کمیسیون نظارت و حقوقی - شورای اسلامی شهر تهران(laws.tehran.ir)
طراحي جامع روشنايي و نورپردازي فضاهاي شهر تهران
مقدمه:
نظر به اهميت ارتقاي كيفيت سيما و منظر شهري تهران به‌عنوان پايتخت نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران و لزوم ساماندهي وضعيت نورپردازي سطح شهر و جلوگيري از آلودگي‌هاي نوري و بصري و در اجراي مصوبه «الزام شهرداري تهران به تهيه و ارائه طرح جامع روشنايي و نورپردازي فضاهاي شهر تهران» - ابلاغي به شماره 160/1197/16639 به تاريخ 87/10/12 و هم‌چنين بندهاي (ج) و (چ) ذيل ماده 94 «برنامه عملياتي پنج‌ساله دوم شهرداري تهران 97-1393» - ابلاغي به شماره 160/1882/4938 به تاريخ 93/2/31 شوراي اسلامي شهر تهران، شهرداري تهران مكلف است ضمن يكپارچه‌سازي ضوابط و دستورالعمل‌هاي مربوط به نورپردازي نماي بيروني اماكن و ابنيه شهري اعم از عمومي و خصوصي، در خصوص طرح‌ها و پروژه‌هاي نورپردازي شهري بر اساس مقررات اين مصوبه اقدام نمايد.
نظر به اهميت ارتقاي كيفيت سيما و منظر شهري تهران به‌عنوان پايتخت نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران و لزوم ساماندهي وضعيت نورپردازي سطح شهر و جلوگيري از آلودگي‌هاي نوري و بصري و در اجراي مصوبه «الزام شهرداري تهران به تهيه و ارائه طرح جامع روشنايي و نورپردازي فضاهاي شهر تهران» - ابلاغي به شماره 160/1197/16639 به تاريخ 87/10/12 و هم‌چنين بندهاي (ج) و (چ) ذيل ماده 94 «برنامه عملياتي پنج‌ساله دوم شهرداري تهران 97-1393» - ابلاغي به شماره 160/1882/4938 به تاريخ 93/2/31 شوراي اسلامي شهر تهران، شهرداري تهران مكلف است ضمن يكپارچه‌سازي ضوابط و دستورالعمل‌هاي مربوط به نورپردازي نماي بيروني اماكن و ابنيه شهري اعم از عمومي و خصوصي، در خصوص طرح‌ها و پروژه‌هاي نورپردازي شهري بر اساس مقررات اين مصوبه اقدام نمايد.
ماده يكم (1) – تعاريف:
عبارت‌هاي بكار رفته در اين مصوبه در معاني مشروح ذيل استفاده مي‌شود:
عبارت‌هاي بكار رفته در اين مصوبه در معاني مشروح ذيل استفاده مي‌شود:
1- روشنايي: تأمين نور فضا و محل جهت رؤيت، خوانايي و هدايت مي‌باشد، كه با نصب منابع نوري در معابر عمومي شهر كمك به سهولت تردد شهروندان (سواره و پياده) در شهر كمك مي‌نمايد.
2- نورپردازي: استفاده از قابليت نور به منظور تزئين فضاهاي عمومي شهري و عناصر الحاقي به آن از قبيل مبلمان شهري، نقاشي ديواري، نماها، جداره و احجام هنري كه مشتمل بر دو بخش نورپردازي مناسبتي يا موقت كه در اعياد و مناسبت‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد و نورپردازي دائم كه با نصب منابع نوري به صورت ثابت فضاهاي شهري از نظر زيبايي بصري نورپردازي مي‌شود.
3- بناهاي ارزشمند تاريخي: به كليه بناها و نمادهاي شهري، بناهاي تاريخي و واجد ارزش معماري ثبت شده توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور يا تأييد شده به عنوان ميراث معنوي اطلاق مي‌شود.
