاي موضوعي تأمين فضاهاي خدمات شهري مورد نياز تهران"، طرح‌ها و برنامه‌هاي لازم را در جهت تدقيق و اجراي كامل طرح تفصيلي شهر در اين رابطه، تهيه و تأمين خدمات مورد نياز در نقاط مختلف شهر را در راستاي اهداف طرح جامع در فرآيندي دائمي مراقبت و پيگيري خواهد نمود.

7-8- فضاهاي سبز و پارك‌ها و تجهيزات و تأسيسات شهري توسط شهرداري تأمين خواهد شد، در اين ارتباط تا تأمين اراضي مورد نياز براي رفع كمبودها فضاهاي خدماتي مذكور و مورد نياز شهر به‌ويژه در سطوح محلات، مطابق جداول سطح و سطوح فضاهاي خدماتي، پيش‌بيني‌شده در طرح‌هاي تفصيلي مصوب مناطق، كاربري‌هاي سبز و پارك‌ها و تجهيزات و تأسيسات شهري، پيش‌بيني و تثبيت‌شده در طرح تفصيلي ملاك عمل قبلي شهر تهران، كماكان ملاك عمل بوده تا در فرآيندي تدريجي و در يك دوره گذار و حداكثر در يك دوره سه‌ساله، كاربري‌هاي خدماتي مورد نياز، در چارچوب طرح تفصيلي جديد، توسط شهرداري تهران تأمين و تثبيت و در صورت نياز كاربري‌هاي طرح قبلي لغو گردد.

تبصره: شهرداري تهران با تصويب شوراي اسلامي شهر تهران، عوارض خاص تغيير كاربري‌هاي خدماتي طرح قبلي و طرح جديد تفصيلي مصوب شهر تهران را به نحو مناسب و عادلانه از مالكين مربوطه به نفع شهر و توسعه و عمران آن دريافت و با نگهداري در حسابي خاص، با اولويت در جهت تأمين زمين و اراضي مورد نياز فضاها و طرح‌هاي خدماتي شهر و در اجراي طرح‌هاي عمران شهري به مصرف خواهند رساند.

9- به‌ منظور دقيق‬‌سازي نقش و جايگاه شهر تهران در آينده و در راستاي تحقق چشم‌انداز توسعه بلندمدت شهر تهران، نهاد نسبت به تهيه برنامه استراتژي توسعه شهري (cds) براي شهر تهران حداكثر ظرف دو سال از تاريخ اين مصوبه اقدام و دستاوردهاي آن را پس از تأييد شوراي اسلامي شهر تهران و تصويب شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران، در اين طرح اعمال خواهد نمود.

10- با عنايت به مطالعات اين طرح و به‌ويژه سازمان فضايي آن و نظام سلسله مراتبي مراكز محل‌هاي، ناحيه‌اي، منطقه‌اي، فرامنطقه‌اي، حوزه‌اي، شهري و فراشهري و برقراري نظام مطلوب ارائه خدمات به شهروندان و اعمال مديريت هر چه‌بهتر با رويكرد محله محوري، از يك‌سو و ضرورت هماهنگي بين تمامي دستگاه‌هاي مسئول خدمت‌رساني در شهر تهران و به‌ويژه در فقدان نظام واحد مديريت شهري و تفاوت موجود در محدوده‌هاي مناطق مديريتي بين مناطق شهرداري و دستگاه‌هاي مذكور، از سوي ديگر و بالاخره در جهت عملياتي شدن كليه راهبردهاي طرح جامع و در جهت تحقق كامل اهداف طرح و دستيابي به چشم‌انداز شهر تهران، شهرداري تهران از طريق نهاد، طرح تجديدنظر در تقسيم‌بندي مناطق، نواحي و محلات شهر تهران، منبعث از سازمان فضايي اين طرح مصوب را، حداكثر ظرف 6 ماه از تاريخ اين مصوبه، همراه با پيشنهاد استقرار مديريت‌هاي خاص در برخي از پهنه‌هاي ويژه شهر تهران تهيه تا پس از تصويب شوراي اسلامي شهر تهران و در صورت نياز ساير مراجع ذي‌ربط، حداكثر تا پايان سال 1386 به مورداجرا گذاشته شود.

