توسعه ساختمان سبز و معماري پايدار در شهر تهران

مقدمه:
در راستاي ماده هشتاد (80) قانون تشكيلات، وظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي كشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375/03/01 و اصلاحات و الحاقات بعدي آن و با عنايت به قانون مديريت پسماند مصوب 1383 و آيين‌نامه اجرايي آن، قانون اصلاح الگوي مصرف انرژي مصوب 1389، قوانين برنامه پنج‌ساله سوم، پنجم و ششم توسعه اقتصادي ـ اجتماعي ـ فرهنگي كشور، قانون مديريت خدمات كشوري مصوب 1386، آيين‌نامه اجرايي صرفه‌جويي در مصرف انرژي در ساختمان مصوب 1396 هيئت وزيران، مصوبه «الزام شهرداري تهران به توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير در شهر تهران - ابلاغي به شماره 160/2055/5893 مورخ 1394/03/10»، برنامه پنج‌ساله سوم توسعه شهر تهران (1402-1398)، ماده (12) قانون رفع موانع توليد رقابت‌پذير و ارتقاء نظام مالي كشور مصوب سال 1394، آيين‌نامه اجرايي مديريت سبز موضوع بند (ز) ماده (38) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه كشور (تصويب نامه شماره 36637/ت 55490 مورخ 1398/3/30 هيئت وزيران) و با هدف ترويج و توسعه ساختمان سبز در شهر تهران با رعايت معيارهاي محيط زيستي شامل معماري پايدار، مديريت و بهينه‌سازي مصرف انرژي، مديريت آب، بازچرخاني آب و استفاده از آب باران، حفظ و توسعه فضاي سبز و نگهداري از درختان، استفاده از انرژي‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي تجديدپذير، كاهش توليد و تفكيك پسماند و مصالح پايدار و ايجاد بستر مناسب براي ترغيب سازندگان و مالكان ساختمان‌ها به رعايت ملاحظات محيط زيستي، افزايش آگاهي عمومي و مشاركت شهروندان در توسعه ساختمان سبز و جهت‌گيري ساختمان‌ها به اين مقوله، شهرداري تهران موظف به انجام اقدامات به شرح ذيل مي‌باشد:

ماده يكم (1):
معاني عبارات و اصطلاحات به كار رفته در اين مصوبه به شرح ذيل مي‌باشد:

الف) ساختمان سبز: به ساختماني اطلاق مي‌شود كه ضوابط خاص مكان‌يابي، طراحي سامانه‌هاي ساخت، اجراء، نگهداري، بهره‌برداري و بازيافت در آن به منظور آسيب‌رساني هرچه كمتر به طبيعت و تعامل با محيط پيراموني رعايت مي‌شود.

ب) معماري پايدار: رويكردي است كه به شرح تكنيك‌هايي در طراحي معماري مي‌پردازد كه همسو با نگرش‌هاي زيست‌محيطي مي‌باشد و با ايده احترام به طبيعت شكل گرفته است.

ج) گواهي ساختمان سبز: گواهي‌نامه ايست كه به ساختمان‌هايي اعطا مي‌گردد كه موارد الزامي و اختياري ساختمان سبز را در قالب يك سيستم امتيازدهي در صورت رسيدن به عدد لازم مطابق مدل ارزيابي ساختمان سبز رعايت كرده‌اند.

د) شاخص‌هاي ساختمان سبز: مطابق استاندارد ملي و بين‌المللي براي ساختمان‌ها شامل حوزه‌هاي نوآوري در طراحي، بهره‌وري آب، مكان پايدار، مصالح و منابع ،كيفيت محيط داخلي، سلامت و رفاه، انرژي، ضايعات، آب، حمل و نقل، آلودگي، مديريت، كاربري زمين و اكولوژي مي‌باشد.

ماده دوم (2):
شهرداري تهران موظف است:

1) نسبت به اجراي مديريت سبز در ساختمان‌هاي تحت پوشش خود سياست‌گذاري و اقدام نمايد و براي جهت‌گيري به سوي ساختمان سبز نسبت به بهينه‌سازي مصرف انرژي و توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير و تعيين رده انرژي اقدام و گواهي مميزي انرژي را دريافت نمايد. همچنين در جهت مديريت مصرف انرژي ابتدا وضعيت موجود ساختمان‌ها پايش، سپس بر اساس وضع موجود سهم انرژي‌هاي تجديدپذير در ساختمان هاي شهرداري را حداقل (10) درصد در هر سال افزايش داده و شناسنامه انرژي ساختمان‌هاي تحت پوشش را تهيه نمايد.

2) در حمايت از سرمايه‌گذاري در توسعه ساختمان سبز و پيش‌بيني مشوق‌هاي لازم براي سازندگان و مالكين ساختمان‌هايي كه ضوابط و الزامات محيط زيستي را رعايت مي‌كنند از جمله در نظر گرفتن بسته‌هاي تشويقي عوارض در اخذ عوارض ساخت و ساز و بازسازي و تقسيط پرداخت عوارض، حمايت از معرفي تجاري ساختمان‌هاي سبز، كاهش مدت زمان صدور پروانه ساخت، حمايت از توسعه سامانه‌هاي تجديدپذير در پشت بام يا ساير اجزاي ساختمان، برگزاري جشنواره و جايزه ساختمان سبز و معماري پايدار با همكاري بخش خصوصي و ساير موارد قابل اجرا و عملياتي بر اساس قوانين و مقررات و ضوابط اقدام نمايد.

تبصره:
شهرداري تهران دستورالعمل اجرايي اين بند را حداكثر دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه تهيه و ابلاغ نمايد.