4- فضاهاي عمومي شهري: تمام بخش‌هاي بافت شهري كه عموم مردم به صورت عادي به آن دسترسي فيزيكي دارند و در جهت منافع عمومي تأمين و اداره مي‌شوند. از قبيل پارك‌ها، ميادين و خيابان‌ها.
5- بناهاي واجد ارزش شهري و شاخص: به كليه بناها و نمادهاي شهري كه داراي يكي از ويژگي‌هاي زير باشد اطلاق مي‌شود:
- به لحاظ عملكردي تا ساعاتي از شب مورد استفاده شهروندان قرار مي‌گيرد.
- به عنوان يك اثر هنري و معماري داراي سبك خاص است.
- به لحاظ موقعيت به‌عنوان نشانه شهري و محلي به كار مي‌رود.
- تمامي بناها و ساختمان‌هاي ساخته شده و يا در حال احداث داراي 9 طبقه و بيشتر
- به لحاظ عملكردي تا ساعاتي از شب مورد استفاده شهروندان قرار مي‌گيرد.
- به عنوان يك اثر هنري و معماري داراي سبك خاص است.
- به لحاظ موقعيت به‌عنوان نشانه شهري و محلي به كار مي‌رود.
- تمامي بناها و ساختمان‌هاي ساخته شده و يا در حال احداث داراي 9 طبقه و بيشتر
ماده دوم (2) - مديريت، نظارت و هماهنگي:
به منظور ايجاد مديريت متمركز و تدوين ضوابط مربوط به "نورپردازي و روشنايي شهري" و تعيين و تبيين امور راهبردي و ارائه راهكارهاي مناسب و متناسب با ويژگي‌هاي شهر تهران و با لحاظ نمودن اهداف پيش‌بيني شده در قوانين و مقررات و سياست‌ها و طرح‌هاي جامع شهري، سازمان زيباسازي شهر تهران به عنوان مرجع مديريت، هماهنگي و نظارت بر امر نورپردازي شهر تهران تعيين مي‌شود. هرچند تأمين روشنايي و نورپردازي مكمل يكديگر مي‌باشند، ليكن مأموريت سازمان زيباسازي متوجه نورپردازي شهري است.
طرح‌هاي مربوط به حوزه روشنايي با همكاري و هماهنگي سازمان برق منطقه‌اي و سازمان زيباسازي شهر تهران در تهيه نقشه و برنامه جامع عملياتي منظر شبانه شهر تهران اعمال مي‌شود.
به منظور ايجاد مديريت متمركز و تدوين ضوابط مربوط به "نورپردازي و روشنايي شهري" و تعيين و تبيين امور راهبردي و ارائه راهكارهاي مناسب و متناسب با ويژگي‌هاي شهر تهران و با لحاظ نمودن اهداف پيش‌بيني شده در قوانين و مقررات و سياست‌ها و طرح‌هاي جامع شهري، سازمان زيباسازي شهر تهران به عنوان مرجع مديريت، هماهنگي و نظارت بر امر نورپردازي شهر تهران تعيين مي‌شود. هرچند تأمين روشنايي و نورپردازي مكمل يكديگر مي‌باشند، ليكن مأموريت سازمان زيباسازي متوجه نورپردازي شهري است.
طرح‌هاي مربوط به حوزه روشنايي با همكاري و هماهنگي سازمان برق منطقه‌اي و سازمان زيباسازي شهر تهران در تهيه نقشه و برنامه جامع عملياتي منظر شبانه شهر تهران اعمال مي‌شود.
ماده سوم (3) - چشم‌انداز، اهداف و مأموريت‌ها:
چشم‌انداز: تهران جهان شهري است برخوردار از معماري شبانه و نورپردازي سرآمد در سطح منطقه مبتني بر هويت اصيل ايراني و اسلامي، زيبا و هماهنگ با اصول بهره‌وري در مصرف انرژي.
