ساماندهي مشاغل سيار و بي‌كانون در شهر تهران

مقدمه:
با عنايت به اهميت ساماندهي وضعيت مشاغل سيار و بي‌كانون و مسائل و مشكلات متعدد عرضه كالا و اجناس در سطح معابر و فضاهاي عمومي و متعاقباً فشارهاي اقتصادي و اجتماعي ناشي از كمبود كار ثابت و مشخص در سطح شهر تهران و به منظور كاهش شبكه دلالي و واسطه‌گري، مسافرت‌هاي بيهوده درون شهري و سد معبر و مشكلات ناشي از آن و با استناد به تبصره يكم (1) بند دوم (2) ماده پنجاه و پنجم قانون شهرداري، تبصره‌هاي اول و سوم ماده سوم (3) و ماده هشتاد و پنجم (85) قانون نظام صنفي كشور مصوب 1382/12/24 و اصلاحيه آن مصوب 1392/6/12 مجلس شوراي اسلامي، ماده هجدهم (18) مصوبه "ساماندهي صنايع، صنوف و مشاغل شهر تهران" ابلاغي به شماره 160/1623/13167 مورخ 1390/10/25 و بند سوم از ماده ششم (6) مصوبه "اصلاحيه اساسنامه شركت ساماندهي صنايع و مشاغل شهر تهران" ابلاغي به شماره 160/2225/2912 مورخ 96/2/13 شوراي اسلامي شهر تهران و ماده (16) قانون بهبود مستمر محيط كسب و كار مصوب 1390/11/16 مجلس شوراي اسلامي و آيين‌نامه اجرايي آن مصوب 1394/2/6 هيأت وزيران، شهرداري تهران موظف است براساس مفاد ذيل نسبت به ساماندهي مشاغل سيار و بي‌كانون در شهر تهران به عنوان يكي از منابع درآمد پايدار شهرداري تهران اقدام نمايد.

ماده يكم (1)- تعاريف:
ساماندهي: اقدامي است كه منجر به نظم‌دهي، ارزش‌گذاري و مديريت بهتر يك مجموعه به صورت فرآيندي مي‌شود.
مشاغل سيار: به فعاليتي اقتصادي اطلاق مي‌شود كه در ارائه خدمات و كالا به مشتريان بدون داشتن ملك كانوني مشخص به صورت دستي يا در قالب وسيله نقليه موتوري صورت مي‌پذيرد.
مشاغل سيار موتوري: شغلي با خدمات يا اجناس محدود است كه يا از قبل تهيه و توليد شده يا داخل وسيله نقليه و اطراف آن توليد مي‌شود. ملاقات با مشتريان براي فروش محصول يا ارائه خدمات در وسيله و پيرامون آن انجام مي‌شود.
دستفروشي: شغلي فاقد مكان با مالكيت شخصي است با خدمات يا اجناس محدود كه از قبل تهيه و توليد شده يا در محل توليد و بي‌واسطه عرضه مي‌شود.
بازارها با بازارچه‌هاي سيار: به محدوده‌اي اطلاق مي‌شود كه با تجهيز امكانات لازم در ارائه خدمات به شهروندان در ساعت‌هايي از روز يا روزانه يا به صورت هفتگي جهت عرضه و فروش محصولات مجاز و ارائه خدمات در اختيار مشاغل سيار و بي‌كانون قرار مي‌گيرد و شامل بازارهاي محلي، بازارهاي موقت، بازارهاي حراج فصلي و نمايشگاه‌هاي عرضه مستقيم كالا است.
محل استقرار واحد سيار موتوري: مكاني است با ويژگي‌هاي تعريف شده كه به منظور استقرار يك يا چند واحد سيار موتوري مجاز، براي عرضه كالا و خدمات تعيين مي‌شود.

