آيين‌نامه داخلي شوراي اسلامي شهر تهران

«آيين‌نامه داخلي شوراي اسلامي شهر تهران»

مقدمه:

مفاهيم و تعاريف: در اين آيين‌نامه به جاي هريك از واژه‌هاي زير عنوان خلاصه شده مقابل آن به كار برده مي‌شود.

1- شوراي اسلامي شهر تهران - شوراي شهر

2- جلسه علني شوراي شهر - جلسه شورا

3- اعضاي اصلي شوراي شهر - عضو

4- محل برگزاري جلسات رسمي شورا - تالار شورا

5- كميسيون‌هاي دائمي شوراي شهر - كميسيون

6- قوانين و مقررات پيشنهادي اعضاي شوراي شهر - طرح

7- پيشنهادات شهرداري جهت تصويب - لايحه

فصل اول - كليات

مبحث اول

محل و طرز تشكيل اولين جلسه شوراي اسلامي شهر تهران و هيئت رئيسه سني

ماده 1- محل شوراي اسلامي شهر تهران ساختمان «شوراي شهر تهران» واقع در خيابان بهشت است كه از اين پس به همين نام خوانده مي‌شود و هيچ محل ديگري براي تشكيل جلسات عمومي شورا رسميت ندارد.

ماده 2- جلسات شورا با حضور دو سوم اعضا رسميت مي‌يابد و كليه تصميمات شورا با اكثريت مطلق حاضرين در جلسه معتبر است مگر در مواردي كه قانون طور ديگري پيش‌بيني كرده باشد.

ماده 3- اعضاي شورا حق تفويض اختيارات خود را به غير اعم از عضو يا غير عضو شورا ندارند.

ماده 4- اعضاي شورا بر اساس مسئوليت خود متعهد و ملزم به حفظ حيثيات و شئون شورا و رعايت نظم و اجراي مفاد اين آيين‌نامه مي‌باشند.

تبصره - هر جلسه علني با تلاوت آياتي چند از قرآن مجيد آغاز خواهد شد.

هيئت رئيسه سني

ماده 5- مسن‌ترين فرد از اعضاي حاضر شورا به عنوان رئيس سني و دو نفر از جوان‌ترين اعضاي حاضر به عنوان منشي معين مي‌شوند و در جايگاه هيئت رئيسه قرار مي‌گيرند.

ماده 6- وظيفه هيئت رئيسه سني، اداره اولين جلسه رسمي شورا (جلسه افتتاحيه) و انجام مراسم تحليف و اجراي انتخاب هيئت رئيسه دائم است.

رسميت نخستين جلسه

ماده 7- نخستين جلسه هر دوره شورا با حضور حداقل دو سوم مجموع اعضا رسميت مي‌يابد و در آغاز جلسه آيات 35 تا 43 سوره شوري تلاوت مي‌شود.

سپس طبق برنامه‌ريزي كه توسط مسئولين وزارت كشور طراحي شده مراسم افتتاحيه انجام و پس از مراسم تحليف و انتخابات هيئت رئيسه انجام مي‌گيرد و در پايان جلسه اعضاي شوراي شهر تهران به منظور بزرگداشت خون شهيدان و اداي احترام به بنيان‌گذار جمهوري اسلامي ايران، در مرقد حضرت امام و بهشت زهرا حضور خواهند يافت.

مبحث دوم

مراسم تحليف اعضاي شورا

ماده 8- اعضاي شورا در اولين جلسه به هيئت اجتماع در حال قيام سوگند ياد مي‌كنند. متن سوگندنامه توسط رئيس شورا قرائت مي‌شود و اعضاء به حالت اجتماع و در حال قيام آن را تكرار و پس از انجام مراسم، سوگندنامه را امضاء مي‌كنند.

تبصره 1- اعضاي شورا كه در جلسه نخست شركت ندارند يا فرد جديدي كه به عضويت شورا در مي‌آيد بايد در اولين جلسه رسمي سوگند خود را به جا آورده و ذيل سوگندنامه را امضاء كنند.

تبصره 2 - متن سوگند نامه اعضاي شوراي شهر عبارت است از:

بسم الله الرحمن الرحيم

«من در برابر كلام‌الله مجيد، به خداوند متعال سوگند ياد مي‌كنم و با تكيه بر شرف انساني خويش تعهد مي‌نمايم كه در حفظ امانت و انجام هرچه بهتر وظايفم و خدمت به مردم كوشا باشم و قانون اساسي و ساير قوانين و مقررات كشور را در چارچوب وظايف و اختيارات خود مراعات نمايم و در همه زمينه‌ها عدالت و انصاف را در نظر داشته و مادام كه در شوراي اسلامي شهر عضويت دارم در رعايت صرفه و صلاح و پيشرفت امور شهر و شهرداري اهتمام نمايم.»

تبصره 3- پيروان اقليت‌هاي ديني اين سوگند را با ذكر كتاب آسماني خود ياد خواهند كرد.

مبحث سوم - استعفاي اعضا و نحوه رسيدگي به آن

ماده 9- هر عضو مي‌تواند از مقام عضويت شوراي شهر تهران استعفا دهد به شرط اينكه داراي دليل موجه باشد و پذيرش آن با اكثريت مطلق آراي حاضرين است.

ماده 10- عضو مستعفي، متن استعفا نامه مدلل خود را به عنوان رئيس شورا مي‌نويسد و رئيس شورا آن را در اولين جلسه علني و بدون قرائت متن اعلام و در دستور كار جلسه رسمي بعد قرار مي‌گيرد.

ماده 11- بررسي استعفاءنامه بدين ترتيب است كه ابتدا متن استعفاءنامه قرائت شده و سپس شخص مستعفي يا عضوي ديگر به تقاضاي او از استعفاء دفاع مي‌نمايد. مدت قرائت استعفاءنامه و توضيح عضو مستعفي حداكثر نيم‌ساعت و مخالف و يا مخالفين نيز حداكثر نيم‌ساعت مي‌توانند صحبت كنند. سپس رأي‌گيري به عمل مي‌آيد و در صورت تصويب مراتب به فرمانداري تهران از طريق هيئت رئيسه اعلام مي‌گردد.

فصل دوم - اعتبار جلسات شورا و انتخاب هيئت رئيسه دائمي و نحوه اداره جلسات

ماده 12- در جلسه افتتاحيه، هيئت رئيسه براي مدت دو سال انتخاب مي‌شوند.

ماده 13- هيئت رئيسه شوراي شهر مركب از رئيس، يك نايب رئيس، دو منشي و يك خزانه‌دار خواهد بود.

تبصره - معرفي كانديداهاي عضويت در هيئت رئيسه شورا مي‌بايستي با توافق وي در جلسه علني اعلام گردد.

نحوه اداره جلسات شورا

ماده 14- رئيس شورا بايد در اداره امور شورا و اجراي آيين‌نامه و مراعات حقوق اعضاء، بي‌طرفي را اعمال كند.

تبصره - رئيس شورا مي‌تواند حتي هنگام حضور خود، اداره جلسات رسمي شورا را به عهده نائب‌ رئيس بگذارد.

استعفا يا فوت اعضاي هيئت رئيسه

ماده 15- اگر رئيس شورا پيش از انقضاي مدت از رياست استعفاء دهد يا فوت نمايد نائب رئيس، جلسه را منعقد و متن استعفاءنامه را قرائت و يا فوت را اعلام مي‌نمايد. در اولين جلسه بعد كه بايد حداكثر يك هفته بعد تشكيل گردد، رئيس جديد طبق آيين‌نامه داخلي انتخاب مي‌شود.

تبصره 1- در مورد فوت و يا استعفاي ديگر اعضاي هيئت رئيسه نيز بايد بدون تشريفات در جلسه بعد كه بايد حداكثر يك هفته بعد تشكيل گردد تجديد انتخاب به عمل مي‌آيد و در هر حال انتخاب رئيس و يا اعضاي جديد هيئت رئيسه تنها براي مدت باقيمانده از يك سال رسميت خواهد داشت.

تبصره 2- شورا موظف است بلافاصله پس از قطعيت يافتن خروج عضو از شورا مراتب را به فرمانداري ذي‌ربط به طور كتبي گزارش دهد تا فرماندار از عضو علي‌البدل شورا با احتساب رأي وي دعوت به شركت در جلسات و صدور كارت شناسايي بنمايد.

فصل سوم - كميسيون‌ها، كميته‌ها - بررسي لوايح و طرح‌ها در شورا

كميسيون‌هاي دائمي و نحوه انتخاب اعضاي كميسيون‌ها در ابتداي هر دوره

ماده 16- به منظور بررسي و اصلاح و تكميل لوايح شهرداري و طرح‌هاي اعضاي شورا و يا پيشنهاداتي كه به شورا جهت طرح در شوراي عالي استان‌ها داده شده است، و به منظور تهيه و تمهيد طرح‌هاي لازم و انجام وظايف قانوني كه به عهده شوراي شهر گذاشته شده است كميسيون‌هايي در شوراي شهر تشكيل مي‌شود.