11- وزارت كشور، وزارت مسكن و شهرسازي و شهرداري تهران به‌صورت مشترك و حداكثر ظرف مدت سه ماه از تاريخ تصويب اين سند، طرح جديد تشكيل و استقرار مديريت مجموعه شهري تهران را براي تصويب در هيئت دولت و در صورت نياز، مجلس شوراي اسلامي، تهيه و به شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران ارائه خواهند داد.

12- كليه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها و نهادهاي دولتي عمومي كه در ارتباط با مفاد اين سند و اهداف، راهبردها و سياست‌هاي اجراي طرح جامع جديد تهران، طبق قوانين و مقررات جاري كشور، مسئوليت‌هاي معين و مشخص اجرائي داشته و مأموريت‌هايي براي آن‌ها تعريف شده است در تعامل و همكاري با مديريت شهري تهران و در اجراي اين مصوبه نهايت همكاري را مبذول و به وظايف خود به نحو مطلوب و به‌موقع عمل نمايند.

13- با تصويب اين طرح و در اجراي اين سند، كليه مصوبات موردي و عمومي شوراي عالي كه به نحوي به شهر تهران و ضوابط و مقررات شهرسازي و معماري آن مربوط مي‌شود و همچنين كليه مصوبات كميسيون ماده (5)، شوراي اسلامي شهر تهران، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هاي وزارت كشور و قائم‌مقامي انجمن شهر و هر بخشنامه و دستورالعمل ديگر كه قبلاً در خصوص هرگونه ضابطه و مقررات شهرسازي در تهران از قبيل نحوه استفاده از اراضي (كاربري) تراكم، سطح اشغال، ارتفاع طبقات صادر شده باشد بعد از تصويب و ابلاغ طرح تفصيلي جديد شهر تهران و ضوابط و مقررات كه در كوتاه‌ترين زمان ممكن و بر اساس اين طرح (طرح جامع تهران) تهيه و به تصويب كميسيون ماده (5) شهر تهران خواهد رسيد لغو و بلااثر مي‌گردد.

14- تعاريف، مفاهيم و كليدواژه‌هاي اين مصوبه و اسناد طرح جامع تهران كه جزء لاينفك آن است در پيوست سوم ارائه‌شده است. شوراي اسلامي شهر تهران در پايان مقرر مي‌دارد در اجراي كامل اين سند، به‌عنوان سند مورد وفاق تمامي دستگاه‌ها، ارگان‌ها و نهادهاي دولتي و عمومي، كه بعد از چهار دهه تهران (اين كلان‌شهر مهم و مركز نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران) را داراي برنامه و طرح نموده است، ترتيبي اتخاذ گردد تا در مراسمي عمومي و علني و به‌عنوان «روز آغاز بهره‌برداري از طرح‌هاي جامع و تفصيلي جديد شهر تهران»، همه دست‌اندركاران در تمامي سطوح، اعم از دولت و دستگاه‌هاي اجرايي، شوراي اسلامي شهر، شهرداري و در پاسداري از اين اسناد و اجراي دقيق و كامل آن و تعهد و پايبندي به ضوابط و مقررات طرح‌هاي جامع و تفصيلي جديد شهر تهران، عميقاً متعهد شوند و در آغاز هر دوره شوراي اسلامي شهر و آغاز به كار هر شهردار جديد و همكارانش در شهر تهران، اين وفاداري و تعهد جزء الزامات تلقي گردد.

