الزام شهرداري تهران به اقدام جهت ثبت و احياي محور تاريخي ـ فرهنگي و طبيعي خيابان وليعصر عج‌الله تعالي فرجه‌الشريف

الزام شهرداري تهران به اقدام جهت ثبت و احياي محور تاريخي – فرهنگي و طبيعي خيابان وليعصر عج‌الله تعالي فرجه‌الشريف

ماده‌واحده:

با عنايت به ويژگي‌هاي خاص و ارزشمند خيابان وليعصر، عجل الله تعالي فرج الشريف و ارزش‌هاي طبيعي ـ تاريخي و فرهنگي اين محور و با استناد به مفاد بخش چهارم قانون برنامه چهارم توسعه فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي جمهوري اسلامي ايران و همچنين مفاد راهبرد چهاردهم از سند طرح جامع شهر تهران شهرداري تهران موظف است نسبت به تهيه كليه مستندات لازم در چارچوب ضوابط و مقررات موضوعه جهت ارائه به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران به‌منظور ثبت محور خيابان وليعصر (عج) به‌عنوان ميراث ملي اقدام و پيگيري نمايد. همچنين برنامه‌ريزي لازم را جهت احياء و ساماندهي محور طبيعي - تاريخي - فرهنگي خيابان وليعصر(عج) را در قالب مصوبه برنامه پنج‌ساله شهرداري تهران كه متعاقباً ابلاغ خواهد شد و با رعايت طرح ثبت و احياي محور فوق‌الذكر كه به پيوست اين مصوبه مي‌باشد را معمول و نتيجه را به شوراي اسلامي شهر تهران ارائه نمايد.

دستورالعمل طرح ثبت و احياي محور تاريخي، فرهنگي و طبيعي خيابان وليعصر(عج ا... تعالي فرجه الشريف)

مقدمه:

امكانات طبيعي و جغرافيايي كم‌نظير تهران زمينه‌اي فراهم آورده كه قريه كوچكي به پايتخت ايران مبدل شود.

تهران در دو قرني كه جهان و ايران تحولات و وقايع سرنوشت سازي را پشت سر گذاشته‌اند، پايتخت ايران بوده است.

تهران به‌واقع آيينه تاريخ معاصر ايران است. متأسفانه بسياري از شواهدي كه بر اهميت تاريخي و ارزش‌هاي طبيعي تهران دلالت مي‌كردند به دلايل مختلفي تخريب‌شده‌اند و آنچه برجاي‌مانده است نيز به‌سرعت در معرض نابودي است.

به‌عبارت‌ديگر بخش بسيار مهمي از تاريخ معاصر ايران با هويت تهران پيوند خورده است و با از دست رفتن ميراث تاريخي تهران، صدمه‌اي غيرقابل‌جبران به هويت معماري، شهرسازي و حيات مدني و اجتماعي ايراني - اسلامي وارد مي‌شود.

خيابان وليعصر يكي از مهم‌ترين مواريث شهري معاصر تهران و ايران است اين خيابان ويژگي‌هاي منحصر به‌ فردي از نظر هويتي در ابعاد فرهنگي، طبيعي و تاريخي دارد كه سبب مي‌شود با مراقبت و رسيدگي مناسب بتوان آن را در فهرست ميراث جهاني نيز به ثبت رساند. اهميت خيابان وليعصر بدان جهت است كه هم‌زمان آيينه تاريخ و فرهنگ و طبيعت تهران است.

ارزش‌هاي طبيعي ـ تاريخي و فرهنگي اين محور عبارتند از:

الف- ميراث طبيعي

شهر تهران از قديم به چنارستان مشهور بود و هويت شهر با رنگ و بوي اين درختان پيوند خورده بود. خيابان وليعصر از معدود نشانه‌هاي باقيمانده از اين چنارستان است، اين محور شهري كه در حدود هفت دهه پيش پايه‌گذاري شد با درختان چنار سر به فلك كشيده آن، ميراثي است كه در خاورميانه منحصر به ‌فرد و در جهان كم‌نظير است. درختان چنار طبيعتي بسيار حساس و آسيب‌پذير هستند و به همين دليل، در دو دهه اخير به‌شدت و به‌سرعت رو به نابودي گذاشته‌اند، لذا مهم‌ترين اولويت‌هاي ميراث فرهنگي، نجات درختان چنار است.

‌ب- ميراث معماري و شهرسازي

خيابان ولي‌عصر مظهر هويت معماري ايران در چهار دوره‌ي تاريخي (قاجار، پهلوي اول، پهلوي دوم و انقلاب اسلامي) است كه حفظ بناهاي تاريخي و قديمي آن به ميراث معماري تهران و ايران هويت مي‌بخشد. در خيابان وليعصر و محورهاي پيوسته به آن، برخي از بهترين نمونه‌هاي ميراث معماري تهران برجاي‌مانده است كه بايد محافظت شود.