ماده 17 - تعداد، وظايف يا عناوين كميسيون‌هاي دائمي كه بر حسب وظايف ارگان‌ها و سازمان‌هاي وابسته به شهرداري و امور مديريتي شهر تهران تشكيل مي‌شود در اين آيين‌نامه تعيين گرديده است.

اعضاء شورا بر حسب سوابق و اطلاعات و با رعايت اولويت‌ها به عضويت اين كميسيون‌ها انتخاب مي‌شوند هر كميسيون مي‌تواند با تصويب اكثريت اعضاي خود براي مشاوره از صاحب‌نظران دعوت كند.

تبصره 1- هريك از اعضاي شورا موظف است بر حسب سوابق و اطلاعات و با رعايت اولويت‌ها در يكي از كميسيون‌هاي دائمي عضويت داشته و در صورت تمايل مي‌توانند در كميسيون‌هاي ديگر با حق اظهارنظر بدون حق رأي شركت كند.

تبصره 2- تقسيم‌بندي اعضاي شورا در كميسيون‌ها به پيشنهاد رئيس شورا توسط شورا به مدت يك سال انتخاب مي‌شود، به گونه‌اي كه هر كميسيون پنج عضو داشته باشد.

ماده 18- پس از تقسيم اعضاي شوراي شهر در كميسيون‌هاي مربوطه، هر كميسيون با حضور حداقل دو سوم اعضاي خود منعقد و فوراً يك رئيس و يك نائب رئيس و يك منشي با رأي مخفي و با ورقه با اكثريت نسبي براي مدت يك سال انتخاب مي‌نمايد. منشي هر كميسيون مخبر آن نيز خواهد بود.

ماده 19- مدت اعتبار براي رسميت جلسه كميسيون‌ها حضور حداقل دو سوم اعضاء مي‌باشد و تصويب تصميمات كميسيون با اكثريت مطلق آراء حاضرين خواهد بود.

ماده 20- هر عضو در رأس هر شش‌ماه مي‌تواند از طريق هيئت رئيسه تقاضاي تغيير كميسيون را بنمايد و اين جابجايي اعضائي با موافقت اكثريت اعضاي كميسيون‌هاي ذينفع و با تصويب شورا انجام مي‌پذيرد.

ماده 21- كميسيون‌هاي شورا براي جلسات خود بايد دفتر ثبت صورت جلسات داشته و صورت جلسات به امضاء اعضاء اعم از مخالف يا موافق برسد. دفاتر مذكور توسط منشي تهيه و قبل از ثبت اولين صورت جلسه، صفحه اول آن با ذكر شماره صفحات و امضاء رئيس كميسيون و حسب مورد، اعضاي كميسيون‌هاي مربوط برسد. صورت جلسات كميسيون‌ها بايد به گونه‌اي تنظيم شود كه در آن تاريخ و دستور كار هر جلسه و اسامي اعضاء حاضر و غايب و آراي مثبت و منفي اعضاء، مربوط به هريك از موضوعات به همراه خلاصه مفيدي از بحث و گفتگوي حاضرين و تصميم يا تصميمات متخذه و مصوب آمده باشد.

ماده 22- هيئت رئيسه شورا حداقل يك نفر، دبير اداري مناسب از ميان كارمندان شورا در اختيار هر كميسيون مي‌گذارد تا امور اداري مربوطه را از قبيل ارتباط با هيئت رئيسه، ادارات شورا و كميسيون‌ها و كميته‌ها و تنظيم و توزيع مراسلات و ضبط مذاكرات و بايگاني اوراق و پرونده‌ها و سرعت جريان امور دفتري و تهيه صورت جلسات و ساير امور را عهده‌دار باشد.

اسامي كميسيون‌هاي دائمي شوراي اسلامي شهر تهران

ماده 23- كميسيون‌هاي دائمي شورا عبارتند از:

1- كميسيون توسعه و عمران شهري (مهندسي - عمران، حمل و نقل، ترافيك، شهرسازي و مترو...)

2- كميسيون فرهنگي، اجتماعي و زيست‌شهري (خدمات شهري، زيست‌محيطي، اجتماعي و فرهنگي،‌ تفريحي ورزشي و امور جوانان)

3- كميسيون اقتصادي، حقوقي، اداري و برنامه و بودجه (طرح و برنامه، اقتصادي - امور مالي، محاسبات و بودجه درآمدهاي شهرداري، تشكيلات، امور حقوقي، اداري، آموزش و قراردادها)

ماده 24- رئيس شورا مكلف است كليه طرح‌ها و لوايح را كه به شورا تقديم مي‌شود در اولين فرصت در جلسه علني شورا اعلام و به كميسيون‌­هاي مربوطه و ساير اعضاء ارجاع نمايد. هم‌زمان يك نسخه از طرح­‌ها براي اطلاع شهرداري و دستگاه‌هاي ذي­‌ربط با تشخيص هيئت رئيسه شورا ارسال مي‌گردد.

تبصره 1- لوايح و طرح‌هايي كه جنبه‌هاي مختلف داشته و علاوه بر كميسيون اصلي به كميسيون‌هاي ديگري هم ارتباط پيدا نمايد از طرف رئيس شورا پس از مشخص نمودن كميسيون اصلي و فرعي و مواد مربوطه به كميسيون­‌هاي فرعي به كميسيون‌هاي مربوط ارجاع مي‌شود. كميسيون‌هاي فرعي ظرف ده روز گزارش خود پيرامون قسمت‌هاي مربوط را تهيه و به كميسيون اصلي ارسال مي‌نمايد. اين مدت با موافقت كميسيون اصلي تا ده روز ديگر قابل تمديد است تا مجموعاً به انضمام گزارش كميسيون اصلي براي طرح در جلسه علني شورا تقديم گردد.

تبصره 2- در شورا گزارش كميسيون اصلي قرائت مي­‌گردد و در مواردي كه نظرات كميسيون فرعي با مصوبات كميسيون اصلي متفاوت باشد و در هر مورد مانند پيشنهادهاي اصلاحي نخست منشي كميسيون فرعي توضيح داده و سپس موافق و مخالف مذاكره نموده و در آن مورد رأي‌گيري مي‌شود.

تبصره 3- هر طرح پيشنهادي از جانب اعضاء مي‌بايستي حداقل سه امضاء داشته باشد و با قوانين و مقررات موضوع مغايرت نداشته باشد.

ماده 25- هر طرح و يا لايحه‌اي كه به كميسيون ارجاع مي‌شود گزارش رد و يا تصويب، تغيير و يا تكميل آن بايد در ظرف مدتي كه از طرف رئيس شورا با توافق كميسيون مربوطه معين و اعلام مي‌شود و حداكثر آن بيش از يك ماه از تاريخ وصول به دفتر كميسيون نخواهد بود به شورا داده مي‌شود.

تبصره 1- ملاك تاريخ وصول ثبت در دفتر كميسيون است.

تبصره 2- در صورت تخطي كميسيون از تاريخ مورد نظر حداقل سه تن از اعضاي شورا و يا شهرداري يا دستگاه ذي‌ربط حق دارد از شورا تقاضا نمايد كه آن را در دستور جلسه قرار دهد و حق تقدم طبق ماده مربوطه به دستور هفتگي شورا تعيين خواهد شد.

تبصره 3- پيرامون لوايح و طرح‌هاي مفصل با موافقت و هماهنگي هيئت رئيسه و كميسيون مربوطه اين مدت تمديد خواهد شد. اين تمديد به هر حال نبايد بيش از يك مرتبه و طولاني‌تر از 2 ماه باشد، مگر با موافقت رئيس شورا.

تبصره 4- گزارش كميسيون‌ها در طرح‌هاي عادي بايد حداقل 72 ساعت و در مورد طرح‌هاي فوريت‌دار حداقل 48 ساعت قبل از موقع طرح در شورا طبع و بين اعضاي شورا توزيع شود.

ماده 26- هر ماه گزارش كارهاي كميسيون‌ها به هيئت رئيسه شورا داده مي‌شود تا با نصب خلاصه آن در تابلوي اعلانات و يا تكثير به اطلاع ديگر اعضاء رسانده شود.

ماده 27- تمامي اسناد و اوراق مربوط به امور كميسيون‌ها و صورت مذاكرات كميسيون‌ها در محل دبيرخانه كميسيون بر اساس آيين‌نامه طبقه‌بندي اسناد نگهداري مي‌شود و انتقال آنها به بيرون ممنوع است.

ماده 28- تمامي مذاكرات در جلسه شورا علني و قابل انتشار و پخش براي افكار عمومي است و يك نسخه كامل از صورت مذاكرات شورا نزد اداره قوانين شورا بايگاني خواهد شد. حضور مستمع با نظر رئيس شورا مجاز خواهد بود.

تبصره - در صورت تقاضاي كتبي شهردار و نيز فرماندار و يا بخشدار ذي‌ربط و موافقت اكثريت مطلق اعضاء حاضر شورا مي‌تواند جلسه غيرعلني تشكيل دهد.