پيوست اول:
تراكم ساختماني موجود و حداكثر تراكم مجاز ساختماني و تعداد طبقات در هر يك از پهنه‌هاي استفاده از اراضي شهر تهران

پيشنهادي طرح جامع		مساحت پهنه‌ها	كد	زير پهنه‌ها	پهنه‌هاي اصلي
*تعداد طبقات	حداكثر تراكم ساختماني مجاز
تا 4	180	2925	r 11	مسكوني با تراكم كم	مسكوني عام (r1)
تا 5	240	12721	r 12	مسكوني با تراكم متوسط
تا 6	300	2460	r 12	مسكوني با تراكم زياد
2-3	120	526	r 21	بافت مسكوني ارزشمند روستايي	مسكوني ويژه (r2)
*	100	278	r 22	بافت مسكوني ارزشمند تاريخي
2-3	125	770	r 24	بافت مسكوني ارزشمند معاصر
*	*	897	r 24	باغ مسكوني
3-4	150	2162	r 25	مسكوني ويژه پهنه مركزي
6-9	270	3189	r 26	مسكوني ويژه پهنه محورهاي شهري
2-3	120	160	s 11	بازارهاي سنتي تهران	تجاري و خدمات (1s) (با غلبه تجاري)
6-9	300	6490	s 12	محورهاي كار و فعاليت (تجاري و خدمات)
7-11	330	3546	s 21	مراكز خدمات شهري	مراكز و عرصه‌هاي خدمات اداري و تجاري (2s) (با غلبه سبز و باز)
6-9	270	4155	s 22	عرصه‌هاي فعاليت اداري، خدماتي و تجاري
2-3	50	1417	s 31	صنايع كارخانه‌اي	(3s) صنعتي- كارگاهي
1-2	75	665	s 32	صنايع كارگاهي
2-3	100	2081	s 33	صنايع خدماتي
5-7	250	3314	m 11	مختلط تجاري و خدمات با مسكوني	فعاليت با مسكوني (1m)
3-5	150	436	m 12	مختلط صنايع خدماتي و كارگاه‌ها با مسكوني
*	*	4734	m 21	محدوده شهري كوهسار	تفرج و گردشگري با حداقل مسكوني (2 m)
*	*	2602	g 11	پارك‌هاي شهري	سبز و باز عمومي (2g)
*	*	2495	g 12	پارك‌هاي جنگلي
*	*	1020	g 21	باغ و اراضي مزروعي	سبز و باز خصوصي، حريم و پهنه‌هاي ويژه (2 g)
---	---	1594	g 22	حريم سبز درون‌شهري و پهنه‌هاي حفاظت ويژه
---	---	946	air	فرودگاه مهرآباد	ساير
---	---	61582	---	جمع

* تمامي طبقات در حد تراكم مجاز ساختماني اين جدول بر روي زيرزمين و يا پيلوت، با حداكثر 3 متر ارتفاع از كف دسترسي منظور مي‌شود.
تراكم بيشتر در زير پهنه‌ها يا محدوده‌هايي مجاز است كه بر اساس ضوابط و مقررات طرح جامع، در طرح تفصيلي مشخص مي‌شود و منوط به ارائه طرح توجيهي و تصويب آن در كميسيون ماده (5) است.
* ضوابط ويژه.

پيوست دوم:
برنامه‌ها و طرح‌هاي (موضعي و موضوعي) توسعه و عمران شهري تهران
برنامه‌ها و طرح‌هاي موضعي و موضوعي، سطح ديگري از طرح‌هاي توسعه شهري تهران و پس از طرح‌هاي جامع (سطح اول) و تفصيلي (سطح دوم)، به‌عنوان اسناد پايه‌اي و مبنا براي ساماندهي توسعه و عمران شهري تهران و برنامه عملياتي (سطح سوم) آن است. اين سطح از طرح‌هاي توسعه شهري، كليه زمينه‌ها (موضوعات) و محدوده‌ها (موضع‌ها) نيازمند برنامه‌ريزي و مداخله هماهنگ را در برگرفته و دستاورد مطالعات طرح‌هاي جامع و تفصيلي شهر تهران است.

الف) برنامه‌ها، طرح‌ها و مطالعات موضوعي توسعه شهري تهران برنامه‌ها و طرح‌هاي موضوعي توسعه شهري تهران، كليه زمينه‌هاي نيازمند برنامه‌ريزي و مداخله هماهنگ در مقياس شهري است كه به تفكيك برنامه‌ها و طرح‌هاي متشكله هر برنامه، به‌قرار زير است:

1-برنامه ساماندهي و توسعه فضاهاي آموزش عالي و عمومي شهر تهران.