‌ج- ميراث تاريخي ـ اجتماعي

بسياري از فضاها و بناهاي پيرامون خيابان وليعصر ظرف رويدادهاي تاريخي، فعاليت‌هاي اجتماعي، محل سكونت مشاهير و بزرگان و بسياري از مقولات فرهنگي، اجتماعي مهم بوده‌اند. حفاظت از اين يادگارها گام مهمي در جهت حفظ خاطره تاريخ معاصر تهران و ايران است.

خيابان وليعصر از سرپل تجريش تا ميدان راه‌آهن به‌عنوان ستون فقرات تاريخي شهر تهران تعريف مي‌شود اين خيابان شهرداري منطقه يك را به شهرداري منطقه يازده تهران متصل مي‌كند. بدين ترتيب احياي خيابان وليعصر علاوه بر حفظ هويت تهران، موجب تعامل فرهنگي بين محلات مختلف تهران (شمال و جنوب) مي‌شود.

‌د-محدوده طرح

تعريف دقيق محدوده طرح در مراحل مستندسازي و ثبت مشخص مي‌شود. ولي به‌طور تقريبي محدوده طرح از سعدآباد آغازشده و به ميدان راه‌آهن ختم مي‌شود و محدوده‌هاي وابسته شامل محله منيريه، محور تاريخي فلسطين، محدوده زعفرانيه، ده ونك، خيابان طوس، باغ فردوس، بهجت‌آباد، منيريه، اميريه، يوسف‌آباد، امير بهادر و ديگر انشعابات خيابان وليعصر را نيز در برمي‌گيرد.

‌ه-شهرداري تهران موظف است با همكاري و مشاركت و هماهنگي ساير دستگاه‌ها به‌ويژه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران در خصوص ثبت خيابان وليعصر ظرف مدت يك سال اقدامات زير را انجام دهد:

1 - مستندسازي خيابان وليعصر و تهيه مدارك لازم براي ثبت آن شامل:

- برداشت و مستندسازي آثار معماري، نماها و فضاهاي شهري واجد ارزش تاريخي ـ فرهنگي.

- مطالعات تاريخي و جغرافيايي با استفاده از ظرفيت دانشگاه‌ها و مراكز علمي به‌منظور شناسايي رويدادهاي فرهنگي ـ اجتماعي ـ سياسي مرتبط با تاريخ خيابان وليعصر و عناصر معماري و فضاهاي شهري مربوط به آن‌ها.

- شناسايي و مستندسازي ديگر يادگارهاي فرهنگي، اجتماعي و طبيعي خيابان وليعصر ازجمله خانه‌هاي شخصيت‌هاي فرهنگي و سياسي و علمي ايران و تهران و آثار محيطي و طبيعي.

2- تعريف ارزش‌ها و معيارهاي ثبت و قوانين و ضوابط لازم با همكاري (سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي).

2-1-شهرداري تهران موظف است با همكاري و هماهنگي ساير دستگاه‌ها ظرف مدت يك سال پس از تصويب اين مصوبه در خصوص باز زنده سازي حيات تاريخي ـ مدني و كالبدي خيابان وليعصر اقدامات زير را انجام دهد:

2-2ـ بررسي در خصوص ميراث طبيعي و منظر طبيعي (با توجه به حفظ چشم‌انداز ارتفاعات البرز)، ميراث معماري و شهرسازي و حيات شهري و مدني.

2-3ـ تهيه طرح حمايت و احياي خيابان وليعصر بر اساس نتايج آسيب‌شناسي و ضوابط حفاظتي با همكاري سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي شامل:

2-4ـ پايش، حمايت و نجات بخشي درختان چنار «تك‌تك درختان و شناسنامه‌دار كردن آن‌ها»

2-5ـ مرمت و احياي خانه‌هاي تاريخي

2-6ـ بهسازي، مرمت، نوسازي و بازسازي مبلمان، منظر و نماهاي شهري

2-7-تهيه طرح‌ها و برنامه‌هاي لازم براي رونق و احياي زندگي شهري در محدوده مورد نظر

2-8-ساماندهي محورهاي پياده، ميدان‌ها و ميدانچه‌ها، گذرها، پياده‌روها و ديگر عرصه‌هاي زندگي شهري واجد ارزش‌هاي فرهنگي، تاريخي و طبيعي.

‌و- شهرداري تهران موظف است ظرف مدت يك سال پس از ابلاغ مصوبه، فاز مطالعات را تكميل و نتايج آن را به شوراي شهر گزارش دهد.

‌ز- شهرداري تهران موظف است، ظرف مدت يك سال پس از تصويب طرح با همكاري سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي، مراحل ثبت خيابان وليعصر به‌عنوان ميراث تاريخي ـ فرهنگي و طبيعي تهران به پايان برساند و گزارش خود را به شوراي شهر تهران ارائه نمايد.

‌ح- شهرداري تهران موظف است در اصلاحيه يا متمم بودجه مصوب سال 1388 اعتبارات لازم را جهت اجراي مفاد مصوبه پيش‌بيني و لحاظ نمايد.