ماده دوم (2)- اعضاي كميته برنامه‌ريزي مشاغل سيار و بي‌كانون:
به منظور سياست‌گذاري، راهبري و برنامه‌ريزي در راستاي اجراي هرچه بهتر اين مصوبه و همچنين ايجاد هماهنگي ميان حوزه‌هاي اجرايي ذيربط، كميته "برنامه‌ريزي مشاغل سيار و بي‌كانون" متشكل از اعضاي زير تشكيل مي‌شود:

1- يك نفر عضو كميسيون فرهنگي، اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران به انتخاب و معرفي كميسيون مذكور

2- يك نفر عضو كميسيون سلامت، محيط زيست و خدمات شهري شوراي اسلامي شهر تهران به انتخاب و معرفي كميسيون مذكور

3- معاون خدمات شهري شهرداري تهران

4- معاون امور مناطق شهرداري تهران

5- معاون فرهنگي و اجتماعي شهرداري تهران

6- مديرعامل شركت ساماندهي صنايع و مشاغل (دبير كميته)

7- مديرعامل سازمان خدمات اجتماعي شهرداري تهران

8- يك نفر نماينده سازمان‌هاي مردم‌نهاد فعال در حوزه اجتماعي به انتخاب كميسيون فرهنگي، اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران

9- يك نفر نماينده سازمان سرمايه‌گذاري و مشاركت‌هاي مردمي شهرداري تهران

10 - يك نفر نماينده اتاق اصناف تهران (عضو ناظر)

11- يك نفر نماينده اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعي استان تهران (عضو ناظر)

12- يك نفر نماينده سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران (عضو ناظر)

13- يك نفر نماينده نيروي انتظامي تهران بزرگ (عضو ناظر)

تبصره يكم (1):
كميته مذكور موظف است حسب موضوع به منظور انجام هماهنگي لازم با ساير دستگاه‌هاي اجرايي ذيربط به ويژه پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان جهاد كشاورزي استان تهران هماهنگي لازم را معمول نمايد.

تبصره دوم (2):
كميته مذكور موظف است در خصوص تصميم‌گيري در ارتباط با هر يك از مناطق شهرداري تهران از شهردار منطقه ذيربط جهت هماهنگي‌هاي لازم دعوت به عمل آورد.

ماده سوم (3)- شرح وظايف كميته برنامه‌ريزي مشاغل سيار و بي‌كانون:

الف) تشكيل جلسات منظم حداقل هر ماه يكبار به منظور انجام وظايف محوله.

ب) ايجاد هماهنگي في‌مابين بخش‌هاي مختلف شهرداري تهران و ساير ارگان‌هاي مرتبط با فعاليت مشاغل سيار در سطح شهر تهران در راستاي تسهيل امور و ساماندهي فعاليت اين مشاغل.

پ) تهيه و تصويب دستورالعمل جامع "ساماندهي دستفروشي در شهر تهران" با لحاظ نمودن نكات زير:

1- ارائه تفسيري «سنجش‌پذير» از عبارت «سد معبر» به نحوي كه شامل تعريف مكان‌ها و زمان‌هاي مشمول «سد معبر» و نيز مكان‌ها و زمان‌هايي باشد كه مطلقاً مشمول تعريف «سد معبر» نيستند.

2- تعيين «چارچوب اجرايي»، «انتخاب نهاد متصدي» و «انتخاب نهاد ناظر» براي تسهيل مشاركت و استفاده از پتانسيل‌هاي شركت‌هاي خصوصي در ساماندهي دستفروشان و مشاغل سيار و فاقد كانون.

3- مشخص كردن نحوه طبقه‌بندي، توزيع عادلانه، جانمايي فضاهاي شهري و تعيين شاخص‌هاي فضاي شهري به منظور تبديل به بازارها و بازارچه‌هاي سيار با توجه به ويژگي‌هاي جمعيتي و بافت اجتماعي فرهنگي، محدوده جغرافيايي، مشخصه‌هاي ترافيكي و تناسب با واحدهاي تجاري ثابت و نيز رعايت حريم و فاصله مناسب از منازل مسكوني و محل استقرار صنوف.

4- توجه به ارتقاي كيفيت سيما و منظر شهري و افزايش نشاط اجتماعي در ساماندهي فعاليت دستفروشي در شهر تهران.

5- تعيين نحوه واگذاري موقت اماكن و امكان استفاده از فضاهاي شهري در قالب بازارها و بازارچه‌هاي سيار.