1-1- ساماندهي و توسعه ساختمان‌هاي آموزشي (مدارس، پيش‌دبستاني‌ها و ...).

2-1- ساماندهي پرديس‌هاي دانشگاهي، پارك‌هاي فناوري، فضاها، بناها و مراكز آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي ـ تحقيقاتي.

2-برنامه ساماندهي و توسعه فضاهاي فرهنگي، مذهبي، ورزشي، تفريحي و گردشگري شهر تهران.

2-2طرح ساماندهي و توسعه فضاهاي فرهنگي.

3-2- طرح ساماندهي و توسعه فضاها و اماكن ورزشي.

4-2- طرح توسعه گردشگري شهر تهران و ساماندهي، فضاهاي تفريحي، تفرجگاهي و مراكز اقامت و پذيرايي.

3-برنامه ساماندهي و توسعه فضاهاي بهداشتي و درماني شهر تهران.

1-3- طرح ساماندهي شبكه و مراكز بهداشتي و درماني و درمانگاه‌ها در مقياس محله و منطقه.

2-3- طرح ساماندهي بيمارستان‌ها.

4-برنامه ساماندهي پرديس‌هاي حكومتي و حكمراني محلي و تأسيسات اداري ـ دولتي و عمومي.

1-4- طرح ساماندهي پرديس‌هاي حكومتي (قواي سه‌گانه) در مقياس ملي و استاني.

2-4- طرح ساماندهي و توسعه مراكز و ساختمان‌هاي دولتي (حكومتي) در مقياس شهري و منطقه‌اي.

3-4- طرح ساماندهي و توسعه مراكز و ساختمان‌هاي عمومي (حكمراني محلي و مديريت شهري) در مقياس شهري، منطقه‌اي، ناحيه‌اي و محلي (ساختمان‌هاي اداري ـ خدماتي شورا، شهرداري‌ها و شوراياري‌ها).

5-برنامه ساماندهي و توسعه فضاهاي سبز شهر تهران.

1-5- طرح ايجاد، توسعه و ساماندهي كمربند سبز محدوده شهر تهران.

2-5- طرح توسعه ساماندهي پارك‌ها و فضاهاي سبز شهري تهران در مقياس‌هاي مختلف.

3-5- طرح حفاظت و ساماندهي باغات و اراضي مزروعي شهر تهران.

6-برنامه ساماندهي و ايجاد گورستان‌هاي شهر تهران.

1-6- طرح توسعه و ساماندهي گورستان‌هاي تهران.

2-6- طرح ساماندهي مقبره‌ها، امامزاده‌ها و گورستان‌هاي محلي.

7-برنامه ساماندهي و توسعه مراكز كار، فعاليت و نمايشگاه‌هاي شهر تهران.

1-7- طرح ساماندهي كانون‌ها و محورهاي كار و فعاليت.

2-7- طرح ساماندهي و توسعه مراكز عمده‌فروشي، توزيع مواد غذائي و ميادين ميوه و تره‌بار.

3-7- طرح ساماندهي استقرار مشاغل، انتقال، صنايع، فعاليت‌ها و مشاغل مزاحم و نامتجانس شهري (كارگاه‌ها، انبارهاي متروكه و ...).

4-7- طرح مكان‌يابي، ساماندهي و تجهيز مراكز نمايشگاهي تهران.

5-7- طرح ساماندهي مكان استقرار كارگران فصلي.

8-برنامه ساماندهي مراكز نظامي و انتظامي شهر تهران.

1-8- طرح ساماندهي اماكن و مراكز انتظامي و امنيتي شهر تهران در مقياس‌هاي گوناگون.

2-8- طرح ساماندهي انتقال، جابجايي و تغيير عملكرد اماكن و فضاهاي در اختيار نيروهاي نظامي- (سپاه و ارتش).

9-برنامه حفاظت و توسعه تجهيزات، زيرساخت‌ها و تأسيسات شهري.

1-9- طرح حفاظت از حريم رودخانه‌ها و مسيل‌ها و كنترل سيلاب و جمع‌آوري آب‌هاي سطحي.

2-9- طرح توسعه و ايجاد شبكه‌هاي فاضلاب شهري.