كميسيون‌هاي خاص و مشترك

ماده 29- در مورد لوايح و طرح‌هايي كه ارتباط اساسي آن با كميسيون معيني روشن نباشد و جنبه‌هاي مختلف داشته باشد هيئت رئيسه مي‌تواند كميسيون موقت خاصي كه افراد آن از طرف كميسيون‌هاي مربوطه انتخاب شوند تشكيل دهد تا طرح و لايحه ارجاعي را مطالعه و بررسي نمايند. اين كميسيون‌ها نيز مانند ديگر كميسيون‌ها از ميان اعضاي خود يك رئيس، يك نائب رئيس و يك منشي انتخاب خواهند كرد.

تبصره 1- در صورتي كه طرح‌ها و لوايح به دو كميسيون ارتباط اساسي داشته باشد هيئت رئيسه كميسيون مشترك تشكيل خواهد داد.

تبصره 2- به پيشنهادات واصله به كميسيون‌ها در صورتي كه مرتبط با شهرداري باشد با حضور شهردار و يا نماينده وي كه بدون حق رأي و براي اداي توضيحات در جلسات شركت مي‌كند رسيدگي خواهد شد.

ماده 30- در مورد مسائل مهم و حساس كه براي شهر تهران پيش‌ مي‌آيد، كميسيون ويژه‌اي براي رسيدگي و گزارش ضرورت پيدا مي‌كند به پيشنهاد 5 نفر و تصويب شورا، كميسيون ويژه‌ تشكيل مي‌شود و اعضاي آن بين 3 تا 5 نفر مستقيماً در جلسه علني توسط اعضاء با رأي مخفي به اكثريت نسبي انتخاب خواهند شد.

فصل چهارم - مبحث اول - جلسات رسمي شورا و لزوم حضور اعضا

ماده 31- اعضاي شورا بايد در روزي كه قبلاً براي تشكيل جلسه علني شورا معين مي‌شود در جلسه حاضر شوند و منتهي تا 15 دقيقه پس از وقت تعيين‌شده براي جلسه در تالار جلسه علني كه از اين تاريخ تالار شورا ناميده مي‌شود حضور يابند. در صورت تأخير بدون عذر موجه از طرف هيئت رئيسه توبيخ خواهند شد و نيز هر يك از اعضا كه بدون عذر موجه از جلسه غايب باشند، نامش از تريبون اعلام و در روزنامه درج خواهد شد.

تبصره 1- عضوي كه شش جلسه متوالي و يا دوازده جلسه غير متوالي از اوقات رسمي شورا و كميسيون را بدون عذر موجه (به تشخيص شورا) در يك سال غيبت نمايد موضوع براي سلب عضويت وي به هيئت حل اختلاف موضوع ماده 82 قانون شوراهاي اسلامي كشور ارجاع خواهد شد.

تبصره 2- در صورتي كه شورا به علت فوت و استعفا و يا سلب عضويت (اخراج) بيش از يك سوم مجموع اعضاي اصلي و علي‌البدل فاقد نصاب لازم براي تشكيل جلسه شود، بر اساس مفاد ماده 31 قانون شوراهاي اسلامي كشور عمل خواهد شد.

ماده 32- حداكثر مدت براي هر جلسه رسمي 4 ساعت است كه ممكن است يكسره و يا با فاصله تنفس باشد مگر در موارد ضروري به تشخيص رئيس و تصويب شورا. غائبين بعد از تنفس نيز مشمول مقررات مربوط به غيبت و تأخير خواهند بود.

ماده 33- اعضاي هيئت رئيسه و كميسيون‌هاي شورا بايد در ساعتي كه قبلاً براي تشكيل جلسات تعيين مي‌شود حاضر شوند و در صورت تأخير و يا غيبت بدون عذر موجه با تشخيص رئيس مربوطه بر طبق آيين‌نامه انضباطي جريمه خواهند شد.

مسئوليت مديريت جلسات علني شورا و عده حضار

ماده 34- تشكيل جلسات رسمي و علني و رعايت ترتيب مذاكرات و اجراي آيين‌نامه و حفظ نظم جلسه طبق اين آيين‌نامه به عهده رئيس جلسه است ولي در هر صورت بعد از اولين جلسه شورا به صورت عادي هر ماه دو بار در محل شورا تشكيل جلسه خواهد داد.

تبصره 1- شورا در صورت درخواست كتبي وزراي دولت، استاندار، فرماندار، بخشدار ذي‌ربط مشتمل بر زمان، دستور و ضرورت تشكيل جلسه موظف به تشكيل جلسه فوق‌العاده است. همچنين شورا مي‌تواند به درخواست كتبي شهردار و يا تشخيص خود به صورت فوق‌العاده تشكيل جلسه دهد.

تبصره 2- تشكيل جلسه فوق‌العاده از طرف شورا منوط به نظر هيئت رئيسه و يا تقاضاي مكتوب 5 تن از اعضاء و تصويب شورا خواهد بود.

ماده 35- تشخيص عده حضار به عهده منشي است كه در اول هر جلسه و قبل از اخذ آراء به وسيله رئيس جلسه بايد اعلام شود.

مذاكرات پيش از دستور و جلسات غير علني

ماده 36- در هر جلسه علني قبل از ورود به دستور، رئيس شورا مي‌تواند در مورد مسائل فوري روز كشور و شهر تهران مطالبي را كه آگاهي اعضاء از آن‌ها ضروري است حداكثر به مدت 15 دقيقه بيان كند. ولي اين مطالب بدون رأي شورا مورد بحث واقع نخواهد شد.

ماده 37- مذاكرات كامل هر جلسه علني با مصوبات ثبت و ضبط مي‌شود و انتشار آن در مطبوعات و رسانه‌هاي گروهي جهت اطلاع عامه بلااشكال است.

مبحث دوم - دستور جلسات و حد نصاب رأي‌گيري و نطق‌هاي پيش از دستور

ماده 38- دستور هفتگي شورا بايد به ترتيب وصول لوايح و طرح‌ها از كميسيون‌ها از طرف هيئت رئيسه شورا تهيه و پس از طبع و توزيع بر لوحه مخصوص نصب شود. لوايح و طرح‌هاي اولويت‌دار به تقاضاي 5 نفر از اعضاء و يا هيئت رئيسه خارج از ترتيب وصول در دستور هفتگي شورا قرار مي‌گيرد. در صورت تعدد تقاضاها تشخيص اولويت با هيئت رئيسه خواهد بود.

تبصره - طرح‌ها و لوايح فوريت‌دار از اين قاعده مستثني هستند و تابع ماده مربوطه‌اند.

ماده 39- در هر جلسه رسمي حداكثر دو نفر از اعضاء بر اساس نوبت ليست هيئت رئيسه مي‌توانند حداكثر به مدت ده دقيقه براي هر نفر، مطالب خود را قبل از دستور به اطلاع شورا برسانند.

تبصره 1- تهيه ليست ناطقين پيش از دستور ماهيانه و به قيد قرعه توسط هيئت رئيسه تعيين مي‌شود.

تبصره 2- هر يك از ناطقين پيش از دستور مي‌توانند تمام و يا حداقل 5 دقيقه از حق خود را به نفر ديگري واگذار نمايند.

مبحث سوم - مقررات مربوط به مذاكرات جلسه علني شورا

ماده 40 - موضوعاتي كه طبق دستور در جلسه علني شورا مطرح مي‌شود بايد از يك ساعت قبل از موقع انعقاد جلسه در ورقه مخصوصي خارج از تالار مردم نصب شود و مخالفين و موافقين در آن ثبت نام نمايند. به ترتيب به ازاء هر نفر موافق يك نفر مخالف نيز حق صحبت به ميزان برابر و به مدتي كه رئيس شورا تعيين مي‌نمايد خواهد داشت. در صورتي كه مخالف يا موافقي ثبت نام نكرده باشد، اعضاي مخالف و موافق مي‌توانند در جلسه نوبت بگيرند و منشي نام آن‌ها را به ترتيب ثبت خواهد كرد.

تبصره 1- اگر مخالفي وجود نداشت، موافق نمي‌تواند صحبت كند.

تبصره 2- اگر موافقي وجود نداشت، مخالفين مي‌توانند به ترتيب صحبت كنند.

تبصره 3- منشي اسامي اعضائي كه مي‌خواهند صحبت كنند به ترتيب وصول (كتبي يا شفاهي) ثبت و به رئيس مي‌دهد.

تبصره 4- در صورتي كه اصل طرح و يا لايحه‌اي مخالف نداشته باشد غير از نماينده شهرداري و يا منشي كميسيون مربوطه به عنوان موافق كسي صحبت نخواهد كرد.

تبصره 5- مخالف و موافق بايد در موضوعي كه در دستور است صحبت كنند. و در صورتي كه به جاي طرح يا لايحه، گزارش كميسيوني در دستور قرار دارد، مخالف و موافق بايد راجع به گزارش كميسيون صحبت كنند.