اهداف و مأموريت‌ها: كليه اقدامات و فعاليت‌هاي مربوط به مديريت نورپردازي شهري، در راستاي تحقق اهداف ذيل خواهد بود:
چشم‌انداز: تهران جهان شهري است برخوردار از معماري شبانه و نورپردازي سرآمد در سطح منطقه مبتني بر هويت اصيل ايراني و اسلامي، زيبا و هماهنگ با اصول بهره‌وري در مصرف انرژي.
اهداف و مأموريت‌ها: كليه اقدامات و فعاليت‌هاي مربوط به مديريت نورپردازي شهري، در راستاي تحقق اهداف ذيل خواهد بود:
الف: ارتقاء كيفيت فضاهاي عمومي شهري
ب: زيبايي، آرامش، شادابي، طراوت، احياء و پويايي شبانه شهر و افزايش بازدهي عملكردي و فعاليت شهر.
ج: بازنمايي هويت فضاهاي شهري
د: تأمين امنيت شهروندان
هـ: هماهنگي در نورپردازي شهري و ممانعت از آلودگي نوري
و: مهندسي بهينه منابع برق، اصلاح الگوي مصرف انرژي و طراحي نورپردازي انرژي كارا
ماده چهارم (4) - وظايف و اختيارات:
سازمان زيباسازي شهر تهران مكلف است با همكاري نهادهاي مربوط "طرح جامع نورپردازي شهر تهران" را تهيه و در جهت نيل به اهداف پيش‌بيني شده در ماده (3) و تحقق اجراي آن، اقدامات ذيل را معمول دارد.
سازمان زيباسازي شهر تهران مكلف است با همكاري نهادهاي مربوط "طرح جامع نورپردازي شهر تهران" را تهيه و در جهت نيل به اهداف پيش‌بيني شده در ماده (3) و تحقق اجراي آن، اقدامات ذيل را معمول دارد.
الف: تهيه "نقشه جامع نورپردازي شهر تهران" به همراه چارچوب‌ها، ضوابط و معيارهاي كلي نورپردازي شهري جهت هماهنگي در اجراي طرح‌هاي مختلف در سطح شهر ظرف مدت شش (6) ماه از تاريخ لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه.
ب: تهيه "طرح تفصيلي نورپردازي شهر تهران" و شناسايي، طبقه‌بندي و تعيين الويت‌ها در ميان فضاهاي شهري جهت انجام طرح‌هاي نورپردازي شهري ظرف مدت شش (6) ماه پس از تهيه و تأييد نقشه جامع نورپردازي.
ج: تهيه و ابلاغ دستورالعمل‌هاي اداري و فني مربوط به روند و شيوه‌هاي اجرايي نورپردازي و روشنايي شامل مراحل مختلف از مطالعات و ارائه طرح تا اجرا، تأييد و نظارت بر تأمين و نگهداري پروژه‌ها ظرف مدت دو (2) ماه پس از تهيه اسناد بالادست (طرح جامع) به كميته‌هاي نما و منظر شهري مناطق 22گانه شهرداري تهران.
د: بررسي و تصويب طرح‌هاي نورپردازي شهري (اعم از دائم يا موقت) كه توسط سازمان زيباسازي در سطح شهر تهران اجرا مي‌شود.
هـ: انعقاد قرارداد با اشخاص حقيقي و حقوقي جهت واگذاري جزئي و كلي مطالعات، طراحي، اجرا و تأمين و نگهداري پروژه‌هاي نورپردازي شهري.
و: بررسي و تصويب طرح‌هاي نورپردازي (اعم از دائم يا موقت) در فضاهاي عمومي شهري موضوع بند (4) ماده يكم (1) اين مصوبه.