3-9- طرح احياء قنوات شهر تهران.

4-9- طرح ساماندهي پست‌هاي برق و مخابرات شهري و ايستگاه‌هاي تقليل فشار گاز.

10-برنامه حفاظت از محيط‌زيست و ساماندهي و توسعه خدمات شهري تهران.

1-10- طرح ساماندهي مديريت مواد زائد جامد شهري (پسماندهاي جامد).

2-10- طرح ساماندهي و مكان‌يابي مراكز جمع‌آوري، بازيافت و دفع زباله‌هاي شهري.

3-10- طرح جلوگيري از آلودگي‌هاي صوتي.

4-10- طرح جلوگيري از آلودگي هوا.

5-10- طرح تدوين و اجراي استانداردهاي زيست‌محيطي در طراحي پروژه‌هاي بزرگ عمراني و تعيين معيارهاي امكان‌سنجي زيست‌محيطي براي اجراي آن
(شبكه‌هاي حمل‌ونقل، مجتمع‌هاي بزرگ ساختماني و...).

11-برنامه ايمن‌سازي شهر تهران و كاهش مصرف انرژي.

1-11- طرح شناسايي دقيق گسل‌ها و پهنه‌هاي خطر زلزله در شهر تهران (تا مقياس 1:2000).

2-11- طرح پدافند غيرعامل شهر تهران.

3-11- طرح مكان‌يابي و تجهيز مراكز و پهنه‌هاي موردنياز مديريت بحران در هنگام سوانح.

4-11- طرح ايجاد، توسعه و ساماندهي مراكز آتش‌نشاني، امداد و نجات.

5-11- طرح مقاوم‌سازي كليه مستحدثات، ساختمان‌ها و ابنيه و تأسيسات شهري.

6-11- طرح ايمن‌سازي فضاهاي عمومي، همگاني، مراكز حساس و شريان‌هاي حياتي.

7-11- طرح مطالعاتي ـ راهبردي و عملياتي كاهش مصرف انرژي در ساختمان.

8-11- طرح ساماندهي انبارهاي سوخت و مراكز عرضه و خدمات جانبي.

12-برنامه بهبود وضعيت شبكه‌هاي ارتباطي و نظام حمل‌ونقل و مديريت ترافيك شهر تهران.

1-12- طرح ساماندهي مديريت واحد حمل‌ونقل شهري.

2-12- مطالعاتي ـ راهبردي كاهش مصرف سوخت و صرفه‌جوئي در مصرف انرژي در وسايط نقليه.

3-12- طرح ساماندهي و مناسب‌سازي شهر براي حركت جانبازان و معلولين.

4-12- طرح ساماندهي نظام حركت پياده.

5-12- طرح ساماندهي و مكان‌يابي و تدوين ضوابط و مقررات طراحي و توسعه پاركينگ‌هاي عمومي و طبقاتي.

6-12- طرح گوياسازي شهر ـ ساماندهي تابلوهاي راهنماي شهري و معرفي عناصر شهري.

7-12- طرح ساماندهي ايستگاه‌هاي محلي، منطقه‌اي و شهري اتوبوس و توقفگاه‌ها.

13-برنامه ساماندهي و ارتقاء هويت معماري و شهرسازي ايراني ـ اسلامي در سيما و منظر شهري.

1-13- برنامه راهبردي ـ عملياتي طراحي شهري با هدف ارائه الگوي معماري و شهرسازي با هويت و برقراري مديريت منظر شهري تهران.

1-1-13- طرح تدوين استانداردها و چارچوب‌هاي طراحي و اجراي نما، سيماي عمومي و منظر شهري به‌ويژه براي موقعيت‌هاي مداخله.

2-13- طراحي شهري محورهاي اصلي شهر (شمالي ـ جنوبي و شرقي ـ غربي).

3-13- طراحي شهري محورهاي شرياني شاخص و راسته‌هاي تجاري.

4-13- طراحي شهري محورها و شريان‌هاي جديد احداثي و اصلاحي ـ تعريضي. 5-13- طراحي شهري فضاهاي همگاني و عمومي و ميادين و مبلمان شهري.