3) بر اساس معيارها و استانداردهاي صدور گواهي ساختمان سبز از جمله معماري پايدار، مديريت و بهينه‌سازي مصرف انرژي، استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير، كاهش توليد و تفكيك پسماند، حفظ و توسعه فضاي سبز و نگهداري درختان، مديريت و بازچرخاني آب، استفاده از آب باران كه با هماهنگي وزارت راه و شهرسازي تعيين مي‌گردد نسبت به پايش، ارزيابي و سطح‌بندي ساختمان‌هاي سبز و تشكيل بانك اطلاعاتي ساختمان‌هاي سبز در شهر تهران اقدام نمايد.

4) در فرايند صدور پروانه در طراحي و احداث ساختمان‌ها يا تبديل ساختمان‌هاي موجود به ساختمان سبز به منظور تفكيك زباله در مبدا الزامات احداث اتاقك پسماند در ساختمان ها را مد نظر قرار دهد.

5) در راستاي بازيافت مصالح در ساختمان‌هايي كه در حال تعميرات و يا بازسازي هستند، ظرف مدت سه ماه از تاريخ لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه پسماندهاي كم‌حجم ساختماني را طي يك فرايند مشخص و با در نظر گرفتن تمهيدات و امكانات لازم و در قبال اخذ هزينه‌هاي مربوطه، جمع‌آوري، بازيافت و دفع اصولي نمايد.

6) ظرفيت‌هاي ترويجي، اطلاع‌رساني و آموزش جهت ارتقاء آگاهي شهروندان را در راستاي رعايت ضوابط و مقررات توسعه ساختمان سبز در شهر تهران از جمله معرفي مشوق‌ها، مشاوره و اهداي گياهان بومي و سازگار با شرايط در حفظ و توسعه فضاي سبز ساختمان‌ها، حمايت و مشاوره براي ايجاد بام سبز و ديواره سبز، آموزش به ساكنان در زمينه ويژگي‌هاي ساختمان سبز تامين نمايد.

7) به منظور ارتقاي كيفيت معماري ساختمان و منظر شهر تهران و همچنين جلب مشاركت معماران در جهت ترويج ساختمان سبز در شهر تهران "دستورالعمل تشويقي و ترويجي معماري ساختمان سبز" را با رعايت ضوابط ملاك عمل و رعايت حقوق شهروندان ظرف مدت سه ماه از تاريخ لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه تهيه و ابلاغ نمايد.

8) كليه اسناد راهبردي (سند راهبردي ساختمان سبز و معماري پايدار در شهر تهران) و اسناد اجرايي مورد نياز اعم از آيين‌نامه، دستورالعمل، معيارها و ضوابط فني و برنامه‌هاي عملياتي را براي اجراي اين مصوبه با هماهنگي وزارت راه و شهرسازي ظرف مدت شش (6) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن اين مصوبه تهيه و به مجموعه تحت مديريت ابلاغ نمايد.

9) ضمن اطلاع‌رساني به شهروندان، به منظور پايش و سطح‌بندي ساختمان‌هاي سبز بر اساس معيارهاي مبحث (19) مقررات ملي ساختمان (ويرايش 1399) سازوكارهاي لازم براي ثبت اطلاعات رده‌بندي انرژي ساختمان‌هاي جديدالاحداث را در سامانه‌هاي ملي و شهرداري تهران تا پايان سال 1400 فراهم نمايد.

ماده سوم (3):
به منظور اجراي مفاد اين مصوبه، شهرداري تهران موظف است نسبت به تشكيل "كميته برنامه‌ريزي و راهبري توسعه ساختمان سبز و معماري پايدار" با حضور اعضاي زير اقدام نمايد:

الف) اعضاي كميته:

1) معاون شهرسازي و معماري (رئيس كميته)

2) معاون خدمات شهري و محيط زيست (عضو كميته)

3) معاون مالي و اقتصاد شهري (عضو كميته)

4) معاون برنامه‌ريزي و توسعه سرمايه انساني و امور شورا (عضو كميته)

5) نماينده تام‌الاختيار مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي

6) نماينده تام‌الاختيار سازمان نظام مهندسي استان تهران

7) نماينده تام‌الاختيار اداره كل حفاظت محيط زيست استان تهران

8) نماينده شوراي اسلامي شهر تهران (به عنوان ناظر)

محل دبيرخانه در معاونت خدمات شهري و محيط زيست شهرداري تهران و مديركل محيط زيست و توسعه پايدار شهرداري تهران به عنوان دبير كميته تعيين مي‌گردد.

ب) وظايف كميته:

1) تهيه و تدوين دستورالعمل‌ها و ضوابط اجرايي و شاخص‌هاي ارزيابي موضوع اين مصوبه

2) پايش، ارزيابي و نظارت بر حسن اجراي ضوابط و مقررات ارائه‌شده

3) بررسي اثربخشي و بازخوردهاي اجراي مصوبه به صورت داوطلبانه

4) هماهنگي با دستگاه‌هاي ذيربط به منظور اجراي مطلوب مصوبه و پيگيري جهت الحاق به مقررات ملي ساختمان

5) پيشنهاد رديف اعتباري در بودجه سالانه به منظور اجراي اين مصوبه در شهرداري تهران

ماده چهارم (4):
شهرداري تهران موظف است گزارش حسن اجراي اين مصوبه را به تفكيك موارد و مصاديق مذكور در مصوبه در مقاطع شش ماهه به شوراي اسلامي شهر تهران ارائه نمايد.