تبصره يكم (1):
كليه طرح‌هاي مطالعاتي موضوع بندهاي (الف) و (ب) متناسب با اسناد بالادست از جمله برنامه راهبردي طراحي شهري و مديريت منظر شهري تهران و برنامه عملياتي جامع منظر شبانه شهر تهران بندهاي (پ) و (چ) ذيل ماده (94) برنامه عملياتي پنج‌ساله دوم شهرداري تهران صورت مي‌گيرند
كليه طرح‌هاي مطالعاتي موضوع بندهاي (الف) و (ب) متناسب با اسناد بالادست از جمله برنامه راهبردي طراحي شهري و مديريت منظر شهري تهران و برنامه عملياتي جامع منظر شبانه شهر تهران بندهاي (پ) و (چ) ذيل ماده (94) برنامه عملياتي پنج‌ساله دوم شهرداري تهران صورت مي‌گيرند
تبصره دوم (2):
شهرداران مناطق 22گانه (كميته‌هاي نما و منظر شهري) موظف‌اند پس از ابلاغ دستورالعمل‌ها (موضوع بند (ج)) نسبت به اجراي آن و تدوين و اعمال ضوابط تنبيهي و تشويقي در جهت اجراي بهتر اين مصوبه اقدام نمايند
شهرداران مناطق 22گانه (كميته‌هاي نما و منظر شهري) موظف‌اند پس از ابلاغ دستورالعمل‌ها (موضوع بند (ج)) نسبت به اجراي آن و تدوين و اعمال ضوابط تنبيهي و تشويقي در جهت اجراي بهتر اين مصوبه اقدام نمايند
ماده پنجم (5) - كميته فني نورپردازي شهري:
با عنايت به ضرورت سياست‌گذاري، برنامه‌ريزي، هدايت و نظارت بر طرح‌ها و پروژه‌هاي نورپردازي "كميته فني نورپردازي شهري" با تركيب ذيل تشكيل مي‌شود:
با عنايت به ضرورت سياست‌گذاري، برنامه‌ريزي، هدايت و نظارت بر طرح‌ها و پروژه‌هاي نورپردازي "كميته فني نورپردازي شهري" با تركيب ذيل تشكيل مي‌شود:
1 – مديرعامل سازمان زيباسازي و يا نماينده تام‌الاختيار ايشان (دبير كميته)
2- شش نفر از متخصصين و صاحب‌نظران مرتبط با موضوع نورپردازي به ترتيب با تخصص‌هاي:
معماري، طراحي شهري، بهداشت محيط، بهداشت روان، برق و سيستم‌هاي روشنايي و فلسفه هنر (با مدرك كارشناسي ارشد يا دكتري)
معماري، طراحي شهري، بهداشت محيط، بهداشت روان، برق و سيستم‌هاي روشنايي و فلسفه هنر (با مدرك كارشناسي ارشد يا دكتري)
3- مديركل معماري و ساختمان از معاونت شهرسازي و معماري شهرداري تهران
4- دو نفر كارشناس متخصص به عنوان نمايندگان شوراي اسلامي شهر تهران به انتخاب كميسيون‌هاي معماري و شهرسازي (با تخصص در رشته معماري يا طراحي شهري و نورپردازي) و سلامت، محيط زيست و خدمات شهري (با تخصص بهداشت محيط) به تأييد شوراي اسلامي شهر تهران.
تبصره:
معاونين شهردار تهران و ساير افراد متناسب با موضوع به جلسات كميته فني نورپردازي دعوت مي‌شوند "كميته فني نورپردازي شهري" موظف است به نمايندگي از شهرداري تهران و شوراي اسلامي شهر تهران بر فرآيند سفارش و مراحل اجراي طرح جامع نورپردازي شهر تهران و ساير وظايف و اختيارات مندرج در ماده (4) اين مصوبه مبتني بر اهداف ذكر شده در ماده (3) نظارت نمايد.