6-13- طرح ساماندهي تابلوهاي اداري و تجاري شهر.

14-برنامه بهسازي، بازسازي و نوسازي شهر.

1-14- طرح مطالعاتي ـ راهبردي و عملياتي مداخله در بافت‌هاي فرسوده و تاريخي شهر (اجتماعي، حقوقي، اقتصادي، كالبدي و مديريتي).

15-برنامه ساماندهي و صيانت از محدوده و حريم شهر تهران.

1-15- طرح مطالعاتي ـ راهبردي و عملياتي اصلاح ساختار، قوانين و مقررات و استقرار مديريت واحد حريم شهر تهران و نظارت بر تحولات آن.

2-15- طرح تعيين و تدقيق خط و مرز محدوده شهر.

16-برنامه ساماندهي و توسعه امور اجتماعي، مسكن و افزايش رضايت‌مندي شهروندان تهران (رويكرد انسان‌محوري).

1-16- طرح مطالعاتي- راهبردي ارتقاء فرهنگ و دانش شهر و شهروندان
(مهندسي فرهنگي شهر).

2-16- طرح مطالعات راهبردي ساماندهي رشد و توسعه حقوق و تكاليف شهروندي.

3-16- طرح مطالعاتي ـ راهبردي اقتصاد شهري، با هدف ساماندهي نظام مالكيت بر اراضي شهري با ارزش‌افزوده زمين ناشي از اعمال طرح‌هاي جامع و تفصيلي و اجراي طرح‌هاي توسعه و عمران شهر (بازار و اقتصاد زمين).

4-16- ساماندهي مشاركت شهروندان در اداره امور شهر با رويكرد محله محوري.

5-16- طرح ساماندهي نظام اطلاع‌رساني براي راهبري شهر و توسعه آگاهي‌هاي عمومي در كليه امور مديريت شهري، با هدف توسعه نظارت عامه بر كليه فعاليت‌هاي شهري (مهندسي و معماري اطلاعات شهري).

6-16- طرح ساماندهي مسكن شهر تهران با رويكرد ارتقاء جايگاه و اختيارات مديريت شهري تهران بر كليه تحولات، سياست‌گذاري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي تأمين مسكن آحاد شهروندان تهراني.

7-16- طرح ساماندهي توسعه در عرضه كليه خدمات (it) خدمات به شهروندان (به‌ويژه ماشيني كردن فرآيند صدور پروانه‌هاي ساختماني و نظارت بر هرگونه ساخت‌وساز ـ استقرار سيستم يكپارچه شهرسازي) به‌منظور دستيابي به شهر هوشمند و الكترونيك.

8-16- طرح ساماندهي و استقرار خانه‌هاي سلامت و گرم‌خانه‌ها.

17-برنامه ساماندهي نظامات ماليه و مديريت شهري تهران.

1-17- طرح ساماندهي (بازبيني) ساختار، سازمان و تشكيلات مديريت شهري
(شهرداري تهران).

2-17- طرح تجديد سازمان و ارتقاء جايگاه حوزه معاونت شهرسازي و معماري شهرداري در مجموعه سازمان شهرداري تهران.

1-2-17- طرح مطالعاتي - عملياتي نهادسازي و استقرار مديريت جامع كنترل كيفيت در ساخت‌وسازهاي شهري (تأسيس سازمان در زيرمجموعه حوزه شهرسازي و معماري شهرداري تهران).

2-2-17- طرح مطالعاتي ـ عملياتي استقرار مديريت بصري يا منظر شهر تهران (با هدف ارتقاء هويت سيما و منظر شهري).

3-17- طرح تدوين نظام ماليه و مديريت منابع مالي و اصلاح ساختار درآمد ـ هزينه شهر.

4-17- طرح منطقه بندي ارزش واقعي املاك و بهاي خدمات در پهنه‌هاي استفاده از اراضي با توجه به ارزش‌افزوده ناشي از توسعه و عمران شهر به‌ويژه در اجراي قانون نوسازي شهر، مصوب 1347.

5-17- طرح شناسايي املاك و اراضي بزرگ شهر براي استقرار كاركردهاي مناسب چندمنظوره شهري.