ماده 41- هر گاه هنگام بحث درباره لوايح، هيئت رئيسه لازم بداند مي‌تواند به مسئولين اجرايي اجازه دهد به جاي نماينده شهرداري سخن بگويند.

ماده 42- ناطقين نبايد از موضوع مورد بحث خارج شوند در غير اين صورت رئيس جلسه به آن‌ها تذكر خواهد داد و در صورت دو نوبت تذكر خروج از موضوع، دفعه سوم رئيس جلسه مي‌تواند ناطق را از ادامه نطق منع كند.

تبصره - قطع كلام ناطق و عدم رعايت سكوت از جانب ديگر اعضاي شورا و هرگونه تهمت و توهين و ايرادگيري شخصي يا حركتي كه موجب بي‌نظمي جلسه شود ممنوع است و مرتكب مشمول مجازات مندرج در آيين‌نامه انضباطي خواهد گرديد و رئيس شورا مسئول جلوگيري از اين قبيل تخلفات است.

ترتيب و مدت نطق

ماده 43- ترتيب و مدت نطق به شرح ذيل است:

الف - مدت نطق براي استيضاح شهردار يك ساعت.

ب - براي مجموع اظهارات مخالفين و يا مجموع موافقين در مورد اصل هر لايحه و طرح و نيز براي توجيه لوايح و طرح‌ها و توضيحات منشي كميسيون و نماينده شهرداري 45 دقيقه.

ج - حداكثر صحبت موافقين و مخالفين در اصل طرح‌ها و لوايح در موافقت و يا مخالفت، ده دقيقه و در جزئيات 5 دقيقه خواهد بود.

د - سؤال از شهردار حداكثر 15 دقيقه.

ه - تقاضاي كفايت مذاكرات و پيشنهاد مسكوت‌ماندن و افزايش مدت شور براي يك لايحه، طرح و پيشنهاد در جلسه علني رأي‌گيري به عمل مي‌آيد و بلافاصله توسط رئيس جلسه به اجرا گذاشته خواهد شد. (يك مخالف و يك موافق هر كدام 5 دقيقه)

و - براي مذاكره در باب كليات لايحه بودجه ساليانه شهرداري تهران جمعاً 4 ساعت و براي هر ناطق 20 دقيقه و براي متمم بودجه و يك دوازدهم 2 ساعت و براي هر ناطق 10 دقيقه.

ز - در صورت توهين به مقام اجرايي و يا يكي ديگر از اعضا در همان جلسه يا در جلسه بعد بدون رعايت نوبت به او تا 10 دقيقه اجازه نطق و دفاع از خود داده خواهد شد.

ح - براي طرح لوايح و طرح‌هاي فوريت‌دار براي توضيح، مخالفت و موافقت و فوريت هر كدام 15 دقيقه.

ماده 44- رئيس جلسه قبل از ختم هر جلسه روز و ساعت تشكيل و دستور جلسه بعد را اعلام مي‌نمايد.

ماده 45- در صورت تشنج و بي‌نظمي در جلسه شورا، رئيس، جلسه را به مدت 15 دقيقه به عنوان تنفس تعطيل مي‌نمايد. و در صورت بروز بي‌نظمي مجدد، جلسه را ختم و آن را به روز ديگري موكول مي‌نمايد.

ماده 46- در صورتي كه عضوي خود را متعهد و ملزم به حفظ حيثيت شورا و رعايت نظم و نوبت و اجراي آيين‌نامه داخلي نداند از طرف رئيس و هيئت رئيسه، به ترتيب مورد تذكر شفاهي، اخطار قرار مي‌گيرد و در نهايت با او مطابق آيين‌نامه انضباطي رفتار خواهد شد.

فصل ششم () - حضور شهردار و ساير مسئولين ذي‌ربط، نحوه شور لوايح و طرح‌ها

ماده 47- مسئولين عالي‌رتبه اجرايي و قضايي، نمايندگان شهر تهران در مجلس شوراي اسلامي، شهردار حق حضور در جلسات علني شورا را دارد و در صورتي كه() شورا لازم بداند بر اساس حدود اختيارات و وظايف شوراي شهر حضور خواهد يافت.

ماده 48- لوايحي كه از طرف شهرداري به شورا پيشنهاد مي‌شود بايد اولاً داراي موضوع و عنوان مشخص باشد و ثانياً دلايل لزوم تهيه و پيشنهاد آن در مقدمه لايحه به طور وضوح درج شود و ثالثاً داراي موادي متناسب با اصل موضوع و عنوان لايحه باشد و به امضاي شخص شهردار رسيده باشد.

تبصره - در موقع طرح لوايح و يا پيشنهاد مرتبط با شهرداري بايد شهردار و يا معاون مربوطه به تناسب موضوع در جلسه علني و كميسيون مربوطه حضور داشته باشند و همراه داشتن تعدادي مشاور و كارشناس در جلسه بلامانع است.

ماده 49- طرح‌ها، پيشنهاداتي است كه با امضاي حداقل 3 نفر از اعضاي شورا به هيئت رئيسه داده مي‌شود و پس از اعلام وصول و قرائت عنوان آن توسط رئيس و يا منشي در همان جلسه به كميسيون مربوطه ارجاع مي‌شود.

تبصره - اعضاي شورا و يا شهرداري نمي‌توانند يك لايحه و يا يك طرح را كه بيش از يك ماده دارد به عنوان ماده‌واحده پيشنهاد و تقاضاي تصويب نمايند و در صورتي كه طرح يا لايحه مشتمل بر بيش از يك ماده باشد بايد مواد و تبصره‌ها جزء به جزء طرح و مورد شور قرار گيرد.

ماده 50- امضاءكنندگان طرح‌ها حق دارند در كميسيون‌هاي مربوطه كه طرح آن‌ها مطرح است براي اداي توضيح حاضر شوند و كميسيون تاريخ بحث پيرامون طرح را به امضاء‌كنندگان اعلام مي‌نمايد.

تبصره - امضاء‌كنندگان طرح‌ها پس از اعلام وصول طرح توسط هيئت رئيسه حق استرداد امضاي خود را ندارند و غيبت بعضي امضاء‌كنندگان مانع اعلام طرح در جلسه علني شورا نخواهد بود.

ماده 51- قبل از طرح هر لايحه در جلسه علني شورا، از طريق هيئت رئيسه به شهردار رسماً اطلاع داده مي‌شود تا يكي از ايشان در جلسه علني حضور يابند و مذاكرات در حضور او به عمل آيد و حق دارد اظهار عقيده كند.

تبصره - مسئولين مربوطه در صورت اطلاع و عدم حضور بدون عذر موجه، از طريق رئيس شورا مورد مؤاخذه قرار خواهند گرفت.

ماده 52- به طور كلي تمام لوايح و طرح‌ها اعم از عادي، لوايح بودجه و تفسير مصوبات شورا نياز به كميسيون بررسي‌كننده دارد و يك شوري خواهد بود مگر بنا به تشخيص هيئت رئيسه لزومي داشته باشد تا يك طرح يا لايحه به صورت دو شوري (در كليات و جزئيات) مورد رسيدگي قرار گيرد.

ماده 53- موقعي كه گزارش كميسيون‌هاي مربوطه در خصوص لايحه يا طرحي در جلسه علني شورا مطرح مي‌گردد ابتدا كليات آن مورد مذاكره قرار مي‌گيرد و پس از اينكه نسبت به اصل آن رأي‌گيري به عمل آمد در صورت موافقت شورا، پيشنهادهاي كتبي واصله به هيئت رئيسه نسبت به هر يك از مواد و هم‌چنين مواد الحاقيه و پيشنهادهاي اصلاحي مورد بحث و مذاكره قرار گرفته و به ترتيب نسبت به جزئيات آن طرح و يا لايحه و مواد و تبصره‌ها رأي‌گيري به عمل مي‌آيد.

تبصره 1- چنانچه طرحي در كميسيون رد شده باشد به هنگام طرح گزارش رد، يك نفر از اعضاي امضاءكننده نيز مي تواند در دفاع از طرح صحبت كند.

تبصره 2- گزارش كميسيون در غيبت منشي، توسط رئيس كميسيون ارائه خواهد شد.

ماده 54- براي هر پيشنهاد، 5 دقيقه وقت توضيح در نظر گرفته مي‌شود و پس از توضيحات به ازاي هر نفر موافق يك نفر مخالف نيز حق صحبت به ميزان برابر و به مدتي كه رئيس شورا تعيين مي‌نمايد خواهد داشت و سپس در صورت لزوم منشي كميسيون و يا نماينده شهرداري توضيح خود را پيرامون پيشنهاد ارائه شده مطرح و نسبت به اصل آن رأي‌گيري به عمل مي‌آيد.

تبصره - پيشنهاد حذف بر ديگر پيشنهادها اولويت دارد.

ماده 55- در صورتي كه پيشنهادهاي ارائه‌شده مشابه باشند به تشخيص هيئت رئيسه، فقط پيشنهاد جامع‌تر مطرح خواهد شد.