معاونين شهردار تهران و ساير افراد متناسب با موضوع به جلسات كميته فني نورپردازي دعوت مي‌شوند "كميته فني نورپردازي شهري" موظف است به نمايندگي از شهرداري تهران و شوراي اسلامي شهر تهران بر فرآيند سفارش و مراحل اجراي طرح جامع نورپردازي شهر تهران و ساير وظايف و اختيارات مندرج در ماده (4) اين مصوبه مبتني بر اهداف ذكر شده در ماده (3) نظارت نمايد.
ماده ششم (6) - مشخصات طرح جامع:
طرح جامع نورپردازي شهر تهران مي‌بايست پاسخگوي چشم‌انداز، اهداف و مأموريت‌هاي مندرج در ماده سوم (3) اين مصوبه باشد. هم‌چنين فرايند و مكانيزم صدور مجوز و برنامه اجرايي لازم براي كليه اشخاص حقيقي يا حقوقي متقاضي ارائه و انجام طرح‌ها و پروژه‌هاي نورپردازي مكان‌هاي مندرج در ماده يكم (1) اعم از دائم يا موقت را مشخص نمايد.
طرح جامع نورپردازي شهر تهران مي‌بايست پاسخگوي چشم‌انداز، اهداف و مأموريت‌هاي مندرج در ماده سوم (3) اين مصوبه باشد. هم‌چنين فرايند و مكانيزم صدور مجوز و برنامه اجرايي لازم براي كليه اشخاص حقيقي يا حقوقي متقاضي ارائه و انجام طرح‌ها و پروژه‌هاي نورپردازي مكان‌هاي مندرج در ماده يكم (1) اعم از دائم يا موقت را مشخص نمايد.
تبصره:
سازمان زيباسازي شهر تهران موظف است تا تصويب طرح جامع ظرف مدت يك (1) ماه از لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه، دستورالعمل اوليه بررسي طرح‌هاي نورپردازي را تهيه و به شهرداران مناطق 22 گانه (كميته‌هاي نما و منظر شهري مناطق) ابلاغ نمايد.
سازمان زيباسازي شهر تهران موظف است تا تصويب طرح جامع ظرف مدت يك (1) ماه از لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه، دستورالعمل اوليه بررسي طرح‌هاي نورپردازي را تهيه و به شهرداران مناطق 22 گانه (كميته‌هاي نما و منظر شهري مناطق) ابلاغ نمايد.
ماده هفتم (7) - نحوه ارائه طرح‌ها و انجام پروژه‌هاي نورپردازي شهري قبل از تصويب طرح جامع:
تا قبل از تصويب طرح جامع و تفصيلي نورپردازي شهر تهران، كليه طرح‌هاي نورپردازي فضاهاي عمومي و ساختمان‌هاي واجد ارزش شهري و شاخص، مذكور در ماده يكم (1) توسط "كميته فني نورپردازي شهري" مورد بررسي قرار مي‌گيرد. ساير اشخاص حقيقي و حقوقي متقاضي نورپردازي موظفند قبل از هر اقدام تقاضاي كتبي خود را به همراه مدارك ذيل به "كميته‌هاي نما و منظر شهري مناطق 22 گانه شهر تهران" ارائه نمايند.
تا قبل از تصويب طرح جامع و تفصيلي نورپردازي شهر تهران، كليه طرح‌هاي نورپردازي فضاهاي عمومي و ساختمان‌هاي واجد ارزش شهري و شاخص، مذكور در ماده يكم (1) توسط "كميته فني نورپردازي شهري" مورد بررسي قرار مي‌گيرد. ساير اشخاص حقيقي و حقوقي متقاضي نورپردازي موظفند قبل از هر اقدام تقاضاي كتبي خود را به همراه مدارك ذيل به "كميته‌هاي نما و منظر شهري مناطق 22 گانه شهر تهران" ارائه نمايند.