6-17- طرح ايجاد صندوق عمران شهرداري براي تأمين منابع مالي طرح‌هاي سرمايه‌گذاري.

7-17- طرح بازنگري و اصلاح نظام تشخيص و درآمد پايدار شهر و وصول عوارض به‌ويژه ساماندهي عوارض تجاري‌ها و تجديدنظر در نظام سرقفلي.

8-17- طرح مطالعاتي - راهبردي و عملياتي تكميل مطالعات به‌منظور استقرار مديريت واحد در مجموعه شهري تهران.

9-17- استقرار نهاد دائمي مطالعات و تهيه طرح‌هاي توسعه شهري به‌منظور تهيه، تكميل، بهنگام سازي، تجديدنظر و اصلاح و بازخورد طرح‌هاي توسعه شهري تهران در كليه سطوح.

ب) برنامه‌ها و طرح‌هاي موضعي فرامنطقه‌اي توسعه شهري تهران برنامه و طرح‌هاي موضعي توسعه شهري تهران، كليه محدوده‌هاي نيازمند طراحي و ساماندهي در مقياس شهري و فراشهري را با برنامه‌ريزي و مداخله هماهنگ، در برمي‌گيرد كه به تفكيك برنامه‌ها و طرح‌هاي متشكله هر برنامه، به قرار زير است:
بي‌شك در فرايند اجرا، هر طرح شامل تعدادي ريز طرح يا پروژه نيز خواهد بود:

1-برنامه ساماندهي عرصه‌ها و محورهاي شهري (شرقي ـ غربي و شمالي ـ جنوبي) در مقياس شهري و فراشهري.

1-1-طرح ساماندهي محور شهري انقلاب ـ دماوند (آزادي ـ انقلاب، انقلاب ـ امام حسين) و (محور دماوند).

2-1- طرح ساماندهي محور شمالي شهر (عرصه حدفاصل رسالت ـ همت).

3-1- طرح ساماندهي محور جنوبي شهر (عرصه حدفاصل شوش ـ بعثت).

4-1- طرح ساماندهي محور مركزي شهر دربند ـ ري (حدفاصل وليعصر ـ شريعتي و امتداد آن به‌طرف جنوب).

5-1- طرح ساماندهي محور شهري دركه.

6-1- طرح ساماندهي محور شهري دارآباد ـ بي‌بي شهربانو.

7-1- طرح ساماندهي محور شهري فرحزاد.

2-برنامه ساماندهي مراكز شهري در مقياس فرامنطقه‌اي، حوزه شهري، شهري و فراشهري.

1-2- طرح ساماندهي مركز تجريش (ميدان، قدمگاه صالحيه).

2-2-طرح ايجاد مركز رسانه‌اي ـ هنري تهران.

3-2- طرح ايجاد مركز اجتماعي ـ فرهنگي تهران (تپه‌هاي عباس‌آباد و مصلي).

4-2- طرح ساماندهي مركز فعاليت نوين شهر تهران.

5-2- طرح ساماندهي مركز فعاليت تجاري ـ تاريخي (بازار تهران).

6-2- طرح ايجاد مركز اقتصاد جهاني تهران.

7-2- طرح ساماندهي مركز شهرري با محوريت حرم عبدالعظيم حسني(ع).

8-2- طرح ساماندهي مركز ارتباطات جهاني (برج يادمان).

9-2- طرح ساماندهي مركز خدماتي ـ تجاري حوزه غربي تهران (ميدان آزادي).

10-2- طرح ايجاد مركز خدماتي ـ تجاري حوزه شرقي تهران (فرودگاه دوشان تپه).

11-2- طرح ساماندهي مركز خدمات شهري يافت‌آباد (مجتمع خدمات فرامنطقه‌اي).

12-2- طرح ساماندهي مركز خدمات شهري ميدان بسيج (مجتمع خدمات فرامنطقه‌اي).

13-2- طرح ساماندهي مركز خدمات شهري كوهك (مجتمع خدمات فرامنطقه‌اي).

14-2- ساماندهي مركز خدمات شهري پونك (مجتمع خدمات فرامنطقه‌اي).