ماده 56- پس از رأي‌گيري در كليات و جزئيات لازم است پيرامون كليات و جزئيات لايحه و با طرح تصويب شده رأي‌گيري نهايي به عمل آيد. در صورتي كه در رأي‌گيري نهايي، رأي لازم كسب نگردد آن طرح يا لايحه به كميسيون مربوطه ارجاع مي‌گردد تا نواقص آن برطرف شود. (شور نهايي)

ماده 57- هنگام بحث نسبت به هر ماده هرگاه پيشنهاد حذف تمام يا قسمتي از ماده يا رفع ابهام از آن بشود پس از توضيح پيشنهاد دهنده و اظهارات يك مخالف و يك موافق نسبت به پيشنهاد اخذ رأي به عمل خواهد آمد.

تبصره 1- اگر پيشنهاد حذف مربوط به يكي از مواد آيين‌نامه داخلي شورا باشد رأي دو سوم اعضاي اصلي شورا لازم است تا تصويب شود.

تبصره 2- مسئولان شهرداري كه در رابطه با لايحه‌اي به شورا مي‌آيند بايد از لايحه شهرداري دفاع نمايند.

شور در لايحه بودجه و قراردادها

ماده 58- تمامي لوايح بودجه اعم از بودجه كل، چند دوازدهم و يا متمم آن يك شوري بوده و در هنگام طرح‌ آن، جلسات علني شوراي شهر بلا انقطاع در كليه ايام هفته به جز ايام تعطيل رسمي و جمعه روزي حداقل 4 ساعت منعقد مي‌باشد و تا زماني كه مذاكره و شور پايان نيافته و رأي شورا اخذ نشده است از دستور خارج نمي‌شود و هيچ لايحه و طرح ديگري مطرح نمي‌شود.

تبصره 1- شهرداري مي‌بايستي بودجه كل پيشنهادي سال آينده را تا قبل از پانزدهم آذرماه سال جاري به شورا تقديم نمايد و شورا حداكثر تا اول بهمن‌ بودجه را تصويب و ابلاغ خواهد كرد. بودجه شهرداري شامل بودجه مؤسسات و ساير سازمان‌هاي وابسته خواهد بود.

تبصره 2- شوراي شهر مي‌تواند در قالب بودجه ساليانه تا سقف معيني از تعهدات شهرداري را به شهردار تفويض نمايد.

فصل هفتم - ترتيب تقدم لوايح و طرح‌ها و مسكوت ماندن آن‌ها

ماده 59- لوايح و طرح‌ها بر (سه) قسم است: عادي، فوري و دو فوري.

لوايح و طرح‌هاي فوري آن است كه پس از تصويب فوريت آن در جلسه علني شورا بلافاصله در اولين جلسه علني بعدي در دستور كار شورا قرار خواهد گرفت و نقطه نظرات كميسيون‌ها و اعضاي شورا در همان جلسه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. ليكن لوايح و طرح‌هاي عادي پس از اعلام وصول به كميسيون‌ها‌ي مربوطه ارجاع مي‌گردد. طرح ها و لوايح فوريت‌دار در همان جلسه وصول مورد تصويب قرار مي‌گيرد.

تبصره 1- جهت رسيدگي به طرح‌هاي فوريت‌دار پس از تشكيل اولين جلسه رسمي پس از وصول روزهايي هم كه شورا جلسه رسمي ندارد جلسه علني تشكيل مي‌دهد تا لايحه و يا طرح به تصويب نهايي برسد.

تبصره 2- طرح‌ها و لوايح فوريت‌دار به محض وصول در همان جلسه موجب تغيير دستور كار جلسه شده و بلافاصله با حضور شهردار بررسي آن آغاز مي‌شود.

تبصره 3- فوريت يك طرح يا لايحه نيازمند تصويب اكثريت مطلق حاضرين جلسه علني و فوريت يك طرح يا لايحه محتاج تصويب دو سوم اعضاي حاضر در جلسه است.

تبصره 4- تقاضاي فوريت در حكم تقاضاي تغيير دستور جلسه است. و اعضاي شورا تلاش خواهند داشت حتي‌الامكان از تصويب فوريت طرح‌ها و لوايح كه منجر به كاهش بار كارشناسي و تخصصي طرح‌ها و لوايح مي‌گردد پرهيز نمايند.

تبصره 5- در صورت رد تقاضاي فوريت، طرح‌ها و لوايح به صورت عادي به كميسيون‌ها ارجاع خواهد شد.

تبصره 6- تقاضاي سلب فوريت براي هر لايحه و يا طرح در طول مذاكره تنها براي يك‌بار امكان‌پذير است.

ماده 60 - اعضاي شورا حق دارند با پيشنهاد حداقل 3 نفر كتباً تقاضاي مسكوت‌ماندن طرح يا لايحه واصل‌شده به شورا را نمايند.

در اين قبيل موارد پس از توضيح يكي از پيشنهاد دهندگان به مدت پنج دقيقه و پاسخ آن از طرف يك مخالف به مدت 5 دقيقه رأي گرفته مي‌شود.

تبصره - تقاضاي مسكوت‌ماندن براي هر لايحه و طرح فقط براي يك مرتبه ممكن است به عمل آيد.

ماده 61- اخطار راجع به منافي‌بودن لوايح و طرح‌ها با قانون اساسي و مقررات جاري و يا آيين‌نامه داخلي شورا بر اظهارات ديگران مقدم است و مذاكرات در موضوع اصلي را متوقف مي‌كند. (حداكثر ظرف مدت پنج دقيقه)

تبصره - اعضاي شورا در صورتي كه تخلف نسبت به اجراي آيين‌نامه داخلي شورا را مشاهده نمايند حق دارند بلافاصله مورد تخلف را با استناد به ماده مربوطه بدون خروج از موضوع حداكثر ظرف پنج دقيقه تذكر دهند.

فصل هشتم - اقسام اخذ رأي

ماده 62- اخذ رأي در شورا به سه طريق انجام مي‌گيرد.

1- با بالا بردن دست (تعداد آراي موافقين و مخالفين مهم است و امتناع نداريم)

2- رأي‌گيري علني با ورقه (افرادي كه رأي مخالف و موافق و ممتنع داده‌اند مهم است)

3- رأي‌گيري مخفي با ورقه ( شخصيت رأي‌دهندگان نبايد آشكار شود)

ماده 63- به طور كلي رأي‌گيري در جلسات شوراي شهر با بالابردن دست است مگر در مواردي كه آيين‌نامه طريق خاص ديگري پيش‌بيني كرده و يا هيئت رئيسه پيشنهاد كند.

ماده 64- در مواردي كه اخذ رأي علني با ورقه الزامي است ترتيب اخذ رأي به گونه‌اي است كه هر عضو داراي سه‌ نوع كارت سفيد و كبود و زرد است كه اسم عضو روي آن چاپ شده است. كارت سفيد علامت قبول و كارت كبود علامت رد و كارت زرد علامت امتناع است. عدم شركت در رأي‌گيري نيز ممتنع به حساب مي‌آيد.

تبصره - اسامي موافقين و مخالفين و ممتنعين بدون اينكه در جلسه علني قرائت شود در مشروح مذاكرات شورا ثبت مي‌شود.

ماده 65- در مواردي كه انتخاب اشخاص براي پذيرش مسئوليت و سمتي مطرح باشد و يا رأي اعتماد به شهرداري و يا هنگامي كه 5 نفر از اعضاي حاضر در جلسه اخذ رأي مخفي با ورقه را كتباً تقاضا نمايند، رأي‌گيري مخفي با ورقه به عمل خواهد آمد.

تبصره 1- رأي افراد تنها در قالب موافق و مخالف نوشته شده و بدون هيچ‌گونه مشخصات در گلدان ريخته خواهد شد.

تبصره 2- هر گونه تلاش براي كشف هويت رأي‌دهندگان تخلف از آيين‌نامه تلقي مي‌شود.

تبصره 3- انتخاب هيئت رئيسه، رؤساي كميسيون‌ها و منشي‌ها با رأي مخفي و با ورقه به عمل خواهد آمد.

ماده 66- در موارد زير اخذ رأي با بالا بردن دست حتمي است و به هيچ طريق ديگري عمل نخواهد شد.

1- در تفسير و توضيح يكي از مواد آيين‌نامه كه مورد اختلاف باشد.

2- مطالبي كه در جلسه قرائت و تقاضاي بحث در آن شود و كليه دستورات عادي جلسه علني.

3- تغيير دستور

4- كفايت مذاكرات

5- مسكوت‌ماندن

6- حق تقدم در دستور

7- در فوريت طرح‌ها و لوايح

8- تمديد مدت نطق

9- ورود مطلبي در دستور

تبصره - در صورت تعارض دو تقاضاي رأي علني و مخفي با رأي‌گيري با بالا بردن دست نتيجه مشخص مي‌شود.

ماده 67- در كليه موارد نتيجه رأي شورا بايد به وسيله رئيس اعلام گردد.

ماده 68- به مجرد اعلام اخذ رأي، تعداد حاضران در جلسه توسط رئيس از بلندگوي هيئت رئيسه اعلام مي‌شود و بلافاصله رأي‌گيري به عمل مي‌آيد.