1- نقشه مسطحاتي مكان با مقياس مناسب و جانمايي چراغ‌هاي پيشنهادي
2- اعمال مشخصات فني چراغ‌ها و منابع نوري
3- نقشه نماي مورد نظر و تصاوير مدل نورپردازي
4- در صورتي‌كه محل مورد تقاضا واجد ارزش تاريخي باشد، اخذ موافقت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان تهران نيز ضروري مي‌باشد.
تبصره:
كميته فني نورپردازي شهري و كميته‌هاي نما و منظر شهري مناطق موظفند حداكثر ظرف مدت دو (2) هفته نسبت به بررسي و اعلام نظر مبتني بر دستورالعمل اجرايي جهت صدور مجوز اقدام نمايند.
كميته فني نورپردازي شهري و كميته‌هاي نما و منظر شهري مناطق موظفند حداكثر ظرف مدت دو (2) هفته نسبت به بررسي و اعلام نظر مبتني بر دستورالعمل اجرايي جهت صدور مجوز اقدام نمايند.
ماده هشتم (8) - صدور مجوز بهره‌برداري:
مناطق 22گانه شهرداري (كميته‌هاي نما و منظر شهري) پس از اجراي طرح توسط متقاضي نسبت به تطبيق آن با طرح مصوب اقدام و در صورت عدم مغايرت و رعايت ضوابط و دستورالعمل‌هاي مربوط، حداكثر ظرف مدت يك هفته نسبت به صدور مجوز بهره‌برداري اقدام خواهند نمود. در خصوص طرح‌هايي كه توسط سازمان زيباسازي بررسي و تأييد مي‌شود پس از تأييد اجراي صحيح آن بر اساس طرح مصوب توسط سازمان زيباسازي، صدور مجوز بهره‌برداري بر عهده منطقه مي‌باشد.
مناطق 22گانه شهرداري (كميته‌هاي نما و منظر شهري) پس از اجراي طرح توسط متقاضي نسبت به تطبيق آن با طرح مصوب اقدام و در صورت عدم مغايرت و رعايت ضوابط و دستورالعمل‌هاي مربوط، حداكثر ظرف مدت يك هفته نسبت به صدور مجوز بهره‌برداري اقدام خواهند نمود. در خصوص طرح‌هايي كه توسط سازمان زيباسازي بررسي و تأييد مي‌شود پس از تأييد اجراي صحيح آن بر اساس طرح مصوب توسط سازمان زيباسازي، صدور مجوز بهره‌برداري بر عهده منطقه مي‌باشد.
تبصره:
براي كليه ساختمان‌هاي مشمول طرح‌هاي جامع و تفصيلي نورپردازي شهر تهران صدور گواهي پايان كار نهايي ساختمان منوط به اخذ مجوز بهره‌برداري و تأييديه اتمام پروژه نورپردازي آن ساختمان مي‌باشد. شهرداري تهران مكلف است نسبت به شناسايي ساختمان‌هاي ساخته شده كه بدون صدور مجوز از سوي مناطق اقدام به نورپردازي مي‌نمايند، اقدام و ضوابط تنبيهي را اعمال نمايد.
براي كليه ساختمان‌هاي مشمول طرح‌هاي جامع و تفصيلي نورپردازي شهر تهران صدور گواهي پايان كار نهايي ساختمان منوط به اخذ مجوز بهره‌برداري و تأييديه اتمام پروژه نورپردازي آن ساختمان مي‌باشد. شهرداري تهران مكلف است نسبت به شناسايي ساختمان‌هاي ساخته شده كه بدون صدور مجوز از سوي مناطق اقدام به نورپردازي مي‌نمايند، اقدام و ضوابط تنبيهي را اعمال نمايد.
ماده نهم (9):
از تاريخ لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه، كليه مصوبات و دستورالعمل‌هاي مغاير با آن لغو و بلااثر مي‌شود.
از تاريخ لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه، كليه مصوبات و دستورالعمل‌هاي مغاير با آن لغو و بلااثر مي‌شود.