6- استفاده از ظرفيت فناوري‌هاي جديد در سامان‌بخشي وضعيت دستفروشي در شهر تهران.

7- نحوه ايجاد سامانه‌اي جهت شناسنامه‌دار كردن مشاغل دستفروشي و ساختارمند كردن آن‌ها در قالب تعاوني‌ها يا اصناف مشخص.

8- تعيين ساعات مناسب جهت دستفروشي در معابر و اماكن با محوريت زيست‌ شبانه.

9- تعيين نحوه ممانعت از دستفروشي در وسايل نقليه عمومي اعم از مترو و اتوبوس.

ت) تهيه و تصويب دستورالعمل جامع "ساماندهي مشاغل سيار موتوري در شهر تهران" با لحاظ نمودن رديف‌هاي (1) و (2) بند (پ) و نكات زير:

1- تعيين شاخص‌هاي لازم براي مشخص كردن چارچوب مورد پذيرش مشاغل سيار موتوري مجاز به فعاليت در شهر تهران با توجه به ويژگي‌هاي ارائه خدمات يا كالاهاي قابل ارائه و مشخصه‌هاي وسائل نقليه موتوري و افراد عرضه كننده كالا و خدمات.

2- تعيين شاخص‌هاي لازم براي فضاهاي شهري مورد تأييد جهت استقرار واحدهاي سيار موتوري در سطح شهر تهران اعم از بوستان‌ها، معابر، اماكن عمومي و سطح‌بندي آن‌ها با در نظر گرفتن ويژگي‌هاي جمعيتي و بافت اجتماعي فرهنگي، مشخصه‌هاي ترافيكي، ويژگي‌هاي جغرافيايي و تناسب با واحدهاي تجاري ثابت و نيز رعايت حريم و فاصله مناسب از منازل مسكوني و محل استقرار صنوف.

3- توجه به ارتقاي كيفيت سيما و منظر شهري و افزايش نشاط اجتماعي در ساماندهي فعاليت واحدهاي سيار موتوري

4- استفاده از ظرفيت فناوري‌هاي جديد در سامان‌بخشي به وضعيت مشاغل سيار موتوري در شهر تهران.

5- نحوه ايجاد سامانه‌اي جهت شناسنامه‌دار كردن مشاغل سيار موتوري و ساختارمند كردن آن‌ها در قالب تعاوني‌ها يا اصناف مشخص.

ث) تعيين تركيب كميته اجرايي مشاغل سيار و بي‌كانون در مناطق 22 گانه شهر تهران به منظور تسهيل و تدقيق امور اجرايي در سطح مناطق و راهبري و نظارت بر تشكيل و فعاليت آن‌ها.

تبصره يكم (1):
كميته برنامه‌ريزي موظف است با توجه به ماهيت سيار بودن مشاغل مزبور و به منظور جلوگيري از تثبيت مكان‌ها از سوي افراد يا ادعاي تصاحب مكان مورد نظر، نسبت به تعيين مكان‌ها و زمان‌هايي نهايتاً به مدت سه ماه جهت استقرار به صورت گردشي اقدام نمايد.

ج) كميته برنامه‌ريزي، به شكايات و اعتراض‌هاي ناشي از تصميمات كميته‌هاي اجرايي رسيدگي و اعلام نظر مي‌كند. تصميم كميته برنامه‌ريزي قطعي و لازم‌الاجراست.

تبصره دوم (2):
كميته برنامه‌ريزي موظف است ظرف مدت دو ماه دستورالعمل‌هاي ذكر شده در بندهاي (پ) و (ت) را تهيه و تصويب نمايد.

ماده چهارم ( 4):
شهرداري تهران مكلف است لايحه "تعيين نرخ بهاي خدمات فعاليت مشاغل سيار و بي‌كانون شهر تهران" را به تفكيك منطقه، ناحيه و محله حداكثر ظرف سه ماه تهيه و جهت تصويب به شوراي اسلامي شهر تهران ارائه نمايد.

ماده پنجم(5):
از تاريخ لازم‌الاجراشدن اين مصوبه، مصوبه "ساماندهي دستفروشان در شهر تهران" ابلاغي به شماره 160/770/15524 مورخ 1385/07/20 نسخ مي‌شود.