ماده 69- كليه انتخابات اعم از فردي و جمعي در جلسات شورا و كميسيون‌ها به جز مواردي كه در اين آيين‌نامه حد و نصاب برايش تعيين‌شده، به اكثريت نسبي است.

فصل نهم - مبحث اول - معرفي شهردار تهران و رأي اعتماد

ماده 70- شوراي شهر تهران بلافاصله پس از شروع هر دوره طي اطلاعيه‌اي از عموم اهالي تهران، گروه‌هاي سياسي، صنفي، تخصصي، صاحب‌نظران، مديران و كاركنان شهرداري، ارباب جرايد و مطبوعات، دولت مردان روشنفكران و گروه‌هاي اجتماعي مي‌خواهد تا افرادي را به منظور تصدي‌گري شهرداري تهران معرفي نمايند.

تبصره - اين افراد مي‌بايستي به اعضاي شوراي شهر و يا دبيرخانه شوراي شهر معرفي گردند و توانايي‌ها و برنامه‌هايشان براي اداره شهر تهران به صورت خلاصه بيان گردد. (حداكثر يك هفته)

ماده 71- افرادي كه صلاحيت عمومي‌شان پس از جلب موافقت خودشان توسط پنج نفر از اعضاي شوراي شهر مورد تأييد قرار گيرند به عنوان نامزد احراز پست شهرداري تهران معرفي خواهند شد.

تبصره 1 هريك از اعضا شورا حداكثر مي‌توانند سه نفر را از ميان واجدين شرايط براي احراز پست شهرداري تهران معرفي نمايند.

ماده 72- شوراي شهر تهران طي جلسات علني پي در پي به مطالعه، نقد و بررسي برنامه‌هاي نامزدها خواهد پرداخت و ضمن دعوت از نامزدها در جلسات علني، فرصت لازم جهت پاسخگويي و اظهارنظر به ايشان خواهد داد. تنظيم وقت جلسه براي صحبت نامزدها به عهده هيئت رئيسه خواهد بود.

ماده 73- پس از پايان مذاكرات اعضاي شوراي شهر پيرامون برنامه‌هاي نامزدها و استماع بيانات ايشان، شوراي شهر تهران با رأي مخفي با ورقه به هر يك از نامزدها و برنامه‌هايش رأي اعتماد خواهد داد. هر يك از اعضاي شوراي شهر مي‌تواند به 4 نفر از نامزدهاي پست شهرداري رأي مثبت (اعتماد) بدهد. در صورتي كه يك نفر از ميان آنان حائز اكثريت مطلق آراء گردد به عنوان شهردار معرفي خواهد شد. در غير اين صورت دو تن از نامزدهايي كه بالاترين ميزان رأي را كسب كرده باشند مجدداً در مورد آنان رأي‌گيري و نفر برگزيده با رأي اكثريت مطلق به عنوان شهردار انتخاب خواهد شد و طي اطلاعيه رسمي به مردم تهران معرفي خواهد گرديد.

تبصره 1- در صورتي كه در مرحله دوم نيز تعدادي از نامزدها داراي رأي مساوي باشند رأي‌گيري تا برگزيده‌شدن نفر اول ادامه خواهد داشت. در هر صورت مهلت انتخاب شهردار در شورا بيش از 10 روز طول نخواهد كشيد.

تبصره 2- در صورت لزوم حكم شهردار تهران توسط رئيس جمهور ابلاغ مي‌گردد.

تبصره 3- شهردار تهران و رئيس شوراي شهر تهران در جلسات هيئت دولت شركت خواهند كرد.

تبصره 4- شهردار تهران پس از مراسم تحليف رسماً كار خود را آغاز خواهد كرد.

مبحث دوم - تذكر و سؤال - استيضاح و عدم كفايت شهردار

ماده 74- چنانچه يك يا چند نفر از اعضاي شوراي شهر به عملكرد شهردار يا عمليات شهرداري اعتراض يا ايرادي داشته باشند ابتدا توسط رئيس شورا موارد را به صورت روشن به شهردار تذكر خواهند داد. در صورت عدم رعايت مفاد مورد تذكر، موضوع به صورت سؤال مطرح مي‌شود كه در اين صورت رئيس شورا سؤال را كتباً به شهردار اطلاع خواهد داد و حداكثر ظرف ده روز پس از ابلاغ، شهردار موظف به حضور در جلسه عادي يا فوق‌العاده شورا و پاسخ به سؤال مي‌باشد.

چنانچه شهردار از حضور استنكاف ورزيده يا پاسخ وي قانع‌كننده تشخيص داده نشود طي جلسه ديگري موضوع مجدداً به صورت استيضاح كه حداقل به امضاي يك سوم اعضاي شورا رسيده باشد، ارائه مي‌شود. فاصله بين ابلاغ تا تشكيل جلسه كه از طرف رئيس شورا تعيين خواهد شد حداكثر 10 روز خواهد بود. شورا پس از طرح سؤال يا سؤالات و جواب شهردار رأي موافق يا مخالف خواهد داد. در صورتي كه شورا با اكثريت دو سوم كل اعضاء رأي مخالف دهد شهردار از كار بركنار و فرد جديدي از سوي شورا انتخاب خواهد شد.

تبصره - در فاصله بين صدور رأي عدم اعتماد و بركناري شهردار و يا خاتمه خدمت شهردار تا انتخاب فرد جديد كه نبايد بيش از سه‌ماه به طول انجامد يكي از كاركنان شهرداري با انتخاب شوراي شهر عهده‌دار و مسئول اداره امور شهرداري خواهد بود.

ماده 75- در صورتي كه حداقل 5 نفر از اعضاي شوراي شهر تحقيق و تفحص را در هر يك از امور شهرداري لازم بداند درخواست خود را كتباً از طريق هيئت رئيسه شورا در جلسه علني شورا مطرح و نسبت به لزوم يا عدم لزوم آن رأي‌گيري به عمل خواهد آمد.

تبصره 1- تقاضاي تحقيق و تفحص خارج از نوبت در دستور كار شورا قرار مي‌گيرد.

تبصره 2- درخواست‌كنندگان يا متقاضيان تحقيق و تفحص 15 دقيقه فرصت خواهند داشت به صورت مستدل از تقاضايشان دفاع نمايند

تبصره 3- در صورت تصويب، كميسيون مشتركي مركب از كميسيون مربوطه به علاوه متقاضيان تحقيق و تفحص تشكيل مي‌شود كه كار خود را شروع و پس از حداكثر 15 روز نتيجه كار خود را به شورا ارائه خواهد كرد.

تبصره 4- گزارش كميسيون مشترك در جلسه شورا قرائت و به صورت مستقل منتشر مي‌شود.

تبصره 5- ارگان مورد تحقيق و تفحص، موظف است كليه مدارك و اطلاعات مورد نياز كميسيون را براي بررسي در اختيار قرار دهد.

فصل دهم - تعطيلات، مرخصي‌ها و نمايندگان شوراي شهر در مجامع ديگر

ماده 76- تعطيل ساليانه شورا حداكثر 30 روز است كه مدت و موقع آن با تشخيص شورا خواهد بود. علاوه بر آن هر يك از اعضاء مي‌توانند در مجموع از يك ماه مرخصي استحقاقي در طول سال با هماهنگي هيئت رئيسه برخوردار شوند.

تبصره 1- در صورت ضرورت رئيس شورا مي‌تواند با تقاضاي دو سوم اعضاء يا تقاضاي فرماندار يا بخشدار ذي‌ربط يا شهردار در اوقات تعطيلي با ذكر دليل شورا را به طور فوق‌العاده دعوت به تشكيل جلسه نمايد.

تبصره 2- استفاده از مرخصي ضروري و يا استعلاجي حداكثر يك ماه در سال (براي خانم‌ها حداكثر 3 ماه) و به تشخيص هيئت رئيسه خواهد بود.

تبصره 3- شركت در دعوت‌هاي رسمي دسته‌جمعي خارجي و يا مأموريت به خارج از كشور كه به دعوت مجامع خارجي صورت پذيرد تنها دو بار در سال و با هماهنگي هيئت رئيسه و موافقت شورا انجام شده و جزو مرخصي منظور نخواهد شد.

ماده 77- هر گونه نمايندگي از جانب شوراي شهر براي انجام مأموريت و يا شركت در ديگر شوراها و مجامع عمومي پس از پيشنهاد، مستلزم تصويب در جلسه علني شوراست و بيش از يك سال مدت نخواهد داشت.

تبصره 1- نمايندگان شورا موظفند گزارش كار خود را هر شش‌ماه كتباً به اطلاع هيئت رئيسه برسانند.

تبصره 2- اگر انتخاب نماينده در ارتباط با وظايف كميسيون‌ها باشد نياز به طرح در جلسه علني شورا ندارد.

تبصره 3- براي انتخاب نمايندگان شورا آراء نصف به علاوه يك حاضرين كافي است مگر در مواردي كه نصاب خاصي داشته باشد.