15-2- طرح ساماندهي مركز خدماتي اقدسيه (مجتمع خدمات فرامنطقه‌اي).

3-برنامه ساماندهي پهنه‌هاي ارزشمند تاريخي.

1-3- طرح ساماندهي پهنه تاريخي تهران (تهران ناصري).

2-3- طرح ساماندهي پهنه تاريخي ـ زيارتي ري (حرم حضرت عبدالعظيم).

3-3-طرح ساماندهي پهنه تاريخي ـ تفرجي تجريش، دربند و مجموعه سعدآباد.

4-3- طرح ساماندهي پهنه طبيعي ـ تاريخي بي‌بي شهربانو و چشمه‌علي.

4-برنامه ساماندهي پهنه‌هاي ارزشمند طبيعي و زيست‌محيطي.

1-4- طرح ساماندهي كوهساران.

1-1-4- پروژه‌هاي ساماندهي كوهسار شمالي و رود ـ دره‌هاي البرز (دركه، اوين، فرحزاد و ...).

2-1-4- پروژه‌هاي ساماندهي كوهسار شرقي.

2-4- طرح ساماندهي رودخانه و مسيل كن.

3-4- طرح ساماندهي پارك‌هاي جنگلي.

1-3-4- پروژه‌هاي ساماندهي پارك‌هاي جنگلي شمال ـ شرقي تهران (لويزان و...)

2-3-4- پروژه بهسازي و حفاظت پارك پرديسان.

3-3-4- پروژه بهسازي و حفاظت پارك جنگلي سرخه‌حصار و غزال.

5-برنامه ساماندهي پهنه‌هاي كار و فعاليت.

1-5- طرح ساماندهي و پالايش پهنه‌هاي فعاليت غرب تهران.

1-1-5- طرح ساماندهي پهنه خدماتي ـ گردشگري منطقه (22) به‌عنوان مركز مجموعه شهري تهران.

2-1-5- طرح ساماندهي پهنه صنعتي مدرن منطقه (21).

2-5- طرح ساماندهي پهنه صنعتي شمال شرقي تهران.

6-برنامه ساماندهي پهنه‌هاي تفرج و گردشگري.

1-6- طرح ساماندهي پهنه تفرج ـ گردشگري غرب تهران (منطقه 22).

2-6- طرح ساماندهي پهنه تفرج ـ گردشگري شمال شرقي تهران (اراضي حريم واقع در پهنه شمالي بزرگراه بابايي).

7-برنامه ايجاد و توسعه مجموعه‌هاي ورزشي در مقياس شهري و فراشهري.

8-برنامه ساماندهي پهنه‌هاي ويژه.

1-8- طرح ساماندهي پهنه فرهنگي ـ پژوهشي شهر تهران (دانشگاه تهران و شمال خيابان انقلاب تا دانشگاه اميركبير با هاله پيرامون آن).

2-8- طرح ساماندهي بهارستان و مجلس (مركزيت قوه مقننه و حوزه نفوذ آن).

3-8- طرح ساماندهي فرودگاه مهرآباد.

4-8- طرح ويژه اراضي قلعه مرغي با كاركرد سبز و باز شهري، مديريت بحران و ذخيره نوسازي شهري به‌عنوان مركزي براي ساماندهي حوزه جنوبي شهر تهران.

5-8- طرح ساماندهي شهر آفتاب.

1-5-8- پروژه نمايشگاه بين‌المللي تهران.

2-5-8- ساير پروژه‌ها.

6-8- طرح ساماندهي حريم شهر تهران.

1-6-8- طرح جامع حريم شمال بزرگراه بابائي (حريم شمال شرقي تهران).

2-6-8- طرح جامع حريم شمالي تهران.

3-6-8- طرح جامع حريم شرقي تهران.

4-6-8- طرح جامع حريم جنوبي تهران.

9-برنامه ايجاد و توسعه تأسيسات جابجايي و حمل‌ونقل.

1-9- طرح ساماندهي و تجهيز دروازه‌هاي ورودي ـ خروجي شهر (خدمات دروازه‌اي).

2-9- طرح ساماندهي و ايجاد ايستگاه‌هاي مترو.