فصل يازدهم - نحوه استقرار مخبرين جرايد و تماشاچيان و مدعوين شورا

ماده 78- حفظ انتظام و امنيت شورا به عهده رئيس شوراست و هيچ مقام و قوه‌اي بدون اجازه رئيس شورا حق مداخله امنيتي و انتظامي در محوطه و محيط كار شوراي شهر تهران را ندارد.

ماده 79- مدعوين و مقاماتي كه مجاز به حضور در جلسات شوراي شهر هستند در صورت هماهنگي با رئيس مي‌توانند در جلسات علني حضور يابند.

تبصره - حضور كارشناسان و مسئولين مربوطه در كميسيون‌ها و كميته‌ها با هماهنگي رئيس كميسيون و كميته‌ها صورت خواهد پذيرفت.

ماده 80- ورود مخبرين جرايد و راديو تلويزيون و تماشاچيان در تمامي جلسات علني شورا مجاز است و با هماهنگي روابط عمومي شورا صورت خواهد پذيرفت و استقرار هر يك تنها در جايگاه پيش‌بيني شده مجاز مي‌باشد.

تبصره 1- نمايندگان مطبوعات در صورت داشتن كارت مخصوص قادر به انجام مصاحبه و تهيه گزارشات خبري خواهند بود و اقدامات آن ها نبايد مانع كار جلسات علني شورا شود.

تبصره 2- تماشاچيان بايد در تمام مدت جلسه ساكت باشند و از هرگونه اخلال خودداري نمايند. در غير اين صورت با دستور رئيس شورا، تالار جلسات را ترك خواهند كرد.

تبصره 3- هريك از اعضاء مي‌توانند براي هر جلسه حداكثر تا 5 نفر ميهمان داشته باشند كه در مكان تماشاچيان خواهند نشست.

تبصره 4- جايگاه اعضاي شورا و نحوه ترتيب صندلي‌ها به حكم قرعه هر 6 ماه يك بار توسط هيئت رئيسه تعيين و در دفتر مخصوص ثبت خواهد شد.

فصل دوازدهم - كميته‌هاي ناظر بر مناطق شهري

ماده 81- به منظور تسهيل در نظارت بر امور جاري شهر تهران و كنترل مديريت شهرداري در مناطق بيست گانه تهران، پنج كميته نظارتي بر مناطق تهران تشكيل و در هر كدام سه تن از اعضاي شوراي شهر تهران عضويت خواهند داشت. اين كميته‌ها مي‌توانند با هماهنگي شهرداران مناطق كميته‌‌هاي محلي تأسيس نمايند و در آن از معتمدين و افراد با نفوذ محلي دعوت نمايند تا در جلسات ماهيانه مشكلات هر منطقه و محلات آن را جمع‌بندي و به كميته‌هاي شوراي شهر ارسال نمايند. كميته‌هاي شورا مي‌توانند براي بازرسي و بررسي محلات و مطالعه فعاليت شهرداران مناطق و ادارات محلي و كنترل فعاليت‌هاي شهروندان در هر منطقه از كارشناسان و متخصصان و يا افراد محلي استفاده كنند.

كميته‌هاي پنج‌گانه شورا عبارتند از:

1- كميته شمال - شامل مناطق 1 و 2 و 3 و 4 و 7

2- كميته جنوب - شامل مناطق 16 و 17 و 18 و 19 و 20

3- كميته شرق - شامل مناطق 8 و13 و 14 و 15

4- كميته غرب - شامل مناطق 5 و 3 و 9 و 18 و 21 و 22

5- كميته مركز تهران - شامل مناطق 6 و 7 و 10 و 11 و 12

تبصره 1- كميته‌ها حداقل هفته‌اي يك بار جلسه داشته و به تناسب مسائل مطروحه از شهرداران منطقه دعوت به عمل خواهند آورد و ايشان موظف به حضور در كميته‌ها هستند.

تبصره 2- شهردار هر منطقه تعدادي از كارمندان اداره كل را در بخشي تحت عنوان دبيرخانه كميته منطقه‌اي (دبيرخانه شورا) سازمان خواهد داد تا مسئوليت امور اداري و تنظيم صورت جلسات كميته شورا را در آن محل به عهده گرفته و به انجام رساند.

تبصره 3- هر كميته يك كارشناس منطقه‌اي از ميان كارمندان ثابت شهرداري همان منطقه خواهد داشت كه تهيه صورت جلسات و بايگاني و پيگيري مصوبات را به عهده خواهد داشت.

تبصره 4- هر كميته موظف است گزارش نظارتي خود را هر سه‌ماه يك بار به هيئت رئيسه بدهد.

تبصره 5- گزارش هر كميته توسط هيئت رئيسه تكثير و در اختيار ديگر اعضاء قرار مي‌گيرد.

تبصره 6- طرح‌ها و گزارشات كميته‌ها توسط هيئت رئيسه به كميسيون‌هاي مربوطه ارسال مي‌گردد.

فصل سيزدهم - وظايف و مسئوليت اعضاي هيئت رئيسه و ادارات شورا

ماده 82- رئيس شورا و ساير اعضاي هيئت رئيسه در مورد انجام وظايف محوله در اين آيين‌نامه در برابر شورا مسئوليت مشترك داشته و نسبت به خود مبني بر اداره بي‌طرفانه شورا وفادارند. هرگاه حداقل 5 نفر از اعضاي شورا به كيفيت اداره جلسات و ايفاي وظايف رئيس و يا ساير اعضاي هيئت رئيسه معترض باشند و اعتراض خود را كتباً به هيئت رئيسه بدهند، اولين جلسه بعد شورا به صورت غير علني و رسمي تشكيل خواهد شد تا به اعتراض مكتوب رسيدگي نمايد.

مدت جلسه غيرعلني رسمي كه در آن به شكايت اعضاء از عملكرد هيئت رئيسه رسيدگي مي‌نمايد حداكثر 4 ساعت خواهد بود و در صورت پس نگرفتن اعتراض، هيئت رئيسه به ناچار بايد رأي اعتماد بگيرد. در صورت عدم رأي اعتماد به هيئت رئيسه و يا هر يك از اعضاي آن، مجدداً بر اساس همان روش انتخاب هيئت رئيسه عمل خواهد شد. در رأي‌گيري براي هيئت رئيسه و يا رئيس شورا جلسه علني شده و رأي‌گيري به صورت علني خواهد بود.

تبصره - رأي‌گيري براي استعفاء، بركناري و عزل و يا انتخاب اعضاي هيئت رئيسه در جلسات علني مجاز است ولي رأي افراد مخفي است.

ماده 83- كليه امور اداري شورا اعم از مالي، استخدامي و سازماني و غيره در همه حال به عهده هيئت رئيسه است كه بر طبق آيين‌نامه‌هاي خاص مصوب شورا تحت نظر رئيس اداره مي‌شود و نيز كليه احكام صادره اعم از ترفيع و اضافه و نقل و انتقالات كارمندان و كليه كاركنان شورا طبق بودجه مصوب بايد به امضاي رئيس شورا برسد و نيز كليه نامه‌هاي مربوطه به وظايف قانوني شورا چه از طرف كميسيون‌ها و چه از طرف ادارات با امضاي رئيس شورا يا اشخاصي كه از هيئت رئيسه و از طرف رئيس معين مي‌شود صادر مي‌گردد.

ماده 84- مراقبت در ضبط و تحرير صورت مذاكرات، طبع و توزيع آن، قرائت لوايح و طرح‌ها و پيشنهادات و تنظيم پيشنهادات وارده و تنظيم نطق اعضاء به عهده منشي هيئت رئيسه است.

ماده 85- وظايف رئيس شورا عبارت است از:()

1- اداره شوراي شهر - اداره جلسات رسمي دعوت از مقامات رسمي.

2- زمينه‌سازي براي تشكيل شوراي عالي استان و شوراي عالي استان‌ها.

3- استقرار و اداره دبيرخانه فعال تخصصي شوراي شهر و پيگيري مصوبات.

4- شركت در مجامع و شوراهايي كه مطابق قانون بر عهده وي گذاشته شده است.

5- برپايي جلسات مشترك ميان رؤساي كميسيون‌ها و كميته‌ها با شهردار تهران و ساير مسئولين ذي‌ربط.

6- مسئوليت امور اداري و مالي شورا

7- تعيين دستور جلسه،‌ زمان و نوع جلسه و اداره جلسات (عادي يا فوق‌العاده) شورا.

8- دعوت از مقامات موضوع ماده 11 قانون شوراهاي اسلامي كشور و ساير اشخاصي كه شورا ضرورت حضور آنها در جلسات شورا يا كميسيون‌هاي شورا را تشخيص دهد.

9- دعوت از اعضاء و تقسيم كار بين اعضاء و كميسيون‌هاي شورا.

10- پيگيري مصوبات شورا

11- معرفي نماينده يا نمايندگان شورا كه از بين اعضاي شورا انتخاب مي‌شوند به مسئولان اجرايي، نهادها و سازمان‌هاي مملكتي در زمينه‌هاي مختلف اجتماعي، فرهنگي، آموزشي، اقتصادي، عمراني جهت فراهم آوردن زمينه‌هاي همكاري در صورت درخواست آنان.

12- معرفي افراد مورد تأييد شورا براي انجام اقدام‌هاي مورد نياز و نظارت بر حسن اجراي بندهاي 3 و 8 ماده 71 قانون شوراهاي اسلامي كشور.

13- احكام مسئول و اعضاي دبيرخانه شورا كه از كاركنان شهرداري خواهند بود توسط رئيس شورا صادر خواهد شد.

14- رئيس شورا سخنگوي شوراست (مگر آنكه شورا عضو ديگري را تعيين كند) و مواضع و اطلاعات رسمي شورا توسط او (سخنگو) اعلام مي‌شود.

15- اجراي مفاد ماده 33 آيين‌نامه مالي شهرداري‌ها شامل ايجاد تعهد، تشخيص، تسجيل و صدور حواله در حدود اعتبارات مصوب شورا در صلاحيت رئيس شورا يا اعضايي است كه از طرف وي كتباً و به طور منجز اختيارات لازم به آن‌ها تفويض مي‌شود.

16- تأييد بودجه شورا كه توسط خزانه‌دار شورا بر اساس بودجه مصوب شورا از طريق درآمدهاي بودجه() شهرداري تأمين خواهد شد.

17- ابلاغ كتبي موارد اعتراض و ايراد اعضاء كه به صورت روشن و به رئيس شورا تقديم شده است به عنوان تذكر به شهردار و دريافت پاسخ كتبي يا شفاهي شهردار در خصوص تذكر ابلاغي و طرح آن در جلسه شورا.

18- كليه مكاتبات رسمي شورا با امضاي رئيس شوراست.

تبصره - نائب رئيس شورا در غياب رئيس شورا وظايف او را انجام مي‌دهد و در مقابل شورا مسئول است.

ماده 86- وظايف منشي يا منشيان شورا

1- تهيه و تنظيم دستور جلسات بر اساس پيشنهاد‌هاي واصله و پيشنهاد آن به رياست شورا براي تعيين وقت و دستور جلسات.

تبصره - روز و ساعت تشكيل جلسات با دستور كار شورا بايد حداقل 24 ساعت قبل به اعضاء ابلاغ شود.

2- تنظيم متن مذاكرات جلسات شورا و ثبت آن در دفتر مخصوص جلسات و حفظ و نگهداري آنها در محل شورا.

3- تهيه متن نامه‌هاي شورا، ثبت و شماره‌گذاري آن‌ها، تهيه آمار و اطلاعات، تهيه گزارش از عملكرد شورا براي ارائه به رئيس شورا، تهيه رونوشت مصوبات در اجراي ماده 78 قانون شوراهاي اسلامي كشور جهت اطلاع به فرماندار و شهردار و سازمان‌هاي ذي‌ربط با امضاي رئيس شورا.

4- انتشار صورت تأييد شده جامع درآمد و هزينه شش‌ماهه شهرداري و ارسال نسخه‌هايي از آن به وزارت كشور.

5- انتشار مقررات مصوب شورا كه برابر قانون بايد به اطلاع عموم مردم برسد.

ماده 87- وظايف خزانه‌دار شورا

1- انجام امور مالي و مسئوليت حسابداري شورا.

2- همكاري با رئيس شورا در تنظيم بودجه و اصلاح يا متمم آن.

3- تنظيم صورت مجلس تحويل و تحول اموال و دارايي‌هايي كه از طريق شهرداري در اختيار شورا قرار مي‌گيرد و امضاي آن‌ها به اتفاق رئيس شورا.

4- تنظيم صورت‌هاي مالي شورا.

5- بررسي صورتحساب ماهانه درآمد و هزينه تسليمي شهرداري موضوع ماده 79 قانون شهرداري و ارائه آن همراه با نظريه به جلسات شورا حداكثر ظرف يك هفته پس از دريافت صورت‌حساب.

6- مراقبت در حفظ و اداره و ثبت ابنيه و اموال و مؤسسات شورا و نظارت در اجراي بودجه و پرداخت‌ها و امضاي حوالجات و چك‌ها و كليه اسناد خرج كه بايد از صندوق شورا پرداخت شود.

تبصره - خزانه‌دار تا پانزدهم آذرماه هر سال بودجه سال بعد شورا را تهيه و پس از تصويب هيئت رئيسه منتهي تا اول آذرماه براي ارجاع به كميسيون مربوطه تقديم شورا مي‌نمايد. كميسيون پس از رسيدگي، گزارش آن را تا منتهي به 15 دي‌ماه براي رئيس و او براي شهردار مي‌فرستد تا در بودجه كل شهرداري سال آينده عيناً درج شود. اين بودجه پس از تصويب شورا در اختيار كارپردازي قرار خواهد گرفت.

فصل چهاردهم - حقوق اعضاي شوراي شهر - تفسير قوانين و آيين‌نامه

ماده 88- اعضاي شورا براي شركت در جلسات شورا حق حضور دريافت خواهند داشت و نحوه و ميزان حق حضور بر اساس بودجه مصوب شورا و طبق دستورالعملي است كه وزارت كشور تهيه و به تصويب هيئت وزيران خواهد رسيد. آن دسته از كاركنان دولت يا مؤسسات عمومي غيردولتي كه به عضويت شورا درآمده و به وجود تمام وقت آنان نياز ‌باشد مي‌توانند به عنوان مأمور به خدمت در شوراها انجام وظيفه نمايند. مدت عضويت جزء سوابق مرتبط خدمتي آنان محسوب مي‌شود و حقوق و مزاياي آنان برابر آخرين حكم استخدامي (يا برابر آنچه كه شورا در بودجه مصوب خود مقرر مي‌نمايد) از بودجه شورا پرداخت شده و در اين صورت مشمول دريافت حق حضور نخواهند بود.

تبصره- هزينه استخدام - يك مشاور و يك راننده براي هر يك از اعضاي شوراي شهر، و مجموع هزينه اياب و ذهاب، تحقيقات و مطالعات هر يك از اعضاء توسط شورا پرداخت مي‌گردد.

ماده 89- شرح و تفسير مقررات و مصوبات قبلي به عهده شوراي شهر است و مي‌تواند به صورت عادي و يا فوريت‌دار در دستور قرار گيرد و مورد مذاكره واقع شود.

تبصره - در هر تفسير تقاضاشده يك نفر مخالف و يك نفر موافق به مدت ده دقيقه صحبت خواهند كرد.

ماده 90- هر يك سال، كميسيون ويژه‌اي براي بررسي و اصلاح آيين‌نامه داخلي شورا تشكيل مي‌شود كه پنج عضو داشته و اعضاي آن مستقيماً در شورا انتخاب خواهند شد.

اين كميسيون پيشنهادات واصله و نقطه‌نظرات اعضاي خود را به صورت طرح اصلاح آيين‌نامه به شورا گزارش مي‌كند.

تبصره - گزارش كميسيون ويژه آيين‌نامه مقدم بر ديگر دستورات جلسه شوراست و بلافاصله بايد در دستور قرار گيرد.

فصل پانزدهم - دبيرخانه

ماده 91- به منظور تحقيق و پيگيري‌تقاضاهاي كميسيون‌‌ها و كميته‌ها و پيگيري مصوبات شورا واحدهاي حقوقي ويژه‌اي مركب از حقوق‌دانان زبده و كارشناسان خبره تحت عنوان اكيپ‌هاي بازرسي و تحقيق شوراي شهر تهران تشكيل مي‌شود. اداره اين اكيپ‌ها زير نظر هيئت رئيسه و با مسئوليت دبيرخانه خواهد بود.

ماده 92- دبيرخانه شوراي شهر تهران بر اساس نياز اداري شورا و كميسيون‌ها و هيئت رئيسه تشكيل و مسئول آن از اعضاي شورا و به حكم رئيس شورا تعيين مي‌شود. دبيرخانه، كارمندان و كارشناسان مورد نياز را استخدام كرده و در صورت لزوم اقدام به انتقال كارمندان از شهرداري به شوراي شهر خواهد كرد.

تبصره - شرح وظايف و چارت تشكيلاتي دبيرخانه طي آيين‌نامه جداگانه‌اي كه به تصويب شورا مي‌رسد ضميمه آيين‌نامه اجرايي شوراها خواهد بود.

ماده 93- هيچ يك از اعضاي شوراي شهر مستقيماً حق دخالت در امور پرسنلي و اداري شهرداري تهران را ندارند.

ماده 94- روزنامه همشهري، متعلق به شهرداري تهران از اين پس به عنوان ارگان رسمي شوراي شهر تهران فعاليت مطبوعاتي خود را ادامه خواهد داد.

ماده 95- اين آيين‌نامه در 95 ماده و 93 تبصره در جلسه شوراي اسلامي شهر تهران به تصويب رسيد و قابل اجراست.